Sud hujjatlari

I BOB. Fuqarolik ishlari bo‘yicha protsessual hujjatlarning umumiy qoidalar.

1.§ Fuqarolik ishlari bo‘yicha protsessual hujjatlar tushunchasi va ularning ahamiyati.

Fuqarolik ishlari bo‘yicha odil sudlovni amalga oshirishda sud bir-biri bilan bog‘liq bo‘lgan hamda protsessual tizimga asoslangan harakatlarni amalga oshiradi. Bunday protsessual harakatlar tartibi O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual kodeksida (bundan buyon matnda FPK deb yuritiladi), belgilangan asosda, ya’ni ariza, da’vo arizasi, shikoyat, e’tiroz, protest, sudning hal qiluv qarorlari, qarorlar va ajrimlari shaklida o‘z ifodasini topadi. Fuqarolik ishlarini sudda qonunda belgilangan muddatlarda ko‘rib, qonuniy, asosli va adolatli hal qiluv qarori chiqarilishi, aynan, protsessual hujjatlarni ixcham va belgilangan talablarga muvofiq tuzishni talab etadi, kelgusida ishni to‘g‘ri hal etishga yordamlashadi. Aksincha, protsessual qonun talablariga rioya qilinmasdan tuzilgan hujjatlar ish ko‘rishni qiyinlashtiradi, qonunda ko‘zda tutilgan ba’zi hollarda esa yuqori sudlar tomonidan sud qarorlarining o‘zgartirilishiga yoki bekor qilinishiga olib keladi. Biroq, fuqarolik protsessual qonunchiligi sud ishlarini yuritish jarayonida barcha protsessual hujjatlar uchun qat’iy belgilangan shaklni nazarda tutmaydi. “Fuqarolik ishlari bo‘yicha protsessual hujjatlar” moduli fuqarolik ishlari bo‘yicha odil sudlovni amalga oshirish borasida vujudga keladigan fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlar doirasida protsessual hujjatlarning turlari, mazmuni va shakliga qo‘yilgan talablarni, ularning tuzilishi, qabul qilinishi hamda taqdim etilishini, shuningdek, ushbu hujjatlarda amaldagi qonun hujjatlarining tegishli qoidalari to‘g‘ri tatbiq etilishi va boshqa protsessual xususiyatlarining nazariy va amaliy masalalarini o‘rganadi, tekshiradi va umumiy xulosa chiqaradi, protsessual hujjatlarga ilmiy sharh beradi. Fuqarolik ishlarini qo‘zg‘atish bosqichida yuritiladigan protsеssual hujjatlar (ariza, da’vo ariza, shikoyat, arizani qabul qilish, arizani harakatsiz qoldirish,аrizani qaytarish, аrizani qabul qilishni rad qilish, fuqarolik ishini qo‘zg‘atish haqidagi ajrimlar va boshq.)