Bog'liq тил назарияси ва амалиёти. ҳакимов м, зокиров м, зокирова с, ғозиева м
н у т к ; с е г м е н т а ц и я с и 186. Фонетик булинишга тугри таъриф берилган каторни топинг.
a) нутцда товушларнинг алох,ида-алох,ида талаффуз этилиши; b ) товушлар маълум тартибда кетма-кет бирикмаган %олатда булиши; c) нутц талаффуз даврига кура олдинма-кейин келган фонетик катта ва кичик бирликларга булиниши; d) берилган ж авобларнинг барчаси тугри. 91
187. Нуткнинг фонетик булиниши яна кандай ном билан юритилади
ва унинг маъноси нима?
a) сегментация — лот инча segmentus — «булак»; b ) аспирация — лот инча aspirare — «нафас олмоц»; c) экспиратор - лот инча expirator — овозли; d) сегментацион аспирация — нафас олиш булаги. 188. Фонетик бирликлар тил структурасининг кайси томонини
ташкил этади?
a) тактик томонини; b ) темпорал томонини; c) материал томонини; d) фразавий томонини, 189. Нутк кандай фонетик бирликлардан иборат?
a) фраза, такт, бугин ва сегмент; b ) бугин, фраза, товуш ва такт; c) такт, бугин, товуш ва гап; d) фраза, такт, товуш ва интонация. 190. Сегмент фразага тугри таъриф берилган каторни топинг.
a) у ,ар икки томонидан чуцур пауза билан булинган энг катта фонетик бирлик; b ) бирургу ёрдамида бир ёки бир неча бугинларнингуланишидан ташкил топган фонетик бирлик; c) тактнинг бир ёки бир неча товушларидан ташкил топган булаги; d) талаффузда бир ёки бир неча бугинларни аж ратиб айтиш. 191. Бугинга тугри таъриф берилган каторни топинг.
a) х,ар икки томонидан чуцур пауза билан булинган энг катта фонетик бирлик; b ) бирургу ёрдамида бир ёки бир неча бугинларнинг уланишидан ташкил топган фонетик бирлик; c) тактнинг бир ёки бир неча товушларидан ташкил топган булаги; d) талаффузда бир ёки бир неча бугинларни аж ратиб айтиш. 192. Тактга тугри таъриф берилган каторни топинг.
а) щ р икки томонидан чуцур пауза билан булинган энг катта фонетик бирлик; 92
b) бирургу ёрдамида бир ёки бир неча бугинларнингуланишидан ташкил топган фонетик бирлик; c) тактнинг бир ёки бир неча товушларидан ташкил топган булаги; cl) талаффузда бир ёки бир неча бугинларни аж ратиб айтиш. 193. Тактлар жамланиб нимани хосил килади'?
a) сегментни уосил цилади; b ) бугинни %осил цилади; c) фразани %осил цилади; d) тактлар ж амланиб тактик сегментни %осил цилади. 194. Проклиза ва энклизанинг фаркини топинг.
a) улар бир хил х,одиса ва синоним сузлар хисобланади; b ) гап ва цушма гапларда фарцланади; c) бугин ва ургунинг цулланишида фарцланади; d) мустацил ва ёрдамчи суз орцали уланиш тактида фарцланади. 195. Проклитика ва энклитика вазифасида кандай сузлар келиши
мумкин?
a) ундов сузлар ва кумакчи сузлар; b ) кумакчи сузлар ва тацлид сузлар; c) мустацил сузлар ва ундов сузлар; d) .мустацил сузлар ва кумакчи сузлар. 196. Бугинлар товушлардан иборат. Товушларнинг артикуляцияси
эса неча фазадан иборат ва улар кайсилар?
a) 3 фазадан: бошлангич фаза (экскурсия), урт а фаза, охирги фаза (рекурсия); b ) 2 фазадан: олд фаза ва орца фаза; c) 3 фазадан: бошлангич фаза (экскурсия), давомий фаза, охирги фаза (рекурсия); d) 2 фазадан: давомий фаза ва тугал фаза. 197. Артикуляция товуш бирикмаларининг талаффузи учун кайси
томонлари билан характерлидир?
a) фазаларнинг олдинги уолатига цайтиши ва рекурсия фазасининг цисцариши; b ) фазаларнинг давомийлиги ва рекурсия фазасининг цисцариши; 93
c) фазаларнинг давомийлиги ва олдинги уолатига цайтиши; d) фазаларнинг цайтарилииш ва рекурсиянинг цисман цисцарииш. У Р Г У
198. Агар суз бир бугиндан иборат булса, суз ургуси кайси товушга
тушади?
a) фацат унли товушга; b ) бугин чуццисини уосил цилувчи товушга; c) ургу %еч бир товушга тушмайди; d) фацат охирида келган ундош товушга. 199. Интонациянинг энг асосий компонентларидан бирига таъриф
беринг.
a) фраза ургуси - фраза ва гаплардаги сузларнинг бирор бугинини аж ратиб тачафуз цилиш; b ) суз ургуси - куп бугинли сузларда бир ёки ундан ортиц бугинларни аж ратиб айтиш; c) бугин - тактнинг бир ёки бир неча товушлардан ташкил топган булади; с) берилганларнинг барчаси интонациянинг компонентлари щсобланади. 200. Артикуляцион жихатдан сузга ургу куйишнинг асосий
воситалари кайсилар?
a) нафас кучи, нутц пайчаларининг тебраниши, секин талаффуз; b ) нутц пайчаларининг тебраниши ва секин талаффуз; c) кучли талаффуз, нафас кучи, нутц пайчалари тебраниши; d) нафас кучи, кучли секин талаффуз. 201. Акустик жихатидан суз ургуси нималар ёрдамида амалга
оширилади?
a) секин талаффуз, чузицлик, товушнинг асосий тони; b ) интенсивлик, чузицлик, товушнинг асосий тони; c) интенсивлик, товушнинг асосий тони, секин талаффуз; d) кучли талаффуз, товушнинг асосий тони, секин талаффуз. 202. Ургу типларини фарклашга хизмат килувчи асосий воситалар
94
кайсилар?
a) товушнинг пастлиги ва цисцалиги; b ) товушнинг баландлиги ва цисцалиги; c) товушнинг баландлиги ва чузицлиги; d) товушнинг пастлиги ва чузицлиги. 203. Агар талаффуз кучли ёки интенсивлик асосий хизмат бажарса,
у цандай ургу саналади?
a) динамик (куч ёки экспиратор) ургу саналади; b ) квантитатив (чузицлик ёки мицдор) ургу; c) тургун ургу; d) эркин ургу. 204. Музикал ёки мелодик ургу кандай тонлар ёрдамида амалга
оширилади?
a) талаффуз кучи ва экспиратор тонлар ёрдамида; b ) товушнинг чузицлилиги ва мицдор тонлари ёрдамида; c) товушнинг фацат баланд овоз билан айтиш тони ёрдамида; d) тушувчи, кутарилувчи ва кутарилиб тушувчи тонлар ёрдамида. 205. Агар бугиннинг чузик талаффузи ургуда асосий булса, у хдвда
бундай ургу нима деб аталади?
a) мелодик ургу; b ) квантитатив ургу; c) динамик ургу; d) тургун ургу. 206. К^айси тилнинг ургу си музикал ургу хдсобланади?
a) рус, узбек, литва, хитой; b ) серб-хорват, литва, рус, немис; c) япон, хитой, узбек, немис; d) серб-хорват, япон, хитой, литва. 207. Хамма тиллар хам суз ургусига эга булавермайди, кайси
каторда ш у тилларга мисол берилган?
a) Ш имолий Осиё ва Ж анубий Америка тиллари; b ) Ш имолий-Ш арций Осиё ва Ш имолий Америка тиллари; c) Ш имолий Осиё ва Шимолий Америка тиллари; d) берилганларнинг барчаси киради. 208. Тургун ургу турига кайси тиллар киради?
95
a) венгр, лотин ва чех тиллари; b ) рус, инглиз, италян тиллари; c) венгр, лотин ва италян тиллари; d) лотин, рус ва инглиз тиллари. 209. Ургу кайси фонетиканинг асосий элементларидан бири
саналади?
a) суперсегментал фонетика; b ) компаративистика; c) просодика; d) а в а с жавоблар тугри.