T. A. Ochilov, B. B. Axmedov, S. U. Patxullayev, F. R. Taniberdiev, sh. S. Mengnarov

Zig‘ir-о‘simliklardan olinadigan ingichka pо‘stloqli lub tolalari bо‘lib, bir yillik zig‘ir о‘simligi pо‘stlog‘idan olinadi. Zig‘ir yigirish uchun boshqa materiallar kabi qо‘llash boshlandi (1.14-rasm).

1.14-rasm. Zig‘ir.

Arxeologlar eramizdan 8 ming yil oldin zig‘ir tolasidan qadimiy buyum namunalari topishganlar. Eramizdan 5 yil oldin Palestinda va eramizdan 3 yil oldin Yegiret va Assiriya (zamonaviy Iroq hududida) zig‘irdan yupqa va juda chiroyli Materiallar olishgan. Rossiyada zig‘ir X asrda, XIII-XV asrlarda aktiv savdo obyektiga aylandi. XVI-XVII asrlarda Arxangelskiy shimoliy dengiz orqali bizning mamlakatimizda zig‘ir yetishtirish rivojlandi. Shu paytda zig‘ir «russkiy, yoki shimoliy, ipak» deb atalgan.

Rossiyada Pyotr I davrida harbiy va savdo floti uchun zig‘ir ipidan olingan polotna tayyorlash bо‘yicha yirik manfaktura ochish harakati boshlandi.

Rossiyada zig‘ir yetishtirish bо‘yicha Pskov, Smolenskiy, Tver, Yaroslav, Vologod, Ivanova, Kostroma va boshqalar shug‘ullangan. Klimatik sharoiti zig‘ir yetishtirish uchun ayni muddaodir.

Zig‘ir va sanoat ishlab chiqarishi Fransiya, Polsha, Niderlandiya, Belgiya va boshqak mamlakatlarda rivojlandi.

Zig‘ir bir yillik, kо‘katsimon, unchalik baland bо‘lmagan ingichka poyali о‘simlik bо‘lib, о‘zining biologik tuzilishiga kо‘ra uch xilga bо‘linadi (1.14-rasm). Shu jumladan «Dolgunets» (a), «Kudryash» (b, v) va «Mejeumok» (g). Zig‘ir poyasidan olinuvchi tola yuqori yigiriluvchanlik xususiyatiga ega bо‘lib, undan turmushda ishlatiluvchi va texnikada qо‘llaniluvchi kо‘p turdagi Material mahsulotlari ishlab chiqariladi. Zig‘irning urug‘i esa turli xildagi bо‘yoqlar, oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish uchun ishlatiladi.