Т ү р к І с т а н к І т а п ү Й

«Ақысыз (әділетсіз) әйелін ұрған адамның Қияметте 
дұшпаны мен боламын. Әйелін ұрған Аллаһқа және 
Расулына қарсы шыққан болады.» 
(Р. Насихин) 
«Әйелдеріңді жәбірлемеңдер! Олар Аллаһу та’аланың 
сендерге берген аманаты. Оларға жылы мәміледе 
болыңдар, жақсылық жасаңдар!» 
(Мүслим) 
«Әйеліне күлімдеп қараған еркектің амал дәптеріне 
бір құл азат еткендей сауап жазылады.» 
(Р. Насихин)
 
«Әйелімен жақсы мәміледе болып, қалжыңдасқан 
адамды Аллаһу та’ала жақсы көреді, ризықтарын 
арттырады.» 
(И. Лал)
Әйелінің айқайы
Бір күні хазреті Омар радиаллаһу анһқа, әйелінің 
айқайынан шағымдану үшін бір кісі келеді. Хазреті Омардың 
үйінің есігінің алдына жақындағанында, іштен хазреті 
Омарға әйелінің айқайлап жатқан дауысын естіп, артқа 
қайтып кетеді. Сол кезде хазреті Омар оны көріп: 
- Не үшін келдің және неге кірмей кетіп бара жатырсың?- 
дейді. 
- Сізге әйелімнен шағымданып келген едім. Бірақ 
әйеліңіздің сізге айқайлап жатқанын көріп, шағымданудан 
бас тарттым. 
Хазреті Омар оған былай деді:
- Біз әйелдердің әр бір сөзіне жауап қайтармаймыз. 
Олардың бізде бірнеше ақылары бар: 

---

ЖАНҰЯ
- 128 -
1) Әйелдердің себебінен жаһаннамнан құтыламыз. Өйткені 
хадис шәрифте, үйленген адам дінінің жартысын қауіпсіздік 
қорғанына алатыны айтылған. 
2) Әйелдер біздің мал-мүлкіміздің кузетшісі. 
3) Киімдерімізді жуып береді. 
4) Тамақтарымызды пісіріп береді. 
5) Балаларымызға қарап, оларды өсіреді. 
Осы себепті оларға сабыр етуіміз керек. Хазреті 
Омардың насихатын тыңдаған әлгі кісі шағымынан бас 
тартады.
ӘЙЕЛДЕРДІҢ ЖҰМЫС ІСТЕУІ
Садәти Әбәдия кітабында былай делінген: 
«Бір әйелдің әкесі, шешесі және махрем туыстары жоқ 
болса немесе бар бірақ кедей болса, қарайтын ешкімі 
болмаса, мемлекет те көмек бермесе, бұл әйел өзінің, 
балаларының және ауру, кәрілік себебімен жұмыс істемейтін 
кедей әке-шешесінің нафақаларын (тамағы, киімі, тұратын 
жері) қамтамасыз ету үшін жұмыс істеуге міндетті. 
Еркектермен аралас болмаған әйел жұмысында істеуі керек. 
Еркек жоқ жұмыс табылмаса, денсаулығын, дінін, намысын, 
Мұсылмандық қадірін қорғай алатын мөлшерде, еркектер 
бар жерде оранған күйде жұмыс істеуі жаиз болады. Бұл 
нафақасын қамтамасыз етуіне кедергі болмау керек. Мұндай 
қажеттіліктерден артық ол жерде қалу жаиз болмайды. 
Жұмыста басын қолдарын ашуға мәжбүрлесе, ашпасаң 
жұмыстан шығасың десе, оранған күйде жұмыс істейтін 
басқа жұмыс таппаса, қолдарын ашып жұмыс істеуі Имам 
Әбу Юсуптың қауылы бойынша жаиз болады. Әйелдердің 
құлақтарынан төменгі ұзын шаштарын жабуы парыз емес 
деген ғалымдар да болған. Басқа шара болмаған кезде осы 
зайыф (әлсіз) қауылымен амал ету жаиз болады. Бастағы 

---

ЖАНҰЯ
- 129 -
шаштарды жабу парыз екені ғалымдардың ауызбірлігімен 
білдірілген болса да, құлақтан төменгі ұзын шаштарды ашу 
қиыншылыққа түсу себебімен жаиз болады. 
Мұндай қиыншылыққа түскен әйел әркез еркектермен 
аралас болмаған немесе оранып жұмыс істеуге болатын 
жер іздеуі керек. Көшеде жүргенде шаштарын, қолдарын 
жабуы керек. Мұсылман еркекке тұрмысқа шыққанда оның 
нафақасын күйеуі қамтамасыз етуге мәжбүр. Бай болмаған 
әке-шешесіне және балаларына нафақа беруге міндетті 
болмаса да күйеуінің рұқсатымен жұмыс істеп оларға қарауы 
керек.» 
Дінімізде әйел күн көріс дертінен, табыс табу уайымынан 
босатылған. Ол жұмыс істеп ақша табуға мәжбүр емес. 
Керісінше барлық нәрсені оның аяғына алып келу мәжбүрлігі 
бар. Дініміз әйелге осындай қадір берген. 
Мұсылман әйел сауда-саттық, ғылым, егіншілікпен 
айналысуға мәжбүр болмаса да, бұлармен шұғылдануы, ақша 
табуы күнә емес, өз қалауымен жұмыс істей алады. 
Тек бұлармен шұғылдануда харамдардан сақтануы шарт. 
Харам істей отырып еңбек етуге де ғибадат жасауға да 
болмайды.