Suv resurslarini havzaviy rejalashtirish va boshqarish

An’analar va maxsus ta’minot
Maxsus va an’anaviy me’yorlar suv resurslarini boshqa-
rish rejimlarining muhim tarkibiy qismlari bo‘lib, foydala
-
nuvchi imtiyozlariga va institutsional sharoitga ta’sir qilishi 
mumkin. Masalan, rasmiy davlat organi qaror qabul qilish 
vakolatini qonuniy ravishda amalga oshirishi mumkin, ammo foy
-
dalanuvchilarning odatdagi hokimiyat organlariga qonun tomo
-
nidan tan olinmagan o‘rta va uchinchi darajali huquqlari nisbatan 
kechiktiriladi. Ushbu amaliyotlar foydalanuvchi huquqlarini, 

---

167
SUV RESURSLARINI HAVZAVIY REJALASHTIRISH VA BOSHQARISH
mavsumiy ajratmalar, chiqindi suvlarini qayta ishlatish konven
-
siyalari, amaliyot va saqlash usullarini belgilashi mumkin.
Yana bir misol sifatida suv ko‘p diniy urf-odatlarda muhim rol 
o‘ynaydi, uni jamoat faoliyatining markaziy nuqtasiga aylantira
-
di va sezilarli ahamiyatga ega.
Ba’zi joylarda an’anaviy institutlar va rasmiy davlat organlari 
vakolat uchun raqobatlashadi va ular tez-tez yoki samarali ham
-
korlik qila olmaydi. Ayrim hollarda rasmiy tashkilotlar manfaatli 
tomonlarning yetarli ishtirokisiz suvni boshqarish bo‘yicha qa
-
rorlarni qabul qilganda samarali yoki mahalliy ahamiyatga ega 
bo‘lgan an’anaviy amaliyotlar e’tibordan chetda qolib ketishi 
mumkin. Natijada qarama-qarshiliklar tufayli manfaatdor to
-
monlar yangi suv siyosati va infratuzilmani rad etishi mumkin.
Tashqi ta’sirlar. Gidrosiyosat (suv siyosati)
Bugungi kunda dunyoda 276 transchegaraviy daryo havzalari 
mavjud. Ularning 256 tasi (yoki 92,7 foizi) ikki-to‘rt mamlakat 
o‘rtasida taqsimlanadi. Suv resurslarini birgalikda boshqarish 
amalga oshiriladigan hududlar ichida davlatlar va suvdan foy
-
dalanuvchilar o‘rtasida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan potensial 
nizolarni hal qilish uchun keng imkoniyatlar mavjud. Ilmiy man
-
balar, adabiyotlar bu masalada nisbatan keng ko‘lamli ziddiyatli 
mojarolarning xavfi yetarli darajada tushunilishi, tarixiy dalillar 
tahlili natijalari esa davlatlararo miqyosda “suv urushlari” tarix
-
da juda kam uchraydigan holat ekanligini ko‘rsatib turibdi. Biroq 
talab oshib borayotgani va global suv resurslari cheklangan 
ekanligi sababli, amaliyotchilar xavf-xatarlar va imkoniyat
-
lar o‘zgarib ketganidan xabardor bo‘lishlari va o‘zlarining 
aralashuvlarini 
moslashtirishlari 
lozim. 
Davlatlararo 
suv siyosati va keskinliklar milliy institutlar va mahalliy 
foydalanuvchilarning ehtiyojlari uchun suvni samarali boshqa
-
rish imkoniyatlariga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shuning uchun, 

---

168
Salohiddinov A.T., Ashirova O.A.
diplomatik va rivojlanish aralashuvi, hamkorlik va tinchlikni 
mustahkamlash uchun imkoniyatlarni qo‘llash orqali iqlim 
o‘zgarishlari ta’sirlariga moslashish maqsadida barcha bo‘g‘in
-
larda gidrosiyosiy imkoniyat va mexanizmlarni hisobga olish 
muhimdir.