Sug‘urta va pensiya ishi” kafedrasi 5231200 “Sug‘urta ishi”

Respublikada sugʻurtaga oid huquqiy munosabatlar Oʻzbekiston Respublikasining yangi „Sugʻurta faoliyati toʻgʻrisida“ qonuni (2002-yil 5-aprel) bilan tartibga solinadi.


Sug’urtalovchi  


Sug’urta xizmatlarini ko’rsatishga ixtisoslashgan va tegishli litsenziyaga ega bo’lgan yuridik shaxslar. Tadbirkorlik faoliyatining muhim bo’g’ini hisoblanadi. O’zbekiston Respublikasining “Sug’urta faoliyati to’g’risida”gi Qonuniga ko’ra, sug’urta shartnomasiga muvofiq sug’urta tovoni (sug’urta puli) to’lovini amalga oshirish majburiyatini oluvchi yuridik shaxs sug’urtalovchi deb hisoblanadi. Sug’urtalovchilar turli mulk shakliga ega bo’lishi mumkin (davlatsug’urta tashkilotlari, aktsionerlik sug’urta tashkilotlari hamda o’zaro sug’urtalash jamiyatlari). Sug’urta faoliyatini olib boruvchi tashkilotlar davlat organlarining tegishli litsenziyasiga ega bo’lishi zarur. 

Sug’urtalanuvchi-sug’urtalovchi bilan aniq sug’urta munosabati o’rnatgan va tegishli sug’urta mukofotlari-ni to’lovchi yuridik yokijismoniy shaxs. Sug’urta vositachilari (sug’urta brokerlari)-sug’urtalovchi va sug’urtalanuvchi o’rtasida Vositachilik fazifasini bajaruvchi yuridik shaxs. Maqomi bo’yicha vositachi sug’urtalanuvchining manfaatlarini himoya qiladi. Ko’rsatgan xizmatlari uchun vositachi sug’urtalanuvchi emas, balki 
Majburiy sug‘urtaning umumiy tamoyillari quyidagilardan iborat:
umumiylik;
majburiylik;
jabrlanuvchilarning hayoti, sog‘lig‘i va (yoki) mol-mulkiga yetkazilgan zarar o‘rni qoplanishining qonun bilan kafolatlanishi.
Sug‘urtalovchi, cug‘urta qildiruvchi, sug‘urtalangan shaxs, naf oluvchi va jabrlanuvchi majburiy sug‘urta turlarining sub'yektlaridir.
Sug‘urtalovchi quyidagi huquqlarga ega:

• 
  qonun hujjatlarida belgilanadigan tartibda va shartlarda sug‘urta (qayta sug‘urta qilish) shartnomalari tuzish;
  
• 
  sug‘urta hodisalari yuz berishining oldini olish va ogohlantirish chora-tadbirlarini qonun hujjatlarida belgilanadigan tartibda va shartlarda moliyalashtirish;
  
• 
  sug‘urta hodisasi ro‘y berishining sabablari va holatlarini, shuningdek sug‘urta tovoni (sug‘urta puli) miqdorini belgilash uchun zarur bo‘lgan tegishli axborot va hujjatlarni huquqni muhofaza qiluvchi organlardan, sudlar, tibbiyot, seysmologiya, veterinariya, gidrometeorologiya tashkilotlari hamda boshqa tashkilotlardan belgilangan tartibda so‘rash va olish;
  
• 
  sug‘urta tovoni (sug‘urta puli) to‘lashni qonun hujjatlarida va (yoki) sug‘urta (qayta sug‘urta qilish) shartnomasida belgilangan hollarda hamda tartibda rad etish, sug‘urta (qayta sug‘urta qilish) shartnomasini muddatidan ilgari bekor qilish;
  
• 
  sug‘urta qildiruvchi tomonidan taqdim etilgan axborotni tekshirishni, sug‘urta qildiruvchining sug‘urta shartnomasi talablari va shartlarini bajarishi ustidan nazoratni sug‘urta (qayta sug‘urta qilish) shartnomasida nazarda tutilgan tartibda amalga oshirish.