T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

BIO-SAVAR VA AMPER QONUNLARI 
1819 yilda Erstedelektrtokio’tayotgano’tkazgich 
atrofidamagnitmaydonihosilbo’lishinianiqladi. 
Bu kashfiyotdanso’ng,ikkita olim Jon Baptist Bio va Feliks Savarlar favquloddabu 
hodisanio’rganishgakirishishdi. 
 
Ularning ishi fazodaginuqtada magnitmaydonini tok kuchi bilan bog’langan 
ifodasiniberdi. 
 

---

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 167 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
Bu ifodahozirdaBio-Savar qonuni deb ataladi. 
O’ng qo’l qoidasidan foydalanib,simdanyuqoridagiva P nuqtadagi magnit maydoni 
ekrandan bizga yo’nalganinivasimpastidaekrangatomon 
yo’nalganliginianiqlashmumkin. 
Bio-Savar qonunifaqat simning kichik elementlari biror nuqtadahosil 
qiladiganmagnitmaydoniniginabe rishinitushinishjudamuhimdir. 
 
,
Bu yerda 

0
– magnit doimiysidir. 
b
I
I
F

2
1
0
2
4




---

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 168 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
2 – rasm. Tok 3 – rasm. Tok 
yo‘nalishlari bir xil yo‘nalishlari har xil 
bo‘lgano‘tkazgichlar bo‘lgano‘tkazgichlar 
orasidagi ta’sir etuvchi orasidagi ta’sir etuvchi 
kuchlar 
Tok kuchi XBT da Amperda o‘lchanadi. 
Amper
,miqdor jihatidan vakuumda bir-
biridan 1 metr masofada joylashgan, ikkita parallel tokli o‘tkazgichlar orasida 2

10
-
7
Nyutonga teng o‘zaro ta’sir kuchini hosil qiluvchi tok kuchiga tengdir. Ikkinchi tarafdan,
tok kuchi 1 Amper bo‘lganda, 1 sekund ichida o‘tkazgichning ko‘ndalang kesimi 
yuzasidan o‘tayotgan zaryadlar miqdori 1 Kulonga teng bo‘ladi. 
Agar
=b=1 m bo‘lsa, u holda, 
,
1
2
1
A
I
I




---