|
Mavzuning maqsadi: O’quv-metodik majmualarni ishlab chiqish quyidagi prinsiplar asosida amalga oshiriladi:o’quv-metodik majmualar ta’lim sohasidagi davlat siyosatining asosiy prinsiplari asosida yaratilganligi;o’quvchilarning aqliy va jismoniy imkoniyatlari, yoshi, psixofiziologik xususiyatlari, bilim darajasi, qiziqishlari, layoqatlari hisobga olinganligi;o‘quvchilarda vatanparvarlik va milliy g’urur hissini shakllantirishga qaratilganligi;umumiy o’rta va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limining zarur hajmi berilganligi, o’quvchilarda mustaqil ijodiy fikrlash, tashkilotchilik qobiliyati va amaliy tajriba ko’nikmalarini rivojlantirishga yo’naltirilganligi. Biologiya o’quv fanidan ishlab chiqilgan o’quv-uslubiy majmualar.Davlat ta’lim standartlari bosqichma-bosqich amalga oshirilishi bilan kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan darsliklar chop etilmoqda. Umumiy o’rta ta’lim maktablarining 6-sinf o’quvchilari uchun kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan “Biologiya (botanika)” darsligi O’.Pratov va boshqalar muallifligida yaratilgan, 2017 yil “O‘zbekiston” nashriyotida chop etilgan bo’lib, 144 sahifadan iborat, undan 5 ta bobga oid 59 ta paragraf o’rin olgan: I bob. O’simliklar dunyosi bilan umumiy tanishuv; II bob. Hujayra – hayotning asosi; III bob. Gulli o’simliklarning vegetativ va generativ organlari; IV bob. Gullio’simliklarning hayotiy faoliyati; V bob. O’simliklar sistematikasi. Darslikning birinchi bobida botanikaning asosiy bo’limlari, botanikaning rivojlanish tarixi, o’simliklarning tirik organizm sifatida tabiatda, inson hayotidagi ahamiyati, ulardan oqilona foydalanish va muhofaza qilish usullari, o’simliklarning hayotiy shakllari haqida so’z boradi. Ikkinchi bobda o’simlik hujayrasining tuzilishi, hujayralarning hayotiy faoliyati, va o’simlik to’qimalari bilan tanishtiriladi. Darslikning uchinchi bobida gulli o’simliklarning vegetativ va generativ organlari, ularning tuzilishi va vazifalari yoritilgan. To’rtinchi bobda gulli o’simliklarning hayotiy faoliyati: oziqlanishi, nafas olishi, o’sishi, rivojlanishi, ko’payishi haqida so’z yuritiladi. O’simliklar kelib chiqishi, o’xshashlik darajasi va tarixiy rivojlanishiga qarab ma’lum bir tartibga – sistemaga keltiriladi. Bu haqdagi bilimlar darslikning beshinchi bobidan o’rin olgan.Har bir mavzudan keyin o’quvchilarning egallagan bilimlarini tekshirib ko’rish uchun mustahkamlovchi savollar, topshiriqlar keltirilgan. Darslikdan o’rin olgan amaliy ishlar, laboratoriya mashg’ulotlari va qo’shimcha ma’lumotlar o’quvchilarning o’simliklar haqidagi bilimlarini kengaytirishga xizmat qiladi.Umumiy o’rta ta’lim maktablarining 7-sinf o’quvchilari uchun kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan “Biologiya (zoologiya)” darsligi O.Mavlonov muallifligida yaratilgan, 2017 yil “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyotida chop etilgan bo‘lib, 208 ta sahifadan iborat. Darslikdagi mavzular 8 ta bob, 59 ta paragrafdan iborat: I bob. Hayvonlar to’g’risida umumiy ma’lumot; II bob. Bir hujayraliliar, ya’ni sodda hayvonlar; III bob. Ko’p hujayrali hayvonlar: bo’shliqichlilar tipi; IV bob. Yassi va to’garak chuvalchanglar tiplari; V bob. Halqali chuvalchanglar tipi; VI bob. Mollyuskalar tipi; VII bob. Bo’g’imoyoqlilar tipi; VIII bob. Xordalilar tipi. Darslikdagi har bir mavzuda biologik ob’ektlarning rangli rasmlari, atamalar, ularning izohi, mavzu matnidan o’quvchilarning bilimini nazorat qilish uchun savollar, tasdiqlovchijavoblarni aniqlash, juftlab yozish uchun topshiriqlar, jumboqni echish, topishmoqni topish kelitirilgan. Bunday topshiriqlar o’quvchilarning fanga qiziqishini orttiradi. Darslikka yettita laboratoriya mashg’uloti kiritildi.O’rta ta’lim muassasalarining 10-sinfi va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarining o’quvchilari uchun kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan. “Biologiya” (mualliflar: A.G’afurov, A.Abdukarimov, J.Tolipova, O.Ishankulov, M.Umaralieva, I.Abduraxmonova) darsligi 2017 yil “SHarq” nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasida chop etilgan. Darslikdagi mavzular 5 ta bob, 58 ta paragrafdan o‘rin olgan. Boblar hayotning tuzilish darajalari va ularda kechadigan biologik jarayonlar asosida ketma-ketlikda joylashtirilgan. Har bir mavzuda rangli rasmlar, jadvallar, sxemalar, mavzudan keyin tayanch so’zlar, o’quvchilar darsda bajarishi uchun savol va topshiriqlar, o’quvchilarning mustaqil bajarishi uchun topshiriqlar berilgan. Darslik oxirida atamalar lug’ati keltirilgan. Mazkur lug’at o’quvchilarning darslikdagi tushunchalarni to’liq anglab olishlariga ko’maklashadi. O’quv dasturidan o’rin olgan to’rtta laboratoriya mashg’uloti darslikda o’z aksini topgan, laboratoriya mashg’ulotining maqsadi, laboratoriya jihozlari, ishning borishi, biologik ob’ektlarning rangli rasmlari va jadvallar, o’quvchilar to’ldirishi uchun jadvallar o’quvchilarning o’quv-bilish faoliyati samaradorligini oshirishga yordam beradi.O’rta ta’lim muassasalarining 11-sinfi uchun “Biologiya” darsligi (1-nashr) 2018 yilda mualliflar: G’afurov A., Abdukarimov A., Tolipova J., Ishankulov O., Umaralieva M., Abduraxmonova I. tomonidan yaratildi.Darslikda: I bob. Ekologiya va hayot; II bob. Hayotning ekosistema darajasidagi umumbiologik qonuniyatlari, III bob. Hayotning biosfera darajasining umumbiologik qonuniyatlari, IV bob. Organik olam filogenezi deb nomlangan. Darslikdan 44 ta paragraf, 5 ta laboratoriya mashg’uloti, atamalar lug’ati o’rin olgan. Har bir mavzu o’quvchilarning “tayanch bilimlaringizni qo’llang” jumlasi bilan boshlanib, ularning bilish faoliyatini faollashtirishga yo’naltiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
