Sulfatlar sinfi minerallari

Sodda oksidlar: Murakkab oksidlar:
Kuprit – Cu₂ O Ilmenit – Fe Ti O₃
Kassiterit – Sn O₂ Magnetit – FeO. Fe₂O₃
Sinkit – Zn O Xromit – FeO. Cr₂O₃
Kvars – Si O₂
Murakkab gidrooksidlar:
Korund – Si O₂ Opal – SiO₂ . _nH₂O
Gematit – Fe₂ O₃ Limotit – Fe₂O₃ . _nH₂O
Psilomelan – MnO . MnO₂ . _nH₂O
5. K a r b o n a t l a r s i n f i. Bunga karbonat kislotasi (H₂CO₃) tuzlarining birikmasidan paydo bo‘lgan cho‘kindi va metfomik jins metallari kiradi. Karbonatlar sinfiga 80 ga yaqin minerallar ma’lum bo‘lib, er po‘stining ustki qavatida ko‘p uchraydi va uning 2 % ini tashkil etadi.
Karbonatlar sinfi minerallari suvsiz karbonatlar va suvli karbonatlar guruhiga ajratiladi.
Suvsiz karbonatlar: Suvli karbonatlar:
Kalsit – CaCO₃ Soda – Na₂CO₃ . 10H₂O
Magnezit – Mg CO₃ Malaxit – CuCO . Cu(OH)₂
Dolomit – CaMg(CO₃)₂ Azurit 2SuCO₃ . Cu(OH)₂
Siderit – FeCO₃

6. S u l f a t l a r s i n f i. Bu sinfga sulfat kislotasi H₂SO₄ tuzlari kiradi. Sulfatlar sinfi minerallari natriy, kaliy, magniy, bariy elementlari bilan sulfatlarning birikishidan hosil bo‘ladi va er po‘stining 0,61 % ini tashkil etadi.

Er po‘stida eng ko‘p uchraydigan suvsiz va suvli sulfatlar mineraliga:


Suvsiz sulfatlar: Suvli sulfatlar:
Selestin – Sr(SO₃) Mirabilit – Na₂SO₄ . 10H₂O
Barit – Ba (SO₄) Alunit – KAl₃(SO₄) . (OH₆)
Anglezit – Pb(SO₄) Gips - CaSO₄ . 2H₂O
Angidrid – Ca(SO₄) kiradi.

7. V o l f r a m a t l a r. Bu sinf minerallari volfram kislotasi H₂WO₄ ning tuzlari bo‘lib, er po‘stida juda oz uchraydi. Volframatlar sinfiga tipik vakil v o l f r a m i t (Mn, Fe) WO₃ va suvli fosfatlardan- sheelit Ca WO₄ bo‘lib, volfram metalini olish uchun muhim xom ashyodir. O‘zbekistonda Nurota, Zirabuloq, Qoratepa tog‘laridan topilgan.

8. F o s f a t l a r. Qishloq xo‘jaligida o‘g‘it olish uchun xom ashyo sifatida foydalaniladi. Bu minerallarga fosfor kislotasining H₃PO₄ mineral tuzlari - m i sh ya k – H₃AsO₄, vanaditlar- H₃VO₄ kislotaning tuzlari kiradi.
Suvsiz fosfatlar guruhiga:
Apatit – Ca₅(PO₄)₂ (F,Cl) (OH)
Fosforit – Ca₅(PO₄)₃ (Cl,F) . CaCO₃ gil va qum aralashmasi