Strategik menejment

8.6. Bozorga kirish va chiqish strategiyasi 

Biznesning  yangi  soxasiga  kirishning  quyidagi  asosiy  strategiyalarini  kurib 

chiqish mumkin: 

- xarid qilish; 

- yangi ichki korxona; 

- xamkorlikdagi tadbirkorlik. 

Xarid qilishda rivojlangan, yaxshi jixozlangan va kerakli xodimlarga eag bulgan 

kompaniyani  xarid  qilish  mumkin.  Yangi  ichki  korxona  biror  narsaning  (binolar, 

asbob-uskunalar,  xodimlar,  taqsimot  kanallarining)  yuqligidan  yoki  boshqacha  qilib 

aytganda «bir varaq toza qog’ozdan» boshlanadi. Biror strategiyani tanlash bir qator 

omillarga bog’liqdir: 

-  kirish  tusiqlari  (ular  maxsulotlarning  differentsiatsiya  darajasiga,  qiymat 

ustunliklariga  va  ishlab  chiqarish  kulamidan  tejash  imkoniyatlariga  bog’liq  buladi; 

ular qanchalik katta bulsa, xarid shunchalik foydali buladi); 

-  yangi biznesning  kompaniyadagi  mavjud  bizneslar  bilan bog’liqlik darajasiga 

(ular qanchalik katta bulsa, kirish tusiqlari shunchalik past buladi); 

---

110 

- kapital qo’yilmalarning uzini oqlash tezligiga (shunda xarid yanada foydaliroq 

bulishi mumkin). 

- kirishning muayyan modeliga xos xatarga; 

- tarmoqning xayot tsikli bilan bog’liq omillarga. 

Umuman olganda, yangi ichki korxona quyidagi sharoitlarda eng maqbul bulishi 

mumkin: 

- tarmoq tug’ilish yoki usish bosqichlarida bulsa; 

- kirish tusiqlari past bulganda; 

- yangi urta korxonalarning mavjud biznesi bilan yaqindan bog’liq bulganda; 

-  kompaniya  investitsiyalarni  qaytarish  va  xatarlar  bilan  bog’liq  tashvishlarga 

rozi bulsa. 

Xarid quyidagi xollarda maqbul buladi: 

- etuklik bosqichidagi tarmoqda; 

- kirish tusiqlari yuqori bulganda; 

-  yangi  biznes  mavjud  urta  korxonalarga  bog’liq  bulmaganda  (kompaniya 

bog’liq bulmagan diversifikatsiya strategiyasiga rioya qilganda); 

-  kompaniyada  investitsiyalarni  qaytarish  va  yangi  tadbirkorlik  xatari  xaqida 

ortiqcha tashvishlanishni istamaganda. 

Portfel taxliliga oid atamalarda portfeliga «suroq belgilari» kuproq kerak bulgan 

kompaniyalar  uchun  yangi  ichki  korxona  juda  mos  keladi.  Kompaniyaga 

«rivojlangan  g’oliblar»  yoki  «daromad  ishlab  chiqaruvchilar»  kerak  bulganda  ham 

xaridlar maqsadga muvofiqdir (9.3-jadval).