Suv bug'ining h-s diagrammasi va jadval yordamida termik fik ni hisoblash suv bug‘ining hs–diagrammasi

Nam bug‘dagi quruq to‘yingan bug‘ning massaviy ulushiga bug‘ning quruqlik darajasi deyiladi va x harfi bilan belgilanadi. Nam bug‘dagi suyuqlikning massaviy ulushiga namlik darajasi deyiladi va y harfi bilan belgilanadi va y=1-x bo‘lishi tabiiy. To‘yinish temperaturasidagi qaynayotgan suyuqlik uchun x=0, quruq to‘yingan bug‘ uchun esa x=1.

Demak, quruqlik darajasi 0 dan 1 gacha o‘zgarishi mumkin. To‘yingan quruq bug‘ga o‘zgarmas bosimda yana qo‘shimcha issiqlik miqdori uzatilsa, u holda uning temperaturasi ko‘tariladi va u o‘ta qizdirilgan bug‘ holatiga o‘tadi.

O‘ta qizdirilgan bug‘ning temperaturasi va solishtirma hajmi shu bosimdagi quruq to‘yingan bug‘nikidan yuqori bo‘ladi. O‘ta qizdirilgan bug‘ni suyuqlik sirtida olib bo‘lmaydi. O‘ta qizdirilgan bug‘ va quruq to‘yingan bug‘ning shu bosimdagi temperaturalar farqiga qizdirish darajasi deb aytiladi. O‘ta qizdirilgan bug‘ to‘yinmagan bo‘ladi, chunki uning shu bosimdagi solishtirma hajmi quruq to‘yingan bug‘nikidan yuqori, zichligi esa kam bo‘ladi.

O‘ta qizigan bug‘ o‘zining fizikaviy xossalari bo‘yicha gazlarga yaqinlashadi.

2. Suv bug‘ining Pv – diagrammasi

Suv bug‘ining Pv – diagrammasini ko‘rib chiqamiz (1-rasm).

1-rasm. Bug‘ hosil bo‘lishining Pv – va Ts-diagrammalari

Silindrda temperaturasi 0S va bosimi p1 bo‘lgan 1 kg suv turgan bo‘lsin (Pv – diagrammada 1-nuqta). Suvga issiqlik uzatish natijasida u isiydi va kengayadi. Jarayon bosimi p1 ga mos bo‘lgan qaynash temperaturasi t=t1 da suv qaynaydi va bug‘ hosil bo‘lish boshlanadi (2-nuqta).

Suv va bug‘ning holatlarining o‘zgarishini Pv- va Ts – diagrammalarda belgilab boramiz. O‘ta qizigan bug‘ni p=const da hosil bo‘lish jarayoni ketma-ket keladigan uchta fizik jarayondan iborat:

1) Suyuqlikni to‘yinish temperaturasigacha (tT) isitish;

2) tT = const da bug‘ hosil bo‘lishi;

3) bug‘ni o‘ta qizdirish va buning natijasida uning temperaturasini ko‘tarilishi.