Suv ta’minoti” fanining “Tabiiy suvlarni qabul qilish va tozalash” qismi bo

Suv oluvchi inshoot qismlarining gidravlik xisobi.

Suv kiradigan darcha yuzasini aniqlash va panjara tanlash.

Suv kiradigan darchani kamida 2 ta olamiz, u holda 1 ta darchaga ketadigan suv sarfi Q = 0,24 : 2 = 0,12 m³/sek bo‘ladi. Bitta darcha yuzasi hisobga muvofiq:

K = a + b / a = 1,08;(darcha peremetr koef.)

V = 0.3 ( darchaning xajmiy koef.)

Bitta darcha yuzasi Ω = 1,25 Q / V * K = 1,25 * 0,12 / 0,3 * 1,08 =0.46 m² teng.

0.46 m² yuzaga o‘lchamlari 0.45 * 1 m bo‘lgan panjara qabul qilamiz, uning haqiqiy yuzasi 0.45 m² bo‘ladi. 2 ta panjara yuzasi 0.9 m² tashkil kiladi.

To‘r o‘rnatiladigan yuzani aniqlash va to‘r tanlash.

To‘r o‘rnatiladigan yuzani hisoblaymiz, to‘r uchun yassi va yuqoriga ko‘tarib olib, qo‘l bilan tozalab buladigan to‘r qabul qilamiz.

K = a + b / a = 1,08;(darcha peremetr koef.)

V = 0.3 ( darchaning xajmiy koef.)

Ω = 1,25 Q / V * K = 1,25 * 0,12 / 0,3 * 1,95 = 0.46 m²

Darchaning o‘lchami 1 * 0.46 m = 0.46 m² va to‘rning o‘lchami 450 * 1000 mm bo‘lgan to‘r qabul qilamiz.Suv kiradigan darchalar soni 2 ta bulganligi uchun,hammasi bo‘lib 4 ta to‘r qabul qilamiz.

O‘zi oqar suv eltuvchini hisoblash.

O‘zi oqar suv eltuvchini ham ikkita olamiz, u holda bitta suv eltuvchi 0,12 m³/sek yoki 12 l/sek suvni berishi kerak. Suv eltuvchining diametrini Shevelyov jadvali orqali aniqlash mumkin. Quvurdan o‘tayotgan suv tezligi 0,7 dan 1,5 m/s gacha bo‘lishi kerak. 12 l/s suv uchun Shevelyov jadvalidan foydalanib diametri 200 mm bo‘lgan quvur olamiz va undagi suvning tezligini 0,95 m/s deb kabul kilamiz. Suv oluvchining bitta bo‘limi berk bo‘lganda, ikkinchi bo‘limi 100 % suvni bera olishi kerak. U holda 1 ta 200 mm li quvurdan 0,12 m³/sek yoki 120 l/sek suv o‘tkazsak, undagi suvning tezligini maksimal 1,44 m/s deb qabul qilish mumkin.

O‘zi oqar suv eltuvchida yo‘qolgan bosim, hamma bosimlar va yerli bosimlar yigindisidan iborat bo‘ladi:

H=I L + S x V² ¤ 2g

L = o‘rtacha 100 m olsak, unda yo‘qotilgan bosim 0,073 m » 0,08 m gacha bo‘ladi.

Erli yo‘qolgan bosimlar panjarada yo‘qolgan, bosh inshootda yo‘qolgan, quvurning diametri kichraygan joyda yo‘qolgan bosim, tirsakda va uchburchakda yo‘qolgan bosim, zulfinda va quduqga suv chiqishda yo‘qolgan bosimlardan iborat bo‘ladi. Shuning uchun quyidagi qiymatlar olinadi:

Bosh inshootda quvur toraygan joyda 0,1 m;

Tirsakda 0,2 m;

Uchburchakda 0,1 m;

Zulfinda 0,1 m;

Qirg‘oq qudug‘iga quvurdan suv tushayotganda 1,0 m;

Quvurdan chiqayotganda x =1,5 m;

U holda panjaradagi yo‘qolgan bosim bilan hisoblanganda, umumiy yo‘qolgan bosim:

H = 0,1 + 0,03 + 1,5 * 0,95² ¤ 2 * 9,81 = 0,2 m

Suv qabul qiluvchidagi suv sathi daryodagi eng past suv sathidan 0,2 m past bo‘lar ekan.

H₀= 105 - 0,2 = 104,8 m

O‘zi oqar suv eltuvchi quvurning bittasi berkitilsa:

H_b =0,1 + 0,27+1,5 * 1,44² ¤ 2 * 9,81= 0,5

U holda suv qabul qiluvchi qirg‘oq qudug‘dagi suv sathi:

H_b = 105-0,5=104,5

Qirg‘oq qudug‘idagi to‘rda yo‘qolgan bosim 0,15 ga teng.

Demak qirg‘oq qudug‘ining nasos suv tortib oladigan bo‘limida suv sathi:

H₀ = 104,8 – 0,15=104,65 m

H₀ =104,5 – 0,15 = 104,35 m

Panjara va to‘rlarni iflos bo‘lib qolganda quduqdagi suv sarfi 1 m ga pasayib ketishi mumkin. Shuning uchun nasosni joylashtirganda shuni e’tiborga olish kerak.