T azimov, U. E. Raxmatov organik olamning rivojlanishi va antropologiya (ii-qism)

Suyak va muskul va yog’ga qarab ham gavda qiyofasi tiplarga ajratiladi. Bunda rentgen, ul’tratovush, biokimyoviy metodlardan foydalaniladi. Tipologik hossalar qachon paydo bo’ladi degan masala bo’yicha olimlar o’rtasida yagona fikr yo’q. Ko’pchilik yoshlikdan 20 - 30 dan katta 40 yoshgacha bo’lgan erkaklar gavda

tuzilishiga qarab tiplarga ajratish lozim degan fikrlarni bildiradilar. Yuz qiyofasi, kalla tuzilishiga qarab qaddi-qomatning aniqlash munozarali sanaladi.

XX asrning 20 - yillarida ishchi yoshlar gavda qiyofasini shuningdek 70 yillarda Leningrad maktab o’quvchilarning gavda qiyofasini o’rganib tubandagi natija olingan.

Gavda qiyofasi	I	II
Astenoid	32.0	36.6
Muskulli	26.0	43.1
Qorni katta, ko’krak qafasi kichik, tanada - yog’ o’rtacha.	6.0	-
Tanada yog’ ko’p, bo’yni qisqa, ko’krak	-	7.1

qafasi keng va qisqa, qomi va pastki

jag’i katta.

Abdominel tip - dehqoncha tip qorin katta, ko’krak kafasi kichik, tanadagi yog’

kam.

Digestivniy - tanada yog’ ko’p, bo’yin kalta, ko’krak qafasi keng kalta, qorni katta.

Qaddi-qomatni funktsional tiplari

XX asrning 60 - yillaridan boshlab amerika bioximigi Uil’yams odam qiyofasining bioximik - fizioligik ko’rsatkichlari asosida tiplarga ajratishni tavsiya etadi. Bunda asosiy modda almashish, energiyani tinim holatda sarflash, qondagi oqsil - gemoglobinni aniqlash, arteriya bosimini o’lchash, nafas olish, yurak urish, qondagi gormonlarni tekshirish. Glyukoza, xolestirin va boshqa lipidlarni shuningdek kaltsiy, kaliy, natriy, siydikdagi kreatinni aniqlash diqqat markazda bo’ladi.