Sut va sut mahsulotlarini omborlarda saqlash texnologiyasi Mashg‘ulot maqsadi

Sut va sut mahsulotlarini saqlash.
Sovutgichlarda sutni (pasterizatsiyalangan 6% li yog‘li, sterilizatsiyalangan) turli xil qadoqlangan va upakovkalangan ( shisha butilkalarda, karton qog‘ozlarda), kefir, qattiq ryajenka, qaymoq, smetana, tvorog (suzma), pisholoqlar, saryog‘ va eritilgan yog‘, margarinni saqlaydilar
Sut va sut mahsulotlarini harorati 40S bo‘lgan kameralarda saqlaydilar.
Smetenani bochka yoki flyagalarda harorat +1 – 1 0S va nisbiy namligi 80-85% bo‘lgan kameralarda saqlaydilar. Bochkadagi smetanalarni saqlash muddati 4 oydan oshmasligi kerak. Flyagada esa 10 kunda ko‘p saqlash mumkin emas.
Tvorogni qisqa muddatda sovitilgan holda bochkada saqlaydilar. Sovitilgan tvorogni saqlash muddati smetana kabi bo‘lib saqlash muddati 5 kungacha.
Meva va sabzavotlarni sovitish va saqlash texnologiyasi
Uzoq muddatga saqlanayotgan yoki transport bilan uzoq masofalarga yuborilayotgan meva, sabzavot va rezavorlarni yig‘ishtirilayotgan joyda sovitadilar. Bu birlamchi sovitish deyiladi. Bu jarayon maxsus birlamchi sovitish stansiyalarida yoki to‘plovchi xolodilniklar kameralarida bajariladi. Jo‘natish uchun mo‘ljallangan meva va sabzavotlar, ko‘pincha bu mahsulotlarni olib ketish uchun mo‘ljallangan izotermik vagonlarda yoki avtoreferejaratorlarda sovitiladi. Meva va sabzavotlarni vakuum apparatlari yordamida tuzli suv, qor bilan ham sovitiladi.
Birlamchi sovitish stansiyalari statsionar ya’ni ko‘chmas va ko‘chma bo‘lishi mumkin. statsionar stansiyalar har birining hajmi 10-20 tonnadan bo‘lgan bir necha xolodilnik kameralaridan iborat bo‘lgan bir etajli imoratdan iborat. Sovitish shu kameralarda bajariladi. Meva va sabzavotlar yashiklarda olib kelinadi. Va shu yashiklarda sovitiladi. YAshiklarni ustma-ust joylashtirib, yon tomonlarida sovuq havo almashib yurishi uchun oraliq joy qoldiriladi. Sovuq havoni stansiyaning mashina bo‘limida joylashgan havo sovitgich kanallari orqali kameralarga yuborib mahsulotlar 40S gacha sovitiladi.
Ko‘p hollarda havo sovitgichlarni xolodilnik kameralariga o‘rnatadilar. Sovitish paytida kameralarda havo almashinuv tezligi 3-4 m/sekuntgacha ko‘taradilar. Bunda harorat 00S va nisbiy namlik 90-95% bo‘lishi kerak. Bunday sharoitda boshlang‘ich harorat 250S bo‘lgan mahsulot 20-24 soat davomida 40S gacha sovitiladi.
Meva va sabzavotlarni tayyorlov xolodilniklarda ham shu usulda sovitiladi.
Meva va sabzavotlarni izotermik vagonlar va avtoreferejeratorlarda quyidagicha sovitiladi. YUk ortilgan vagonlarni yoki avtoreferejeratorlarni birlamchi sovitish stnsiyasiga keltirib, harakatlanuvchi kanallar va shlanglar yordmida ularni stansiyaning havo sovutgichlariga ulaydilar va kuchli ventelyatorlar ular orqali sovuq havoni yuborishadi.
YUborilayotgan havo haroratini avval 00S darajada saqlab, keyin asta-sekinlik bilan – 10 0S gacha pasaytiradilar. Mahsulotlarni muzlab qolishidan saqlash uchun vagon yoki avtoreferejerator kuzovida sovuq havo yo‘nalishi o‘zgartirib turiladi. Qayd etilgan haroratda va havoning etarlicha tez almashinishi natijasida 6-8 soat davomida harorat 250S dan 40S ga pasayadi.
Vagondagi mahsulotlarni sovitish uchun ko‘pincha birlamchi sovitish ko‘chma stansiyalaridan foydalaniladi. Bu ko‘chma stansiya vagonda joylashtirilgan havo sovitish va katta quvvatli ventelyatorli xolodilniklardan iborat.
Meva va sabzavotlarni muzli suv bilan sovitish asosan SHvetsiya va AQSH da qo‘llaniladi. Bu jarayon konveer bilan jihozlangan apparat yordamida bajariladi. Mahsulot solingan korzinka yoki yashiklar konveerda bir-biriga parallel holatda joylashtiriladi.
Konveer harakatlanganda mahsulotlar sovuq suvga botirib olinadi yoki sovuq suv sepiladi. Harorati 00S bo‘lgan suv bilan sovitish 10 dan 30 daqiqagacha davom etadi. Meva va sabzavotlarni sovitish bilan birga yuviladi xam.
Qor bilan sovitish meva-sabzavotlarni qayta ishlash korxonalarida tez so‘liydigan , saqlashga chidamsiz bo‘lgan, ko‘k piyoz, salat, petrushka, shivet, shpinat ko‘katlari, rediska, bodring vahokazolarni sovitishda qo‘llaniladi. Buning uchun maxsus qor mashinalari bilan maydalangan muzdan qor-muz aralashmasi ishlatiladi. YUvilgan ko‘kat va sabzavotlarni yashiklarga joylashtirib, ustiga tayyorlangan qor-muz aralashmasi sepiladi. To‘ldirilgan yashiklar rolikli yo‘lchalar orqali izotermik transportlarga joylashtiriladi va magazinlar, umumiy ovqatlanish korxonalari va boshqa kerakli obektlarga jo‘natiladi. Qor bilan qoplangan ko‘katlar tez soviydi va uzoq muddat so‘limaydi. Bunday usul bilan souvitganda tabiiy yo‘qolish kameralarda saqlangandagiga nisbatan ancha kam bo‘ladi.