Strukturaviy geologiya fanlari universiteti neft va gaz konlari geologiyasi fakulteti

17-rasm. Qatlamlarning nomuvofiq joylashishi

Bu nomuvofiqliklar har xil yo’l bilan hosil bo’ladi. Agar nomuvofiqlik cho’kindi jinslarni hosil bo’lishidagi tanaffus natijasida hosil bo’lsa u stratigrafik nomuvofiqlik deyiladi.

Bu nomuvofiqliklar har xil yo’l bilan hosil bo’ladi. Agar nomuvofiqlik cho’kindi jinslarni hosil bo’lishidagi tanaffus natijasida hosil bo’lsa u stratigrafik nomuvofiqlik deyiladi.

Agar nomuvofiqlik tektonik harakatlar natijasida qatlamlarning surilishi, hamda o’ziga nisbatan yosh qatlamning ustiga yotishidan hosil bo’lsa u tektonik nomuvofiqlik deyiladi.

Stratigrafik nomuvofiqlik.

Stratigrafik nomuvofiqlikda qatlamlar ketma-ketligini buzilishi, ya’ni kesimda biror bir qatlamning bo’lmasligi o’sha qatlam hosil bo’lishi kerak bo’lgan vaqtda cho’kindi hosil bo’lish sharoitini o’zgarganligini ko’rsatadi. Stratigrafik nomuvofiqliklarni hosil bo’lishida bir nechta faktorlar muhim rol o’ynaydi. Bular: nomuvofiqlik burchagi, nomuvofiqlik yuzasining aniq tasvirlanishi, tarqalish maydoni, kelib chiqish sharoiti va b. Nomuvofiqlik burchagining qiymatiga bo’yicha nomuvofiqlikning bir nechta ko’rinishi ajratiladi. Bular: paralel, burchakli va geografik nomuvofiqliklar.

Paralel nomuvofiqlik paralel yotgan qatlamlar orasidagi tanaffusni ko’rsatadi. YA’ni nomuvofiqlik chegarasidagi Yuqorigi va pastki qatlamlar paralel joylashgan bo’ladi. Lekin qatlamlarni tashkil qiluvchi tog’ jinslarini tarkibi va ulardagi toshqotgan jonivorlar turi har xil bo’ladi. Bu 2 qatlamni ajratib turuvchi nomuvofiqlik yuzasi aniq ifodalangan bo’ladi. Nomuvofiqlik yuzasini hosil bo’lish sababini quyidagicha tushuntirish mumkin. Bir davr qatlami hosil bo’lish jarayoni davomida tektonik harakatlar natijasida bu maydonda ko’tarilish yuz bersa cho’kindi qatlam hosil bo’lishi to’xtaydi. Bu ko’tarilish ma’lum vaqtdan keyin cho’kish bilan almashsa Yangi bir jinslardan tashkil topgan qatlam hosil bo’ladi. Bu qatlamning tuzilishi oldingisiga mos tushadi. Bu 2 qatlam orasidagi chegara nomuvofiqlik yuzasidir. Masalan Karbon qatlami hosil bo’lgandan so’ng bu maydonda R va T davrlarida tanaffus bo’lgan. Yangi qatlam YUra davriga kelib hosil bo’lgan. YUrada hosil bo’lgan qatlamning tuzilishi Karbon davrida hosil bo’lgan qatlam tuzilishiga mos tushadi. Shuning uchun bunday nomuvofiqlik paralel nomuvofiqlik deyiladi (18-rasm).