Sutni qayta ishlash va sut mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi

Sutni sovutish. 
•
Korxonaga kelib tushgan sut xarorati 100 
0
C gacha bo‘ladi. Yangi sog‘ilgan sut 
tarkibida aloxida bir bakteritsid moddalar bo‘ladiki, bu moddalar faqatgina sut 
tarkibidagi bakteriyalar faoliyatini to‘xtatib qolmasdan, balki ularni yo‘qotadi. 
Lekin bunday bakteritsid moddalar yuqori xaroratga chidamsiz bo‘ladi. Agar sut 
tezda sovutilmasa ular oson yo‘qoladi. Natijada sovutilmagan sutda uni 
achitishga olib keluvchi mikroorganizmlar tez ko‘payadi. Shuning uchun 
korxonaga keltirilgan sutni sovutish maqsadga muvofiqdir.
•
320 
0
C xaroratda 10 soat ichida sutning kislotaliligi 2,8 baravar oshadi va 
bundagi bakteriyalar soni shuncha ko‘payadi. Xarorati 120
0
C gacha sovutilgan 
sutda 10 soat davomida kislotalilik va bakteriyalar soni o‘zgarmaydi.
•
Saqlash paytida sut sifati pasayishining oldini olish maqsadida u 4-5
0
C 
xaroratgacha tezda sovutiladi.
•
Sutni sovutish uchun plastinkali sovutgich qo‘llaniladi.
•
Bunda sovutuvchi sifatida suv, tuzli eritma yoki sovuq suv ishlatiladi.

---

Sutni separatlash
 
Qabul qilingan sut tarkibidagi yog‘ miqdoriga qarab xar xil 
bo‘ladi. Sut o‘ta yog‘li, o‘rtacha yog‘li yoki yog‘ siz bo‘lishi 
mumkin. Sut tarkibidagi yog‘ miqdorini me’yorlashtirish 
maqsadida unga mexanik ishlov beriladi. Ya’ni sut tarkibidagi 
yog‘ni ajratib olish uchun separatordan o‘tkaziladi va yog‘ 
sharchalarni yanada kichik zarrachalarga parchalash maqsadida 
gomogenizatsiyalanadi.
Separatlash-bu sutni zichligi turlicha bo‘lgan ikki yuqori yog‘li 
(qaymoq) va yog‘i past (yog‘ siz sut) fraktsiyalarga ajratish 
demakdir.
Sutni separatlash separator - qaymoq ajratuvchi jixozida olib 
boriladi. Sut 45-50
0
C xaroratda separatlanadi. Separator 
barabanining aylanishi natijasida xosil bo‘lgan markazdan 
qochma kuch ta’siri ostida sut plazmasidan yog‘lar ajralib 
chiqadi. Maxsus mexanizm yordamida ajratilgan qaymoq va 
yog‘ sizlantirilgan sut separatordan chiqariladi.

---

