Сўз боши Қуюқ саломлашмоқ учун яралган дунё

ФИКР - муайян моҳиятнинг ва моҳият ҳодисасининг мазмуни.
Ғоя – тўлиқ англаб етилган фикрлар гулдастаси, (гултожиси, мағзи).

-5-
Кўриниб турибдики биз инсонларга ушбу ҳаётимизда кунлик ва кундалик турмушимизда энг керак бўлган нарса, бу албатта онгдан ва онггимиздан ташқарида юз берган, бераётган туб моҳият ва шу моҳиятнинг амалдаги ҳодисаси ва ҳодисада юз бериб турган воқеа ва вақеликларнинг мазмуни сув билан ҳаводек зарур бўлган моҳиятлар мазмуни керакки, уни бизга Меники номли мустақил фикр фалсафаси тамонидан тўлиқ англаб етилган фикрлар гулдастаси етказиб беради деган умид ва илинж билан кириш сўзимимзни тамомлашдан олдин, ушбу ишимиздан асосий мавзумиз Меники қилиб олишимиз, Меники деб билишимиз, Меники деб ҳисоблаб севиб- ардоқлаб, меҳр-муҳаббат кўрсатиб, уни кўз қорачиғидай асраб-авайлаб, яратгангга шукр, деб билган куч-қудратни бугунги кунда биз билишимиз, тушуниб етишимиз, онгда ва онггимизда англаб етишимиз лозим бўлган бош-бошланғич туб моҳият ва туб моҳиятнинг моҳият ҳодисалари борки, биз сизга унинг бор буйини эмас, яъни бутун бир олти минг бетлик фалсафа ишини эмас, балки биз сизга худди шу уч минг (3000) бетлик ўзбек тилида ва икки ярим минг (2500) бетлик рус тилида ёзилган фалсафанинг фалсафа асосларини, яъни қисқа ва лунда қилиб айтганда Меники номли мустақил фикр фалсафасининг мутлақ мустақил, тўлиқ, асосли ва ҳаттоки айтиш мумкинки илмий англаб етган натижасини, фалсафа асосларининг ўзини ҳукмингизга ҳавола қилишга қарор қилганлигимизнинг асосий сабабини сунги сўзимизда батафсил айтиб ўтамиз. Ҳозир биз, сизга, юқорида таъкидлаганимиздек фалсафа юритишнинг, муайян масалани ва ёки моҳиятни ва ёки моҳият ҳодисасини фалсафа қилишнинг ҳам ва ҳамда уни ўқувчига меъёрида¸ тайёрлаб, пишитиб етказиб беришнинг ўзига яраша қонуни, риоя қиладиган қоидаси мавжуд бўлганлиги учун, биз шу жойда ва шу пайтнинг ўзида шундай қорорга ва тухтамга келдикки, ушбу асар муаллифи босиб ўтган йўлда онггида ҳосил бўлган уйлар, мулоҳазалар, фикрлар, ғоялар ва шу Меники номли мустақил фикр фалсафасига асос бўлиб хизмат қилган назарий, фалсафий ва илмий асосларни, тушунчаларни, фикрларни, ғояларни эътиборинггизга ҳавола қилиш орқали, юқорида таъкидланган фалсафа илмининг билиш, тушуниш, англаб етиш ва фалсафа илмининг англаб етган асосларни ўқувчига етказиб бериш муаммосини худди шу услуб, яъни муаллифнинг онгида пайдо бўлган фикрлар, ғоялар билан бирга ҳамоҳанг бўлиб фикр юритиш, ушбу муаммо ва мураккаб масалани ижобий

-6-
ҳал қилади деган умид билан, яна бир мустақил билишга, тушунишга ва мустақил англаб етишга дахлдор бўлган энг муҳим шартлари борки, биз уни сизга алоҳида эслатиб ўтишимиз лозим бўлади. Фалсафа илмининг, яъни мустақил билиш, тушуниш ва анлаб етишнинг Биринчи шарти: Ўқиётган ва ўқиб олаётган ва ёки нглаб етаётган фикрни ва ёки онгда ва ёки онггингизда ҳосил бўлган фикрни хулосаламанг ва хулосага торта кўрманг. Чунки фалсафа илмида хулосага тортилган фикр ўликдир. Иккинчи шарт: Мустақил билишни, тушунишни, муайян муаммо ва ёки масалани англаб етишни мақсад қилсангиз, айнан шу муаммо ва ёки масала ва моҳият ва ёки моҳият ҳодисаси хусусида мустақил фикр юритиш, яъни билишингиз, тушунишингиз, англаб етишингиз керак бўлган манбаа ва асос хусусида ўйлаш, унинг ич-ичига кириб бориш учун унинг ички, туб асосини ақл билан фаҳмлаш, умумий қилиб айтганда, ушбу иккинчи шарт фалсафанинг ва фалсафа илмининг асоси ва пойдевори ҳисбланади, яъни уйламасдан¸ фикр юритмасдан ҳеч бир нарса ва ёки нарсанинг моҳияти ҳам, маъноси ҳам¸ мазмуни ҳам онгга маълум бўлмайди ва у ҳеч қандай мазмун кашф этмайди. Шундай экан азизлар фалсафа илмининг яна бир иккинчи шарти каби учунчи шарти ҳам борки, бу шарт ҳаммада ва ҳар бир онгли инсонда бошдан, азалдан мавжуд, аммо у бугунги кунда уйқуда, мудроқ ҳолда бўлиши мумкин, уни уйқудан уйғотадиган бирор бир жўяли фикр ва ёки туртки керакки, бу учунчи шарт сабабдир. Яъни ҳар қандай онгли инсон бирор бир нарсани сабабсиз фикрламайди, фикр юритмайди ва ёки англаб етишга мажбур бўлмайди.Шундай экан азизлар биз бугун сиз билан бирга кимни ва ёки қайси куч-қудратни ва ёки моҳиятни ва яна моҳият ҳодисасини Яратганингга шукр Эгам, деб билган зотнинг, (яна такрор айтамиз) бугунги кунда Сен азизсан, Сен мутабарсан, Сен буюксан, деб шарафлаётган, улуғлаётган ва ҳар доим шу шарафга ва улуғликга сабабнинг ўзи шу асаримизнинг ўзига энг асосий сабаб ҳам ва ҳамда сабабчи ҳамдир. Яъни ушбу асосий асаримиз Меники номли мустақил фикр фалсафасини юртимизда мустақиллик туфайли ва мустақиллик даврида тўғилишига ва ёзилишига сабабчи бўлган сабаб ҳам, сабабчи ҳам, ушбу тирикликни бунёд этган яратган эгамнинг ўзи. Ҳеч бир шак шубҳа йўқки ушбу ёруғ оламда энг “эзгу сўз”-тўғри сўз ҳам, энг “эзгу ният “ - тўғри фикр ҳам, энг тўғри “эзу амал”- тўғри амал ҳам яратганингга шукрдир. Шундай экан азизлар ҳар доим беъэхтиёр дилга жо бўлган, тирикликга асос бўлган ва асосий моҳият ва моҳият ҳодисасига бўлган муносабатимиз аввал бошдан, бошланиш қандай ва қаердан бошланган бўлса, худди шу асосга, манбаага, ушбу ёруғ олмни яратганга нисбатан ушбу энг “эзгу сўз”- тўғри сўз ва энг “эзгу ният”- тўғри фикр манбаага ва асосий асосга нисбатан тўғридир ва у ҳаттаки илмийдир.Юқорида таъкидлаганимиздек, ушбу ёруғ оламнинг бошда яратувчи оллоҳи, яралувчи дунё асоси бор эканлигини илмий тасдиқловчи ҳеч бир илмий ёзма иш мавжуд эмас, аммо бахтни қарангки, у инсон онгги фалсафасида ва фалсафасининг ўзида мавжуд экан-ки, фақат у ёзма равишда ифода этилмаган, яна ҳам аниқроғи у фалсафа қилинмаган, у қандай туйилган, ҳис қилинган, беъэхтиёр табиий айтилган, ич-ичидан туйган ва ҳис этган бўлсада, у ҳақида чуқур, обдан уйланмаган, бунга унинг вақти ҳам бўлмаган, чунки у тириклик ва тирикчилик ташвишларидан ортмай, яна ўша Яратганингга шукр деб қоноатланиб келганлиги ва келаётганлиги ҳаммага аён. Албатта сиз билан биз ушбу тириклик учун яратган эгамдан қарзимиз кўп, фарзимиз эса унданда ўлкан ва масъулиятлидир. Шу уринда фалсафага ва фалсафа илмига оид яна бир шарт, туғрироғи амал ёдимизга тушдики, бу фалсафанинг ва фалсафа илмининг тўртинчи шарти, яъни унинг амали ҳисобланиб, бу тўртинчи амал ва амали – мустақил фикр юритиш ва мустақил фикр юритиш орқали фикр ишлаб чиқариш ҳисобланади. Яъни бу амал ўқувчининг ҳам ва у ҳаттоки ўқитувчининг ҳам иши эмас, балки у файласуфнинг ва фалсафа илмининг мустақил фикр эритиш ва мустақил фикр юритиш орқали фикр ишлаб чиқариш амали ва у фалсафа илмининг тадрижий, тарихий, ижтимоий - маданий ва маънавий - маърифат амалиётидир. Қичқа ва лўнда қилиб айтганда: фалсафанинг амали - мустақил фикр юритиш (обдан ва тубдан ўйлаб, фаҳмлаб- ангаб етиш) бўлса, айнан шу англаб етилаётган манбааларга ва асосларга нисбатан фикр ишлаб чиқариш- бу унинг амалиёти, яъни илмидир. Фалсафанинг ўзи, яъни амали – фикр юритиш - амалиёти - фикр ишлаб чиқаришдир. Аслида фалсафанинг ўзи –билиш, тушуниш, фикр юритиш ва англаб етиш бўлса, худди шу англашилаётган ва англаб етилаётган манбаалар асоси, моҳияти, моҳият мазмуни ва амалда юз бериб турган моҳият ҳодисаси ва ҳодисаларининг мазмун моҳияти - бу фалсафа илмининг - амалиёти, содирликда ва воқеликда бўлган, бўлаётган ва бўладиган моҳиятнинг ва моҳият ҳодисаларининг илми ва у билимдир. Бу дегани айнан фалсафа амали ва фалсафа илми амалиётидан ўзлаштирилаётган илм ва ортирилаётган билим- бу инсон фалсафаси амалининг – билиш-тушуниш ва илмий англаб етиш амалиётининг натижаси ва у инсон ақл-заковати ва тафаккурининг меваси, мағзи-маёғи ва бу натижа ва ҳосила фалсафа илмида у асл ва туб бош-бошланғич Моҳият асоси ва мазмуни ҳисобланади. Бу ерда фикрнинг асоси нима эканлигинию ва асл ва туб ғоянинг ўзи ниманинг ва ёки қайси моҳиятнинг ва моҳиятлар йиғиндиси, гулдастаси, мағзи-маёғи хусусида, (таърифга ва изоҳга кўра), обдан, чуқур ўйлаб кўрсангиз фалсафанинг –билишнинг, тушунишнинг ва англаб етишнинг асосий мақсад муддаоси эканлиги унинг ўзидан (ўз-ўзидан) аён бўлади. Шу сабаб: Биринчи - асосий ва энг муҳим эслатма: ёдингизга ҳар доим бўлсинки, сиз билан биз: яратгангга шукр, Эгам, деб билган, ҳис қилган, уни тўғри тушуниб, Оллоҳга шукр, Оллоҳга шукр, деб иқрор бўлиб, ҳар доим ич-ичимиздан тан олинган амалдаги Ҳақ ҳам ва унинг амалиётидаги ҳақиқатлар ҳаммаси ва аслиси, айнан шу: бош-бошланғич Моҳият ва шу моҳиятнинг асоси ва мазмунининг ўзидагина мужассам ва мукаммалдир. Бу дегани юқорида таъкидлаганимиздек: яратганингга шукр, яралганингга шукр, бераётган шуур-шижоатингга, ризқу-рўзингга шукр, деб иқрор бўлиб уни улуғлаётган ва шарафлаётган ҳар доим ва абадий улуғланаётган ва шарафланаётган куч-қудрат- бу албатта ушбу ёруғ олам ва дунёнинг-бош-бошланғич Моҳият ва шу Моҳият асосининг ўзида, бош-бошланғич амал ҳам, амалиёти ҳам унинг ўзида.Бу мавзу шунчалар мураккаб ва у инсон зоти учун у қанчалик муҳим ва асосий мавзу эканлигини тарихдан ва у қанчалик аҳамиятга молик ва боғлиқ асосга эканлигини биз фалсафа ва фалсафа илми тарихидан билишимиз мумкин.Дунё яралибдики, ушбу дунёда олам ва шу оламда одам дунёга ( (борлиққа –мавжудликка -вужудга) келибдики, бу мавзу ўша – яралган ва тўғилган кундан бошланганлигини биз, яна ўша яратганингга шукр, деб билган ва тўғри тушунган исоннинг ўзидан ва бу йўлда у (яъни инсон) илк, бош-бошланғич илк ва асл таакжуби и таасиротидан чалғиб, тойиб, шубҳаланиб ва жуда кўп шубҳа ва гумонлар исканжасида, унинг ўрнини босиши мумкин бўлган сўзлар, фикрлар, тушунчалар ва ҳаттоки ғоялар ишлаб чиққанки, улар асосан барча турдаги ёзма адабиётнинг тўғилишига ва ёзилишига сабабчи бўлганлиги –бу ҳам инсон адабиёти ва адаб-ахлоқи, маънавияти ва маданияти тарихидан маълум. Шу жойда ва шу уринда биз сизга иккинчи-асосий ва энг муҳим эслатмани –эсингизга, яъни ёдингизга солиб қўяйликки: бош-бошланғич инсон зотининг адаб ва ахлоқининг ёзма ифодаси –бу адабиётдир ва бу адабиёт инсоннинг ва инсониятнинг умумий маънавияти ва маданияти тимсоли бўлса, унинг асл асоси бўлган асос, ўша жойнинг, яъни ушбу оламда бош-бошланғич яралганлик ва тўғилганлик асоснинг ўзида қолган асоснинг ўзи бу унинг руҳи ва руҳиятидир. Биз бу ерда бош-бошланғич Руҳ ва исон зотининг руҳияти хусусида фикр эритмаймиз, аммо айнан шу бош-бошланғич Руҳ ва инсон руҳияти ва руҳиятида бўлган умумий тушунчалар қўйнида ва уларнинг ич-ичига сингиб, айнан шу муайян ва муқум тушунчалар буйича фикр юритсак фалсафа амалининг амалиётидан ўзлаштирилган ва ортирилган илм ҳам ва билим ҳам, айнан шу бош-бошланғич асосга ва асосдаги бош-бошланғич Моҳиятга ва шу моҳиятнинг ўзига олиб боради- бу фалсафа амалининг амалиётидан азалдан ва аввалдан ортирилган ва ҳозирги ортирилаётган натижа. Агар биз ушбу ишимизни шу юсунда ва услуб ва услубиятда давом эттирсак¸ ҳар доим ва ҳаттоки абадий эсда ва ётда бўлиши шарт ва лозим бўлган эслатмалардан ташкил тапаётган ва топилаётгандек туйилиши, бизга бир бош-бошланғич ҳолни ва ундан сўнг узликсиз давом этиб келаётган ҳолатлар (инсон онггининг чалғиши, адашиши, турли туман фикрлар ва ғоялар исканжаси орасида) ривожланиб келиши ва келаётганлиги, сизу-бизни чуқур ўйга ва ўйлашга мажбур этадики, биз бу муаммони фақат бир сўз тушунчаси ва тушунчанинг асоси ва унинг ўзи хусусида фикр юритсак ва унга нисбатан фикр ишлаб чиқарсак, инсон ва инмсоният тарихи қанчалик узоқ ва машаққатли бўлмасин, унинг мазмуни ва асоси ҳеч қачон ўзгармаган ва ҳеч қачон ўзгармайди ҳам; бу сўз ва тушунча ҲАЁТ, Ҳаёт қонуни ва ҲАЁТ мазмуни ва унинг ўзидир. Ҳаётнинг ўзи бизнинг таърифимиз ва изоҳимиз бўйича у, яъни ҲАЁТ – бу ҲА - инкор этиб бўлмайдиган мавжудлик – модда ва моддиийлик бўлса- ЁТ эса - бу хотира, яъни инкор этиб бўлмайдиган ҳа-нинг ёди ва хотираси эканлиги маълум бўлса, ҲА -бу умумий мавжудлик бутун бир олам кирса, Ёт –са бу фақатгина инсонга тегишли бўлган ёди ва хотирасининг ўзидир. Яъни ЁТ - бу онгга ва инсон онггига ва онглилик даражасига тегишли бўлган ҳолдир ва ҳолатдир. Узликсиз давом этиб келаётган ҳаётнинг асоси ва унинг бу ҳолатдаги мавжудлиги, яна ўша: яратганингга, яралганингга, борингга ва борлиғингга шукр оллоҳим, деб билган, таниган, ич-ичидан ҳис қилган ва ҳар доим ҳис қилиб иқрор бўлиб келаётган инсоннинг ўзидан ва унинг ўзи ишлаб чиққан, англаб етган фалсафа асосларининг ўзидан тўғри ва илмий англаб етиш мумкин - бу Ҳаётнинг асл маъноси ва туб мазмунини. Ушбу Ҳаётнинг асл маъноси ва туб мазмуни, унинг ўзида эмаслигини тўғри ва илмий англаб етган инсон ва инсоният бу йўлда жуда кўп ва хўп уринишлар, ҳаракатлар: сўзлар, иборалар, фикрлар, тушунчалар ва ҳаттоки ясама фикр эвазига –ёлланма ғоялар илгари сурилган ва ишлаб чиқилганки - бизга у фалсафа тарихидан маълум. Сизга ва бутун бир илм аҳлига шу нарса жуда яхши аёнки ва маълумки Ҳаёт ва Ҳаёт масаласи Борлиқ ва йўқлик масаласи ва борлиқ ва йўқлик масаласи эса – моддиийлик ва номоддиийлик, яъни мавжудлик ва номавжулик (мавжуд эмаслик) масалалари бўйича кўрилганлиги ва улар ўртасида қизғин мунозаралар, тортишувлар, қарама-қаршиликлар, бир-бирига қарама-қарши турувчи фикрлар, ғоялар ва хаттоки алоҳида асарлар ёзилган ва битилганки - бу ҳол ҳам худди шу фалсафа амали – муайян шахслар ва ижтимоий кучлар тамонидан фикр ишлаб чиқариш натижаси ва ҳосиласи эканлиги – битта ва бир хил онгга эга бўлган исон шахсиятига боғлиқ бўлган фалсафа масаласининг фалсафа муаммосига тегишли ҳолат эканлиги ўз-ўзидан аён. Эслатма: бу ерда фалсафа масаласининг фалсафа муаммоси шундаки, кўрилаётган, яъни инсон онггида ва онгда онглаб ва англаб етилаётган масалани (субъект бўладими, объект бўладими ва ёки у Моҳият бўладими, бундан қатиий назар, унинг ўзини, онгда онглаб ва англаб етилаётган масаланинг ўзини, у қандай англашилаётган бўлса худди шундай ифода этиш; бу фалсафа масаласи олдида турган муаммони ижобий ва илмий ҳал қилишнинг ягона йўлидир. Бу жойда фалсафанинг ва фалсафа илмининг масаласи ўз-ўзидан аён: билиш, тушуниш ва англаш ва англаб етиш бўлса, демак бу ерда фалсафанинг ва фалсафа илмининг ҳеч қандай муаммоси йўқ, агар инсон онгги ва онг соҳиби билаётган, тушунаётган ва тўғри англаб етаётган бўлса..., ҳа азизлар барча масалалар онгдан ташқарида – муаммо эса онгнинг ўзида экан. Бу ҳол ва ҳолат фалсафа илмида қўйидагича таърифланади ва изоҳланади. Яъниким файласуф ва ёки умумий қилиб айтганда фалсафа илмининг мустақил ишлаб чиқаётган фикрлари – бу унинг амали - амалда амалдаги манбаа ва асос бўйича онгда англашилган ва англаб етилган муайян моҳият ва ёки ҳодисанинг мазмуни шуни кўрсатадики, аввал ҳам айтганимиздек – фалсафанинг амали – мустақил фикр юритиш, амалиёти эса - шу манбаа ва асосларга нисбатан фикр ишлаб чиқариш – бу аслида илмдир ва бу илмни сиз тўғри ва илмий тушуниб етсангиз- бу сизнинг билганинггиз ва у билимдир. Бу ерда инсон ва инсон онггининг илми - бош-бошланғич Моҳият бўлса, инсон онгги тамонидан билган, тушунган ва англаб етган ва етаётган моҳият ҳодисанинг асоси - билимдир. Яъниким илм – Моҳият бўлса – билим - бу ҳодисанинг ўзидир. Ушбу мавзуда ушбу оламда юз бераётган ҳар қандай ҳодиса –онгда ва у онгга ва инсон онгги учун у ҲАДИС – инсон онгги тамонидан ҳис этилган ҳодиса. Исон зоти борки у ўта ҳиссиётли, таасирчан, унинг онг оламида, ҳамма нарса ва барча мавуд нарсалар ҳис ўйғотувчи, илк ҳиссиётни тўйғу даражасидан тасаввур ва тафаккур этиш даражасига кўтариб берувчи манбаалар ва асослар ҳисобланадилар. Шундай экан азизлар, олдин ҳам айтиб ўтканимиздек, файласуфнинг ва ёки фалсафа илмининг амали – фикр юритиш оқали - ишлаб чиқаётган фикрларини диққат билан, эътиборли бўлиб тушуниб олишга ҳар доим ҳаракат қилинг, чунки бу ишда, айнан шу исон онггининг илк ҳис-тўйгуси ва ҳаттоки тушунча ва тассаввурининг ман6аа ва асоси ҳисобланаётган асослар хусусида фикр юритиш ва шу бош-бошланғич манбаа ва асослар асоси тўғрисида мустақил фикр ишлаб чиқариш амалиётидан ўзлаштирилаётган ва ортирилаётган илм ҳам ва билим ҳам инсон ва инсоният учун - бу ҳамма нарса ва у умумий олам ва умумий оламнинг бош-бошланғич Моҳияти ва шу моҳиятнинг онгда ҳосил қилган, туйган, туккан моҳиятлар мазмуни эканлиги шуни кўрсатадики, инсон учун ва инсониятнинг ушбу заминда, умумий илк, бош-бошланғич моҳият қонуни ва амалдаги ҳодиса қонунияти бўйича, бир тану –бир жон бўлиб яшаш лозим ва кераклигини ўқитади ва ўқтиради – ушбу оламнинг асл ва туб, бош-бошланғич Моҳият ва шу Моҳият асосининг ўзи. Фалсафа илмида Моҳият ва шу Моҳиятнинг асоси, ушбу ёруғ оламнинг асоси –бош-бошланғич бирламчи ва биринчи сабаби – барча моҳият ҳодисаларининг пайдо бўлиш, келиб чиқиш ва энг асосийси борлиққа ва вужудга келиш манбааси ва асоси эканлигини биз, биз яна ўша фалсафа тарихида инсон ва инсоният онгги тамонидан ишлаб чиқарилган фикрлардан ва илгари сурилган ғоялардан билишимиз мумкин бўлади. Бунга мисол тариқасида, ушбу оламнинг бош-бошланғич Моҳият ва шу моҳиятнинг асоси фалсафа илми тарихида қўйидаги тушунчалар билан изоҳланган; биринчиси “Макон ва замон”- бу ерда бош-бошланғич Моҳият Макон ҳисобланган бўлса, унинг асоси Замон, деб баҳоланган; ва бу жойда албатта: кимнинг замони ва ёки ниманинг даври, тўғрироғи ниманинг моҳияти, деган савол қуйилмаган ва шу очиқ қолган сабабга кўра, инсон онггида, унинг ўрнини боса оладиган тушунча Макон тушунчаси ўрнига Материя ва замон тушунчаси ўрнига ҳаракат тушунчалари умумий тарзда англашилиб макондаги материянинг доимий ҳаракатдаги моддиийлик ва моддиийликлари, деб қабул қилинганлиги ҳаммага аён. Бу борада ўзоқ тортишивлар қизғин мунозара ва муҳокамалар бўлиб ўтганлиги, яна ўша фалсафа илми тарихидан бизга маълум. Ўтмишимизда яшаб ўтган бир донишманд айтганидек: “ушбу оламнинг манбаа ва асосини турлича изоҳлади ва таърифладилар”..., деганидек, биз ҳам худди шу фикрга қўшилган ҳолда, худди шу фикрнинг давомини, яъни ушбу оламнинг бош-бошланғич манбаа ва асосини турлича изоҳлаш ва ёки таърифлаш эмас, балки шу асоснинг ўзини, қандай содирликда бўлган ва бўлаётган бўлса, унинг ўзини, худди шундай фикрлаш, шу ҳолга ва ҳолатнинг вазиятига қараб фикр ишлаб чиқариш лозим ва шартлилиги унинг ўзидан – номаълумлик маълумликга келиш ҳодисаси - бу албатта ўша бош-бошланғич моҳият асосининг ҳодисаси эканлигини билдиради. Бундай ҳолни ва ҳолатни биз, яна ўша биринчи ва бирламчи тушунча “Макон ва замон” ва “Материя ва ҳаракат” изоҳларидан билишимиз мумкин бўлади. Ушбу мавзу: Борлиқ масаласида ҳам, олам мавзусида ҳам, мавжудлик масаласида ҳам ва ҳаттоки тириклик ва тирикчилик моҳият ҳодисасида ҳам энг муҳим бош-бошланғич манбаа ва асос бўлганлиги учун, биз уни четлаб ўтишга ҳаққимиз ҳам ҳуқуқимиз ҳам йўқ. Чунки сиз билан биз илк ҳис этган тўйғумиз, яна ўша яратганингга шукр Энам, деб таниган ва тан олиб, бугунги кунда у Сен азизсан, Сен мўьтабарсан, Сен буюксан – буюк!!!!, деб улуғланаётган ва шарафланаётган куч ҳам, қудрат ҳам, брш-бошланғич Моҳият ҳам ва шу Моҳиятнинг асоси ҳам ва ҳаттоки ушбу ёруғ оламда нимаики мавжуд бўлса, уларнинг пайдо бўлиш, келиб чиқиш, шаклланиш ва вужудга ва вужуднинг тирикликга келиш ва бўлиш ҳодисаси ҳам айнан шу бош-бошланғич манбаа ва асоснинг ўзида эканлиги шуни билдиради, англатади ва кўрсатадики: ҳар бир ва ҳар қандай моҳиятнинг ва Моҳият ҳодисасининг мавжудлик шакли борлигини ва бу мавжудлик шакллари фалсафа илми бўйича – у бош –бошланғич моҳият ҳодисаларининг, бош –бошланғич моҳият қонуни ва ҳодиса қонунияти мавжудлигини билдириб, айнан шу бош –бошланғич моҳият қонунини ва унинг содирликда бўлган ҳодиса қонуниятини фалсафа амали –фикр юритиш орқали англаб етилган манбаа ва асосларга нисбатан ишлаб чиқарган фалсафа илми амалиётининг ўзи, айнан шу (манбаа) (мавзу) ва асоснинг (масаланинг) асосий қонун-қоидаси ҳисобланади. Бу дегани: инсон онггига ва ҳаттоки Онгга ва материяга боғлиқ бўлмаган бош-бошланғич Моҳият ҳодисаларининг (коинот ва коинотдаги юлдуздан тортиб, то энг кичик заррачаларгача бўлган мавжудликларнинг) ўзига яраша: пайдо бўлиш, келиб чиқиш, ташкил топиш ва вужудга келиш қонун-қоидаси, уларнинг ўзида мавжуд эканлигини билдиради. Ушбу фикрни яна ҳам яқоллаштирсак, инсон қонунни яратмайди, балки амалдаги қонун моҳиятда бўлади ва қонуният ҳодисанинг ўзида мавжуд бўлади, Бу ҳолни тўғри тушуниб ва илмий англаб етган киши ва ёки файласуф шу моҳиятда кўзатилган қонунни ва ёки ҳодисада кўзатилаётган ҳар доим бир турли ва бир хил кўзатилаётган қонуниятни ишлаб чиқиши мумкин. Бу дегани фалсафа илмининг амали –фикр юритиш доирасининг ичида кўзатилаётган муайян қонун - бу бош-бошланғич Моҳият қонуни ҳисобланади ва у бош қонун бўлиб, худди шу бош ва асосий қонундан келиб чиқаётган, ҳар доим бир ва бир турли такрорланаётган қонуният – бу умумий олам ҳодисасининг туб қонунияти эканлигини билдиради. Яъниким инсоннинг ва инсон онггининг ўйлаш, фикрлаш ва фикр юритиш доирасидан ҳам ташқарида юз берган бош-бошланғич Моҳият ва шу моҳиятнинг Моҳият қонуни ва бу бош-бошланғич моҳият ҳодисасининг воқеликка ва содирликка келиш ва бўлиш ҳодисаси қонунияти борлиги, биз уни фақат фаҳмлаш, ҳис қилиш, унинг ўзини қандай ҳолдан, қандай ҳолат пайдо бўлганлиги ва келиб чиққанлигини, фақат ва фақат моҳият ва моҳиятлик бўйича фикр юритиш ва бош-бошланғич Моҳият ва моҳиятлиликнинг изидан, ичидан ва унинг ўзидан тўғри билишимиз, тушунишимиш ва илмий англаб етишимиз мумкин бўлади. Бу дегани, бош-бошланғич Моҳият бўйича фикрлаш ва фикр юритиш ва амалдаги моҳиятнинг моҳиятлилик ҳодисаси бўйича фикр ишлаб чиқариш демакдир. Биз бу йўлда ва бу мавзу ва масала бўйича шунчалик чуқурлашиб, фикр жоиз бўлса илмийлашиб кетдикки, юқоридаги фикрларни ўқувчи тугул, энг юқори даражадаги илм аҳли ҳам тўғри ва илмий англаб етиш эҳтимоли диярли нолго тенг, чунки бу мавзу ва фалсафанинг асосий масаласи бўлган: олам, Борлиқ, мавжудлик, тириклик ва тирикчилик асоси ҳисобланган табиат ва шу табиатнинг маҳсули бўлган Ҳаёт ва ҳаётнинг мазмуни ва мазмун моҳияти хусусида фикр юритиш ва ёки фикр ишглаб чиқариш амалиёти тухтатилганига анча, бир неча аср бўлганига хабарингиз бор, аммо сиз азизлар хавотирланманг, биз бу ишимизда, қонунлар¸ қонуниятлар, назариялар ва ҳаттоки таълимот асосларини эмас, балки сиз билан биз учун сув билан ҳаводек энг зарур бўлган: бош-бошланғич Моҳиятни ва шу моҳиятдан пайдо бўлган, келиб чиққан, шаклланган ва ташкил топган ҳодисанинг ва ҳодисаларнинг умумий ва илмий мазмунини ифода этувчи фикрларни ҳукмингизга ҳавола қилиш ҳаракатидамиз ва бу ҳаракатитмиз беъсамар ва асоссиз бўлмаслиги учун, сизга нотаниш бўлган фикрлар, тушунчалар учраши - бу нафақат табиий, балки у зурурийдир. Чунки исон зоти борки, у ўзининг моҳиятини, ушбу олам сир-синоатини, меҳр-муҳаббат қўйиб севган, ардоқлаб, асраб-авайлаб келаётган жавҳари аслида ким, қандай зот, қандай куч-қудрад эканлигини билишни, танишни, иқрор бўлиб кунгил осойишталигига ва қалб бисотини абадий таскин топишини истар - бу инсон зотининг кўнгил ва қалб бисоти, албатта. Аслида инсон зоти, у ўзининг яралганига, кимнингдир кучи ва қудрати эвазига ўзининг мавжудлигига ва у ўзининг тирик жон сифатида Ҳаёт эканлиги ва яшаётганига нисбатан, унга тоат-ибодат қилиб келганлиги ва келаётганлиги- бу унинг кунгил бисоти ва қалб дунёсининг иқрорлик ва таскин топиб келганлиги ва келаётганлитгининг ёрқин ифодасидир. Биз бу ерда сизга англатмоқчи, билдирмоқчи ва асосли ва илмий маълум қилмоқчи бўлган асос, айнан шу кўнгил бисоти ва қалб дунёсининг иқрор ва таскин топиб келган ва келаётган асосининг ўзида, уни биз азалдан ва аввал бошдан, яратганга нисбатан тоат-ибодат қилиб келганлигимиз ва келаётганимиз - бу албатта яратганга ва ушбу оламнинг эгаси ва соҳибига нисбатан юз берганлиги ва бераётганлиги ўз-ўзидан аён ва у шу билан бирга у инсон кўнгли бисотининг ва қалб дунёсининг ички ҳиссий ва ўта хусусий олами эканлиги бизга маълум.

Шундай экан азизлар яратганнинг, яъни оллоҳ таоланинг бизга берган буюк инъоми тириклик ва тирикликда, биз яшашни, яхши яшашни, сермазмун ва пурмаъно умр кичиришни ўрганамиз, яратганнинг яратилган имкон воқелигига иқрор бўлиб, унинг барча моҳият ҳодисаларнининг моҳият қонуни ва ҳодиса қонуниятларига риоя қилиб яшашга масъулмиз ва бу йўлда биз сизга энг “эзгу сўз”-тўғри сўзни, энг “эзгу ният”- тўғри фикрни ва албатта энг “эзгу амал”- тўғри амалларнинг энг умумий ва асосий фикрларни ҳукмингизга ҳавола қилишга ҳаракат қиламиз; ва бу ишимиз бесамар кетмаслиги учун фалсафанинг ва фалсафа илмининг олтин қонун-қоидаларига амал қилган ҳолда, кириш сўзини ана энди тугаллаб энг асосий мавзумиз тириклик ва биз шу тирикликда ҳис этган шууру- ҳиссиётларимиз, ҳис-туйғуларимиз ва албатта мустақиллик шарофати ила юртимизда дунёга келган Меники номли мустақил фикр фалсафасининг фикр-мулоҳазалари, фалсафий фикрлари, ўта хусусий туб онг ва унинг қалб дунёси ва дунё олами ғоялари билан ошно бўламиз. Бу йўлда биз сизга хўш келибсиз азизлар Меники номли мустақил фикр фалсафасининг тафаккуршунослик бўлимига деб қоламиз; ва кейинги саҳифамиз номини қўйидаги асл, туб ва асосий моҳиятлар мазмуни деган ном билан бошлаймиз.

АСЛ ВА ТУБ БОШ-БОШЛАНҒИЧ МОҲИЯТЛАР АСОСИ ВА МАЗМУНИ