Muammoni aniqlashtirish
Masala aniqlashtiriladi, Ekspert tizimni qurish yullari rejalashtiriladi, aniqlashtiriladi;
- kerakli resurslar (vaqt, odamlar, EXM va x.k)
- bilimlar manbaalari (kitoblar, qo’shimcha ekspertlar, usullar);
- bor o’xshash Ekspert tizimlar;
- maksadlar (tajribani kengaytirish (tarkatish), ogir kul mexnatini yengillashtirish va x.k;
- masalani yechish sinflari va x.k.
Muammoni aniqlashtirish - bu yana tanishish va ishlab-chiqaruvchi kollektivni o’qitish ham hisoblanadi. Ushbu ishda ekspert, bilimlar buyicha muxandis, foydalanuvchi ishtirok etadi.
Bilimlarni Ekspert tizimdan olish
Bunda ekspert va bilimlar buyicha muxandis kanchalik bir-biriga mos ekanligi quyidagi usullar orkali aniqlashtiriladi:
- matnlarni tahlil qilish;
- mulokotlar;
- ekspert uyinlar;
- ma’ruzalar;
- diskussiyalar;
- intervyular;
- kuzatishlar va x.k.
Bilimlarni Ekspert tizimdan olish - bilimlar buyicha muxandis tomonidan predmet sohasi to’g’risida yanada kuprok tasavvurga ega bulish va yechimni topish yullarini topishdir.
Bilimlarni tartibga solish
Predmet sohasidan bilimlarni olish strukturasi aniqlashtiriladi, ya’ni:
- terminologiya;
- asosiy tushunchalar ruyxati va ular atributlari;
- tushunchalar urtasidagi munosabatlar;
- kirish va chiqish informatsiyasi tuzilishi;
- karor kabul qilish strategiyasi;
- strategiya va x.k.
Tartibga solish - predmet sohasidagi bilimlarni graf, jadval, diagramma yeki matn kurinishida tavsiflash, kaysiki u predmet sohasidagi tushunchalar urtasidagi uzaro boglanishlar va asosiy konsepsiyalarni aks ettirsin. Bunda bilimlar buyicha muxandis ishtirok etadi.
Rasmiylashtirish
Tanlangan bilimlarni tavsiflash tili asosida predmet sohasi to’g’risida tasavvur xosil qilinadi.
Ushbu bosqichda an’anaga kura quyidagilar ishlatiladi:
- mantikiy usullar;
- produksion usullar;
- semantik tarmoqlar;
- freymlar;
- sinflar, ob’ektlar ierarxiyasiga asoslanuvchi ob’ektga yunaltirilgan tillar va x.k.
Bilimlarni rasmiylashtirish-bir tomondan bilimlar maydoni tizimiga mos, ikkinchi tomondan dastur realizatsiyasining, ikkinchi bosqichda shu tizimni qo’llash mumkin bo’lgan tilda bilimlar bazasini qurishdir. Bunda bilimlar buyicha muxandis va dasturchi ishtirok etadi.
Qo‘llash
Quyidagi usullardan birini tanlab Ekspert tizimni qisqartirilgan kurinishi bilimlar bazasi va boshqa bloklarni kushgan holda kuriladi;
- Paskal va x.k. an’anaviy tillarda;
- Maxsus tillarda, masalan, LISP.
- "bush" Ekspert tizimlardan foydalanib.
Qo’llash - bu Ekspert tizimishlash kobiliyatini kursatuvchi dastur komplesini yaratishdir. Bunda dasturchi ishtirok etadi.
Test o‘tkazish
Foydalanuvchining bergan surovlari bilan tuzilgan Ekspert tizimning ishga tayerligi tekshiriladi va baxolanadi.
Bunda kurilgan ET:
- kiritish - chiqarish interfeyslari kulayligi va mosligi;
- tekshirish misollari sifati;
- bilimlar bazasi korrektligi kabi bulimlarda tekshiriladi.
Test utkazish - Ekspert tizimyaratishda yo’l kuyilgan xatolarni aniqlash va tizimni sanoat ishlab-chiqarish variantiga yetkazish buyicha yul-yuriklarni ishlab-chiqarishdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |