Suvda va quruqda yashovchilar

Stegostefallar – yoki kosa boshli amfibiyalar


Suvda va quruqda yashovchilar ekologiyasi


Yashash sharoiti va tarqalishi – amfibiyalar poykiloterm (sovuq qonli) hayvonlar guruhiga kiradi. Bular ikkita omil tashqi muhit tempraturasi va muhitning kamligi asosiy rol o’ynaydi. Shuning uchun ular sahrolarda, qutblarda uchramaydi. Tanada bulanishni yuqori bo’lishi tana tempraturasini muhit tempraturasidan farq qildiradi. (odatda 2-3⁰ farq qilsa, quruq muhitda 8-9⁰ faqr qiladi) (Kavkazda 6 ta tur, O’rta Osiyoda 2 ta tur yashaydi)
Amfibiyalar konstentrastiyasi 1,0-1,5 dan oshiq bo’lgan sho’r suvlarda yashay olmaydi.
Цiklliligi – suvda va quruqda yashovchilarda sutka va fasl stikilliligi bor, tinchlik davri bilan aktivlik davri to’ri tartibda ajralib turadi.

• 
  Sutka stiklliligi
  
• 
  Fasl stiklliligi: yil fasllarning o’zgarishi, yozgi quroqchilik, qishki sovish ularni hayotiga keskin ta’sir ko’rsatadi.
  

Soninnig o’zgarib turishi – ularni kamayib ketishi quroqchilik xisoblanadi. 1-2 yil ichida ular soni bir necha o’n barobar ko’payib qolishi ham mumkin.
Ovqatlanishi – bizda yashaydigan amfibiyalar deyarli umrtqasizlar bilan ovqatlanadi ularning mayda kemiruvchilar, er qazirlar, qushlar, kalta kesaklarni ham tutib eyishi ma’lum.
O’rchishi – suvda va quruqlikda yashovchilarning eng harakterli belgisi o’rchish davrida suvda turishiga sabab bo’ladi. Metomarfozni o’taydi.
Neoteniya – shuning bilan birga dumli amfibiyalarda metomorfoz prostessi yashash sharoitining xususiyatlari o’zgarishi munosabati bilan bir qancha vaqt to’xtab turishi va butunlay bo’lmasligi ham mumkin. Bu hodisa neoteniya, ya’ni lichinkani o’rchishi diyiladi.
Barcha dalillarga ko’ra dumli amfibiyalar – metomorfozlanish layoqatini yo’qotgan neotenik lichinkadan boshqa narsa emas.
Masalan: Texas orida yashaydigan ko’p tiriton Amerikada yashaydigan o’pkasiz triton lichinkasidir.