T. C. Marmara üNİversitesi EĞİTİm biLİmleri enstiTÜSÜ EĞİTİm biLİmleri ana biLİm dali

Rekabet türleri
Her firma, her insan gibi benzersizdir ve pazardaki davranışları, sadece bir tanesi kendine özgü bir kombinasyonla karakterize edilir stratejik hedefler.
Rekabetin temel çeşitleri aşağıdaki gibi sınıflandırılır:

• 
  Dolaylı rakipler. Bunlar benzer tüketiciler için çalışan ancak farklı türde ürünler satan organizasyonlardır.
  
• 
  Doğrudan rakipler. Bu aynı ürünleri satan ve benzer hizmetler sunan kurumlardır.
  
• 
  Örtükler. Hem ürünleri, hizmetleri hem de tüketicileri farklı olan insanlar. Bu kategoriye çok sayıda çok çeşitli organizasyon ve kuruluş dahildir. Rekabetin kendisi, her tür işletmenin hedeflediği sözde «tüketici cüzdanı» nedeniyle aralarında ortaya çıkar[7].
  

Rekabet analizi
Şu anda rekabetçi analiz için çeşitli yöntemler bulunmaktadır:
SWOT – en çok kullanılan yöntemlardandır. Temel nokta, firmanın güçlü ve zayıf yönlerini tanımlamaktır.
Michael Porter'ın Yöntemi - (“Porter five forces analysis” 1979'da Harvard Business School'da Michael Porter tarafından geliştirilen sektördeki rekabeti analiz etmek ve iş stratejisi oluşturmak için kullanılan bir teknik). Bu yönteme göre, pazardaki konumu belirlemek için 5 temel değer kullanılır: rakipler, tedarikçilerin etkisi, yedek mallar, yeni rakiplerin ortaya çıkma tehdidi. Özel bir formül kullanarak, bu yöntemle firmanın pazarda sahip olduğu pozisyonu belirlemek mümkündür[8].
PESTLE – Sektör ve piyasa eğilimlerini inceleyerek makro medyanın işletme üzerindeki etkisini kullanır.





Şekl 1. Michael Porter’ın beş kuvvet analizi

Rekabeti şekillendiren bu kuvvet yapılandırılması sektörden sektöre değişiklik gösterebilmektedir[9,10]. Kurumsal (portföy) stratejisi, bir işletmenin büyümesinin genel yönünü, arz ve satış faaliyetlerinin gelişimini tanımlayan bir stratejidir. Mal ve hizmet portföyünü dengelemek için farklı iş türlerini nasıl yöneteceğinizi gösterir[11]. Bu seviyedeki stratejik kararlar, işletmeyi bir bütün olarak ilgilendirdiği için en karmaşıktır. Örgütün rekabetçi stratejisi, alıcılara ulaşmak, rekabet etmek ve pazardaki konumunu yönetmek için kullandığı iş yaklaşımlarını ve girişimlerini içerir. İşletmenin piyasadaki rekabet davranışının temelini oluşturan ve rakiplere üstünlük sağlama planını açıklayan ana rekabet stratejisi, işletmenin stratejik yönündeki merkezi noktadır. İşletmenin sonraki tüm pazarlama faaliyetleri doğru seçimine bağlıdır. Temel bir rekabet stratejisi seçmeye başlamadan önce zararlı klişelerden, damgalardan ve hatalardan kurtulmak gerekir. Rekabetin her alanında ilk olma arzusu ve anlık kazançların peşinde koşmak, işletmelerin daha önce geliştirilmiş bir rekabet stratejisinden vazgeçmelerine neden olur, bu da işletmenin faaliyetlerine zarar verir ve uzun vadeli rekabet hedeflerine odaklanmasını engeller.