Sud tibbiyotidan ukuv nazorat dasturi

IX. FIZIK OMILLAR TA'SIRIDAGI ShIKASTLANIShLAR
1. Issik urishning 3 davrini kursating:

farksizlik (komatoz) davri*

kuzgalish davri*

xoldan toyish davri*

latent davri;

tinchlik davri;

yomonlashuv davri.
2. Isik urishi natijasida vafot etgan shaxslar murdasida aniklanadigan 6 ta ichki uzgarishlar:

miya tukimasiga kon kuyilishi

nafas yullarida shillik yigilishi*

yurak va upka yuzasiga mayda kon kuyilishlar*

parenximatoz a'zolarning kon bilan tulganligi*

bosh miya va uning pardalarini shishi va giperemiyasi*

konning kuyilishi*

ichki a'zolarning kam konligi;

tomirlarning yorilishi;

yurakning chap korinchasini kon bilan tulganligi;

yuzning shishi.
3. Olovga tirik tushganlikni kursatuvchi 5ta belgini kursating:

teridagi burmalar soxasida shikastlanmagan soxaning bulishi*

nafas yullarida kup mikdorda kurum bulishi*

ogiz bushligi, xalkum, xikildok shillik kavatlarining kuyishi*

konda karboksigemoglobinni aniklanishi*

kuyish pufakchalarida umumiy oksilning kup bulishi*

burmalar soxasida terining shikastlanishi

oshkozon va ichaklar shillik kavatlarining shikastlanishi;

konda metgemoglobinni aniklanishi;

siydik kopida oz mikdorda umumiy oksilning bulishi.

4. Ulimdan sung kuyishning 4 ta belgisini kursating:

uroksimon epidural gematoma*

bokser xolati*

nafas yullarida kurumning bulmasligi*

konda karboksigemoglobinni bulmasligi*

xolati

kalla suyaklarining choklarini sutilishi;

tananing ochik soxalarining kukarishi va shishinkirashi;

«goz terisi».
5. Past xaroratning a'zolarga 2 ta ta'sirini kursating:

sovukning umumiy ta'siri*

sovukning joyli ta'siri*

ichki a'zolarning tulakonligi;

sovukning destruktiv ta'siri.
6. Sovukning umumiy ta'sirining 5 ta xayotiy tashki belgilarini kursating:

gujunak bulib yotish*

korning erishi va murda ostida muz xosil kilishi*

ogiz va burun teshiklari atrofida surgichlarning vujudga kelishi*

tananing ochik soxalarining kukarishi va shishinkirashi*

«goz terisi»*

bokser xolati;

teri burmalarining shikastlanishi;

teri yuzalarida kuyish belgilarini aniklanishi;

burun va ogiz atrofida terining okarishi.

7. Sovukning umumiy ta'sirining 5 ta xayotiy ichki belgilarini kursating:

oshkozon shillik kavatiga kon kuyilishi – Vinogradov dogi*

yurak, aorta, arteriyalarning tulakonligi*

jigar xujayralaridan glikogen va glyukozaning yukolishi*

siydik kopining tulaligi*

talokning kam konligi;

jigar tukimasining kapsula ostida darz ketishi;

siydik kopining bushligi;

miya pardalarining kam konligi, miya korinchalarida suyuklikning kamayishi.
8. Sovuk urishni yuzaga keltiruvchi 4 ta tashki muxit omilini kursating:

shamol*

yukori namlik*

suvli muxit*

past xaroratning uzok ta'siri*

past namlik;

kuruk muxit;

yukori xaroratning uzok ta'siri;

shamolning yukligi.
9. Muzlashni yuzaga kelishiga moyillik yaratuvchi 6 ta omilini kursating:

ozginlik*

uta charchash*

gipo , adinamiya*

yosh (kariyalar, bolalar)*

utkir yoki sururnkali kasalliklar*

turli xil shikastlanishlarni mavjudligi*

inson buyi;

ogirligi;

teri rangi;

tanada sochlarning bulishi.
10. Joyli karshlik kursatuvchi tizimning muzlashni yuzaga kelishiga moyillik yaratuvchi 6 ta omilini kursating:

tor kiyim, poyabzal*

joyli trofik uzgarishlar*

oldin utkazilgan sovuk urish*

uzok muddat xarakatsizlik*

teri kalinligi;

teri rangi;

yangi xosilalarning mavjudligi;

oldin utkazilgan kuyish.
11. Elektr tokining ta'siri etish xususiyatini belgilovchi 5 ta sharoitni kursating:

tok tipi (uzgaruvchan, doimiy)*

tok kuchi va kuchlanishi*

teri va boshka tukimalarning karshiligi*

tutashish zichligi va ta'sir davomiyligi*

tana orkali utish yuli*

jabrlanuvchining yoshi va konstitutstiyasi;

tananing sochlanish darajasiga;

toki xiligi (zuraki, nozuraki);

ichilgan suyukliklar mikdoriga;

yakin masofadan metall buyumning mavjudligiga.
12. Elektrotok ta'sirining 4 ta ishonchli belgisini kursating:

elektrbelgi (xalkasimonburtma, zichlashgan, atrof tukimalardan kutarilish va markazida botiklik)*

elektrbelgi yuzasida metallanish*

terida utkazgich shaklining aks etishi*

terining gistologik tekshiruvida bushliklarning topilishi*

elektrmuljalning bulishi;

ta'sir yuzasida metall bulagini mavjudligi;

terida chakmok shaklining bulishi;

mikroskopik tekshiruvda mikroorganizmalarni aniklanishi.
13. Chakmok ta'sirida diagnostik axamiyatga ega bulgan 5 ta belgini kursating:

«chakmok shakli»*

metall jismlarning erishi*

kiyimlar va poyabzalni kulga aylanishi, undagi mixlarni erishi*

kuyish yarasi, sochlarningg kulga aylanish va korayishi kabi jaroxatlarni ulishi*

murda yakinida chakmok ta'siriga xos belgilar (shikastlangan daraxt, uning shoxlari)*

terida utkazgich shaklining bulishi;

naysimon suyaklarning kuplab shikastlanishi;

murda tanasining shishi;

kiyim va poyabzallardagi plastmass kismlarni erishi;

tanada yirtilgan shikastlanishlarning bulishi.

14. Elektr toki ta'sirining 3 turini kursating:

mexanik*

ximik*

termik*

biologik;

destruktiv;

travmatologik.

15. Elektr travmada issiklik ta'sirining ikki turini kursating:

elektrbelgi*

elektrkuyish*

щtanstmarka;

strangulyastiya.
16. Elektrtravmada axamiyatli bulgan organizmning 6 ta xolatini kursating:

yosh (kariyalar bolalar)*

kasallik*

dikkat omili*

ayrim fiziologik xolatlar (charchash, xomiladorlik va x.k.)*

mastlik xolati*

isib ketish*

muzlash;

inson buyi;

inson ogirligi;

teri rangi.
17. Elektrbelgining 3 ta xususiyatlarini kursating:

oval yoki aylana shakli*

ushlab kurilganda zich*

kratersimon shakli*

yulduz yoki X simon shakli;

ushlab kurilganda yumshok;

yilindrik shaklda.