T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

25.7. Simsiz sensor tarmoq tugunlarining energiya ta‟minoti 
 
Sensor tarmoq tugunlariga quyiladigan talablardan asosiysi, ularning 
avtonom ishlashining uzoq vaqt davomlanishi. Energiyani sarflashni kamaytirish 
masalasi tuzilishni optimizatsiyalash va tugunlarning analog va raqamli 
sxemalarining ishlash rejimlari hisobidan, va ushbu sxemalarning ishlashi uchun, 
tashqi muhitdan, energiyani olish hisobidan yechilishi mumkin. Bugungi kunda 
butun jahon bo‗yicha, batareya va simlardan holos bo‗lgan, ekologik toza va 
energiyaning cheklanmagan resurslariga ega, xizmat muddatida cheklov 

---

t.me/tuit_students_chanel 
berilmagan avtonom simsiz sensor tarmoqlarini ishlab chiqish izlanishlar olib 
borilmoqda. 
Atrof muhitimizda energiyaning asosiy to‗rtda manbasi mavjud: mexanik 
energiya (vibratsiyalar, deformatsiyalar), issiqlik energiyasi (harorat o‗zgarishlari), 
yoruqlik energiyasi (quyosh, infraqizil nurlar, radiochastotalar) va ximiyoviy 
energiya (ximiya, bioximiya). Ushbu manbalarning kuchliliklari har hil zichlikda 
(25.7-rasm). 
27.7-rasm. Tashqi muhitdagi energiya manbalirining har hil turlari uchun kuchlilik 
zichligi (o‗zgarishgacha bo‗lgan). 
Rasmda ko‗rsatilganidek, 10-1000mkVt chiquvchi quvvat ko‗rsatkichi 1 sm
2
yoki 1sm
3
o‗lchamdagi manbalar uchun ma‘qul. Quyosh energiyasi kuchli quvatni 
ta‘minlaydi ( agarda 3.14 rasmdagi berilgan ko‗rsatkichlar, fotoelementlardagi 
20% ortmaydigan, KPD ni almashtirish uchun solishtirmali koeffitsientlarga 
ko‗paytirilsa). Afsus, quyosh energiyasini quyosh tushmaydigan xonalarda olish 
mumkin emas. Demak, havo harorati tushishda energiyani olish mumkin emas, 
agar tushish yo‗q bo‗lsa yoki mavjud bo‗lmagan vibratsiyadan. Tashqi energiya 
manbai muhitga mos tarzda tanlanishi kerak, simsiz sensor tarmoqning atrofidagi 
tugunga, ya‘ni tashqi muhitdan universal energiya manbai mavjud emas. 
Sensor tarmoq tugunlarining tashqaridan energiyani olishi uchun, 
datchiklarning mikrokontroller va radio-uzatkichlar orqali energiyani sarflanishini 
kamaytirish zarur (sensorlar/ aktuatorlar bilan). Simsiz sensor tarmoq tugunlarining 
energiyani sarflashi 25.8-rasmda ko‗rsatilgan. 

---