Surxondaryo viloyati Respublikamizning sekin rivojlanayotgan viloyatlaridan biri hisoblanadi

Т/р	Кўрсат- кичлар	Ўлчов бирлиги	Етиштирилган хом ашё		2021 йилда янги лойиха
Қайта ишлаш даражасини ошириш (%)
2016 йил	2020 йил		Сони	Қуввати		2023 йил	2026 йил
1	Мева-сабзавотни қайта ишлаш	минг тонна	1150,9	1198,2		5	17,6		14	16
2	Узумни қайта ишлаш	минг тонна	109,8	102,5					5,5	8,5
3	Гўштни қайта ишлаш	минг тонна	168,5	207,0		1	1		1,8	2,7
4	Сутни қайта ишлаш	минг тонна	781,5	904,3		8	6,7		1,8	3,4
5	Терини қайта ишлаш	минг дона	300,0	340,0		1	340		100,0	100,0
6	Жунни қайта ишлаш	минг тонна	2,0	2,5					100,0	100,0
7	Пиллани қайта ишлаш	минг тонна	1,1	1,6		2	1		125,0	125,0
8	Анорни қайта ишлаш	минг тонна	20,0	25,0		1	7		5,2	7,2
9	Пахта толасини қайта ишлаш	минг тонна	234- 77	244- 80					100,0	100,0

Yirik investitsiya loyihalari

• 
  “ Sherobod Anor Kompleksi” MChJ anor sharbatini qayta ishlashni tashkil qilish.
  
• 
  "Afrosiyob Parranda" MChJ tomonidan amalga oshiriladigan (boyitilgan omuxta yem) ishlab chiqarishni tashkil etish.
  
• 
  “Mehnat-Farovon Hayot” FX goʻsht va sut mahsulotlarini qayta ishlashni tashkil etish.
  
• 
  "Shoʻrchi Nilufar" OKning Intensiv usulda suniy baliq koʻlini hamda eko turizmni tashkil etish.
  

“TERMIZ” EIZ HUDUDIDA 2021 YILDA AMALGA OSHIRILADIGAN INVESTITSIYa LOYIHALARI

• 
  “AZIA ELECTRON” MChJ tomonidan suv dispenserlari va elektrotexnika jihozlarini ishlab chiqarish.
  
• 
  “KOʻXTANG INVEST SERVIS” MChJ tomonidan turli-xil oʻlchamdagi kafel ishlab chiqarish
  
• 
  “TERMIZ KANSELARIYA MOLLARI“ MChJ tomonidan zamonaviy televizor ishlab chiqarish
  
• 
  “BARAKA TERMIZ GOLD “ MChJ namlantirilgan salfetka bolalar tagligi va ayyollar uchun gigiyena vositalari ishlab chiqarish
  
• 
  “INDENIM TEXTILE” MChJ tomonidan tayyor tikuvchilik mahsulotlari ishlab chiqarish
  
• 
  “SURXON ASL CHINNI” MChJ tomonidan chinni mahsulotlari ishlab chiqarishni tashkil etish
  

KICHIK SANOAT ZONALARDA 2021 YILDA AMALGA OSHIRILADIGAN INVESTITsIYa LOYIHALARI

• 
  «Eko plast Baraka» oilaviy korxona tomonidan granula ishlab chiqarish
  
• 
  "Omad Baxt Shoʻrchi" MChJ» tomonidan Un mahsulotlari ishlab chiqarish
  
• 
  «Angor Surxon Gʻururi MChJ tomonidan ingichka tolali paxtani qayta ishlash
  
• 
  "ZIROAT" MChJ tomonidan Axoli va tashkilotlarga kurilish uchun mix va shurup ishlab chikarish
  
• 
  «Imkon Termiz» MChJ tomonidan polietilen paketlar, polipropilen yashik ishlab chiqarish
  
• 
  «Don Oltinsoy» MChJ tomonidan Un va omuxta yem ishlab chiqarish
  

Termiz shahrini obodonlashtirish, uning arxitekturaviy qiyofasini yanada yaxshilash, aholi va mehmonlar uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish maqsadida “Termiz city” majmuasini bunyod etish loyihasini amalga oshirish rejalashtirib olingan
Germaniyaning “Kema” kompaniyasi vakillari bilan oʻtkazilgan uchrashuvda Termiz shahridagi “Arch Design Service” MChJ tomonidan ishlab chiqilgan loyiha taklifiga koʻra, “Termiz city” zamonaviy kompleksini shaharning 3 ta - Islom Karimov hamda yangi qurilayotgan Loyihaviy 7-7 koʻchalari kesishuvidagi 11 gektar, A.Navoiy nomli koʻcha yoqasida barpo etilayotgan “Yashil dunyo” savdo kompleksi yonidagi 25 gektar, Beruniy va Istiqlol koʻchalari tutashgan boʻsh yer maydonidagi 4,2 gektar hududlari tanlab olindi.
Germaniyaning “Kema” kompaniyasi 2 milliard AQSh dollari miqdorida sarmoya kiritishi, shuningdek, mamlakatimiz hamda xorijiy davlatlarning yetakchi loyiha institutlari, chet ellik investorlar jalb etilishi belgilab olingan .
Ikki yilga moʻljallangan ushbu loyiha taklifini oʻzaro hamkorlik memorandumi imzolangandan soʻng amalga oshirishga rejalashtirilgan yedi. 2022-2026 yillarda ushbu loyixaning amalga oshirish evaziga biznes markazlar, savdo majmualari, mehmonxona va ofislar, koʻp qavatli zamonaviy uylar, restoranlar, sunʼiy koʻl va favvoralar, yer osti avtoturargohlari, ijtimoiy va boshqa obʼektlarni bunyod etish koʻzda tutilgan
Bundan tashqari viloyatda ko’pgina loyihalar rejalashtirilgan va amalga oshirilmoqda. Misol uchun Bobotog’ o’rmon xo’jaligi tomonidan pistazorlar tashkil etish loyihasi ishlab chiqilgan. Loyiha qiymati 14mln so’m. Umumiy maydoni 2ming gektar. Ish o’rinlari 100nafar. Yillik hosildorlik 1200 tonna. Yillik eksport 1,4 milloin dollar.

Xulosa
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, Surxondaryo viloyati mineral resurslarga ancha boy. Ayniqsa neft, gaz toshko„mir, mineral tuzlar, oltingugurt, hamda mineral suvlar ko„plab topilgan. Yirik neft va gaz konlari Hovdog, Uchqizil, Ko’kaydi, Lalmikor va boshqalar. Boysun va Sharg’un konlarida toshko’mir, Xo’jaikonda tuz qazib olinadi. Mintaqa mineral resurslarga boyligi sababli tog’-kon, rangdor metallurgiya, energetika, kimyo, qurilish materiallari sanoatini rivojlantirish imkoniyatlari mavjud.

Aholisi tabiiy o’sish hisobiga ortib bormoqda. Aholi milliy tarkibida o’zbeklar ko’pchilikni tashkil etadi. Ya’ni 82 foiz o’zbeklar, 1,5 foiz ruslar, 1,7 foiz tojiklar, bulardan tashqari turkmanlar, tatarlar va boshqa millatlar yashaydi.
Surxondaryo iqtisodiy rayoni shahar aholisi eng kam foizni tashikl etadigan mintaqadir. Jami aholining 20 foizga yaqini shaharlarda yashaydi. Eng yirik shaharlari Termiz (117 ming kishi), Denov (66,1ming kishi). Bundan tashqari tumanlarga bo’ysunuvchi 6 ta shahar mavjud.
Mintaqa xo’jaligida qishloq xo’jaligi yetakchi o’rinda turadi. Iqlimi issiq bo’lganligi sababli ingichka tolali paxta, shakarqamish kabi issiqsevar o’simliklar yetishtiriladi. Shuningdek mintaqada anjir, anor, pista, bodom, xurmo kabi ko’plab o’simliklar ekiladi. Surxondaryoning Angor,Jarqo’rg’on, Qo’mqo’rg’on, Termiz, Sherobod tumanlari ingichka tolali paxta yetishtirishga ixtmsoslashgan. O’zbekiston mustaqillikka erishgandan keyin don yetishtirishga ham katta e’tibor berimoqda. Mintaqada bir yilda o’rtacha 270,6 ming t. don yetishtirilmoqda, bu respublikada yetishtiriladigan hosilning 6,9 foizini tashkil etadi.
Surxondaryoda sabzovat va poliz ekinlari yetishtirish ham yaxshi yo’lga qo’yilgan. 2000 yilda 56,2 ming t. kartoshka yetishtirildi. Bu respublikaning 7,6 foiziga to’g’ri keladi.
Chorvachilik dehqonchilikdan keyin turadi. Ayniqsa mintaqada qorako’lchilik yaxshi rivojlangan. Tog’li mintaqalarda zotdor Hisor qo’ylari boqiladi. Aholining sut va sut mahsulotlariga bo’lgan talabini qondirish uchun qoramolchilik ham yaxshi rivojlantirilgan. Keyingi paytlarda parrandachilik, pillachilik va boshqalar ham rivojlantirilmoqda. Mintaqa sanoatining asosini yoqilg’i – energetika, qurilish materiallari, yengil va oziq-ovqat sanoat tarmoqlari tashkil etadi. Mashinasozlik sanoati mintaqada juda sust rivojlangan.
Yoqilg’i energetika sanoati 1950 yildan boshlab, mintaqada neft, gaz, ko„mir konlarining ishga tushishi bilan rivojlandi. Shuningdek gaz va ko„mir qazib chiqarish ham ortmoqda. Surxondaryo qurilish materiallari va kimyo sanoatini rivojlantirishga imkoniyatlar yetarli.
Mintaqada qishloq xo’jalik mahsulotlarini qayta ishlovchi yengil va oziq-ovqat sanoati yaxshi rivojlangan. O’zbekiston mustaqillikka erishgandan so’ng viloyatda ip, gazlama, trikotaj, tikuvchilik, poyabzal, gilam to’qish va boshqalar rivojlantirilmoqda. Shu bilan birga oziq mahsulotlari – un va un mahsulotlari, yog’, sut va sut mahsulotlari, sharbatlar, meva va uzum konservalari ishlab chiqarilish o’smoqda. Mintaqada tashqi iqtisodiy aloqalar rivojlangan. Shu sababli bu yerda Hindiston, Yugoslaviya, Tojikiston va boshqva mamlakatlar bilan qo’shma korxonalar tashkil etilgan. Viloyat hududidan avtomobil, temir va havo yo’llari o’tkazilgan. Hozirgi kunda Surxondaryo-Qashqadaryo viloyatlari o’rtasida G’uzor-Boysun- Qumqo’rg’on temir yo’li qurilmoqda. Bu yo’lning qurlishi Surxandaryoni Respublika poytaxti bilan qilinadigan aloqasini ancha qisqartiradi.

Foydalanilgan manbalar ro’yxati

• 
  Lex.uz
  
• 
  Fayllar.org
  
• 
  Hozir.org
  
• 
  Surxon-economics.uz
  
• 
  Wikipidea.org
  
• 
  Surxonstat.uz
  
• 
  Uzstat.uz
  
• 
  Surxondaryo.uz
  

1^ https://uz.wikipedia.org/wiki/Surxondaryo_viloyati

2^ Surxon-economy.uz

3^ Surxon-economy.uz