Sug’urta ishi” fanidan 1-qismi o’quv tarqatma materiallari

964-modda. Sheriklarning umumiy mol-mulki
Sheriklar mulk huquqi asosida ega bo‘lgan, ular tomonidan qo‘shilgan mol-mulk, shuningdek birgalikdagi faoliyat natijasida ishlab chiqarilgan mahsulot va bunday faoliyat tufayli olingan hosil hamda daromadlar qonunda yoki shartnomada boshqacha tartib belgilab qo‘yilgan bo‘lmasa yoxud majburiyatning mohiyatidan boshqacha hol kelib chiqmasa, ularning umumiy ulushli mulki hisoblanadi.
Sheriklarning umumiy ulushli mulkida turgan mol-mulk, shuningdek ularning umumiy talablari va umumiy alohida huquqlari sheriklarning umumiy mol-mulkini tashkil etadi. Umumiy mol-mulkdan barcha sheriklarning manfaatlarini ko‘zlab foydalaniladi.
Sheriklar umumiy mol-mulkining buxgalteriya hisobini yuritish ular tomonidan oddiy shirkat shartnomasida ishtirok etayotgan yuridik shaxslardan biriga topshirilishi mumkin.
Sheriklarning umumiy mol-mulkidan foydalanish ularning kelishuviga ko‘ra, kelishuvga erishilmagan taqdirda, sud belgilaydigan tartibda amalga oshiriladi.
Sheriklarning umumiy mol-mulkni asrash bo‘yicha majburiyatlari va bu majburiyatlarni bajarish bilan bog‘liq xarajatlarni qoplash tartibi oddiy shirkatning shartnomasida nazarda tutiladi.
965-modda. Sheriklarning umumiy ishlarini yuritish
Oddiy shirkat shartnomasi ishtirokchilarining umumiy ishlarini yuritish shartnomada nazarda tutilgan tartibda amalga oshiriladi.
Umumiy ishlarni yuritishda har bir sherik, agar oddiy shirkat shartnomasida ishlarni yuritish shartnomaning ayrim ishtirokchilari tomonidan yoxud birgalikda barcha ishtirokchilar tomonidan amalga oshirilishi belgilanmagan bo‘lsa, barcha sheriklar nomidan ish ko‘rishga haqli.
Ishlar birgalikda yuritilganda har bir bitimni tuzish uchun barcha sheriklarning roziligi talab qilinadi.
Uchinchi shaxslar bilan munosabatlarda sherikning barcha sheriklar nomidan bitim tuzish vakolati unga qolgan sheriklar tomonidan berilgan ishonchnoma bilan tasdiqlanadi yoki oddiy shirkat shartnomasidan kelib chiqadi.
Uchinchi shaxslar bilan munosabatlarda sheriklar bitim tuzgan sherikning umumiy ishlarni yuritish bo‘yicha huquqlari cheklanganligini dalil qilib ko‘rsata olmaydilar, ular bunday cheklashlar borligini bitim tuzilayotgan paytda uchinchi shaxs bilganligini yoki oldindan bilishi lozim bo‘lganligini isbotlagan hollar bundan mustasno.
Barcha sheriklariga nisbatan ishlarni yuritish huquqi cheklab qo‘yilgan bo‘lib, ular nomidan bitimlar tuzgan yoxud barcha sheriklarning manfaatlarini ko‘zlab o‘z nomidan bitimlar tuzgan sherik, agar bu bitim barcha sheriklarning manfaatlari uchun zarur bo‘lgan edi deb hisoblashga yetarli asoslar bo‘lsa, u o‘z mablag‘laridan qilgan xarajatlari qoplanishi huquqiga ega. Agar bunday bitimlar tufayli boshqa sheriklarga zarar yetkazilgan bo‘lsa, ular bu zararning qoplanishini talab qilishga haqlidirlar.
Umumiy ishlarga taalluqli qarorlar, agar oddiy shirkat shartnomasida boshqacha tartib nazarda tutilmagan bo‘lsa, sheriklar tomonidan umumiy kelishuvga ko‘ra qabul qilinadi.
Umumiy ishlarni yuritishga vakolatli shartnoma ishtirokchilari, agar oddiy shirkat shartnomasida nazarda tutilgan bo‘lsa, alohida haq olish huquqiga egadirlar.