Sud tibbiyotidan ukuv nazorat dasturi

XI. TIRIK ShAXSLARNING SUD TIBBIY EKSPERTIZASI
1. Tirik shaxslarning ekspertizasi uchun 5 ta xolat:

tan jaroxatlarining mavjudligi, xarakteri va ogirlik darajasini aniklash uchun*

jinsiy xolat va jinsiy jinoyatlarni aniklash uchun*

salomatlik xolati va sun'iy kasalliklarini (simulyastiya, aggravastiya, a'zobuzarlik)*

tanosil kasalliklari va OITS bilan kasallanish*

inson yoshini, aynanligini aniklash*

jinoyatni ochish uchun shaxsning ekspertizasi;

somatik kasalliklarni aniklash uchun;

nogironlikni aniklash uchun;

bola uldirishni aniklash uchun;

irsiy kasalliklarning mavjudligini aniklash uchun.
2. Tirik shaxslarning ekspertizasining 5 ta boskichini kursating:

yullanma xujjatlar bilan tanishish*

shaxsdan ish tafsilotlari xakida surash*

tirik shaxsni tekshirish*

kushimcha tekshiruvlar, mutaxassislar maslaxatini olish*

tuxtam tuzish*

tashxis kuyish va kasallik tarixiga yozish;

xolislardan ish tafsilotlari xakida surash;

kiyimlarda kon va maniy mavjudligini aniklash;

jarroxlik amaliyotlarini utkazish;

aybnoma tuzish.
3. Tirik shaxslarning ekspertizasida xal etiladigan 5 ta savolni kursating:

tan jaroxatlarining mavjudligi va ogirligi*

shikast etkazilgan kurol turini aniklash*

jaroxatning yuzaga kelish mexanizmini aniklash*

jaroxatning etkazilish muddatini aniklash*

jaroxatning ogirlik darajasini aniklash*

kurolning shikastlanish xarakterini;

jismning ta'sir kuchini;

jaroxatning bitish mexanizmi;

jaroxatning bitish muddatini;

jazoning turini aniklash.
4. Tan jaroxatlarining ogirlik darajasini yorituvchi JKning tegishli moddalarini (3) ayting:

kasddan badanga ogir shikast etkazish (104 modda)*

kasddan badanga urtacha ogir shikast etkazish (105 modda)*

kasddan badanga engil shikast etkazish (109 modda)*

kasddan xayot uchun ogir shikast etkazish (103 modda);

kasddan xayot uchun xavfsiz shikast etkazish (106 modda);

kasddan engilrok shikast etkazish (110 modda).
5. Ogir tan jaroxatlarining 6 ta belgilarini keltiring:

inson xayoti uchun xavf alomatlarining mavjudligi*

umumiy mexnat kobilyatini turgun yukotish (33%dan ortigini)*

biron a'zoni yoki uning faoliyatini yukotish*

xomiladorlikni buzilishi*

tananing yukotib bulmaydigan badburushligi*

ruxiy kasallik*

xayoti uchun xavf alomatlarining yukligi;

mexnat kobilyatini vaktincha yukotish;

kulok suprasini kesilgan yarasi;

oshkozon faoliyatini buzilishi.
6. Urta ogir tan jaroxatlarining 3 ta belgisini keltiring:

xayoti uchun xavf alomatlarining yukligi*

sogligini uzok muddatga buzilishi (21 kundan ortik)*

umumiy mexnat kobiliyatini sezilarli darajada turgun yukotish (10%dan 33% gacha)*

sogligini kiska muddatga buzilishi (6 kundan kup, lekin 21 kundan ortik bulmagan);

umumiy mexnat kobiliyatini turgun yukotish (10%gacha);

yuzning yukotib bulmaydigan badburushligi.
7. Soglikni kiska muddatga buzilishiga sabab bulgan engil tan jaroxatining 2ta belgilarini kursating:

soglikni kiska muddatga buzilishi (6 kundan kup, lekin 21 kundan ortik bulmagan)*

umumiy mexnat kobiliyatini oz mikdorda turgun yukotish (10%gacha)*

soglikni uzok muddatga buzilishi (21 kundan ortik)

umumiy mexnat kobiliyatini turgun yukotish (10%dan ortik).
8. Engil tan jaroxatining 2ta belgilarini kursating:

soglikni kiska muddatga buzilishi (6 kundan kup bulmagan)*

umumiy mexnat kobiliyatini oz mikdorda turgun yukolishiga olib kelmagan*

eshtishni yukolishi;

xoiladorlikni buzilishi.
9. Tan jaroxatlarining ogirlik darajasini aniklash imkoni bulmagan 4 ta xolatni kursating:

jaroxatning klinikasini mavxumligi*

jaroxat okibatining mavxumligi*

kushimcha tekshiruvlarning rad etilishi yoki shaxsning tekshiruvlarga kelmasligi*

tibbiy xujjatlarning yukligi*

ekspert malakasining pastligi;

ulim jaroxatlar natijasida yuzaga kelganda;

jarroxlik amaliyotidan sung yuzaga kelganda;

anamnez notulik bulganda.
10. Umumiy mexnat kobiliyatini turgun yukolishini aniklashda takdim etilishi lozim bulgan 4 ta xujjatni kursating:

sud ajrimi*

shaxsini tasdiklovchi xujjat*

barcha tibbiy xujjatlari, shu jumladan TMEK dalolatnomasi*

ishlab chikarish travmatizmi yoki baxtsiz xodisa fakti buyicha olib borilgan tergov materiallari*

milistiya yullanmasi;

yashash joyidan ma'lumotnoma;

ish joyidan tavsiyanoma;

vokea joyini kuzdan kechirish bayonnomasi.
11. Umumiy mexnat kobiliyatini turgun yukolishini aniklash ekspertizasini utkazishda foydalaniladigan 3 ta xujjatni kursating:

tibbiy sugurta ekspertizalarini tashkil etish va utkazish tartibi tugrisidagi Yuriknoma*

kayta, komission va kompleks sud tibbiy ekspertizalarni utkazish xakidagi Koidalar*

tan jaroxatlarining ogirlik darajasini sud tibbiy aniklash Koidalari*

ish joyidan yoki ZAGSdan ma'lumotnoma;

yoshni aniklash ekspertizalari xakidagi Nizom;

vokea yoki murda topilgan joyni kuzdan kechirish bayonnomasi.
12. Simulyastiyaning aniklashni asosiy 2 usulini kursating:

kuzatish orkali isbotlash*

xavfsiz, ob'ektiv tekshiruv usullari bilan*

ota onasini surok kilish orkali:

kon va siydikni tekshirish orkali:
13. Kuyida keltirilgan bosh miya jaroxatlarining kaysilari ogir tan jaroxati guruxiga kiradi (3):

bosh miyani ogir darajali lat eyishi, miyani sikilishi bilan*

bosh miyani urta darajali lat eyishi, miyaning uzak kismini shikastlanishi bilan*

bosh miyani ogir darajali lat eyishi, miyani sikilishisiz*

bosh miyani urta darajali lat eyishi;

bosh miya chaykalishi;

kalla yumshok tukimalariga kon kuyilish.
14. Kaysi tomirlarning shikastlanishi xayot uchun xavf alomatlariga kura ogir tan jaroxatlari guruxiga kiritiladi (5)

aorta*

umrov osti arteriyasi*

elka arteriyasi*

son arteriyasi*

uyku arteriyasi*

kobirgalararo arteriyalar;

mushaklar arteriolalari;

teri kapilyarlari;

teri osti yog kavati venulalari;

oyoklardagi arteriolo venulyar anastomozlar.
15. Kaysi suyaklarning shikastlanishi xayot uchun xavf alomatlariga kura ogir tan jaroxatlari guruxiga kiritiladi (4):

kalla gumbazi suyaklari*

kalla asosi suyaklari*

elka suyagining ochik sinishi*

son suyagining ochik sinishi*

yuz suyaklarining sinishi;

boldir suyagining sinishi;

1 chi kaft suyagining sinishi;

katta boldir suyagining yopik sinishi.
16. Xayot uchun xavfli bulgan termik jaroxatlarning 4 ta turini keltiring:

30% dan ortik tananing II darajali kuyishi*

20% dan ortik tananing III darajali kuyishi*

15% dan ortik tananing III IV darajali kuyishi*

shish va ovoz teshigining torayishi bilan nafas yullarining kuyishi*

30% dan ortik tananing I darajali kuyishi;

20% dan ortik tananing II darajali kuyishi;

10% dan ortik tananing III darajali kuyishi;

5% dan ortik tananing III IV darajali kuyishi.
17. Kanday 2 xolatda jaroxat okibatini kutmasdan uning ogirlik darajasi aniklanishi mumkin:

xayot uchun xavf alomatlari bulganda*

shikastlanish okibati shubxa uygotmaydigan darajada anik bulganda*

barcha tibbiy xujjatlar takdim etilganda;

soglikni uzok muddatli buzilishi belgilari bulganda.