Strategik menejment

Kompaniyaning raqobat pozitsiyasi qay darajada mustaxkam. 
Kompaniyaning raqobatga bardoshliligini aniqlash uchun qiymatlar zanjiridan 
foydalanish yetarli emas. Kompaniyaning raqobatchilik kuchi va pozitsiyasi 
chuqurroq taxlil qilinishi lozim. Buning uchun quyidagilar aniqlanadi: 
xozirgi vaqtda kompaniya o‘zining raqobat pozitsiyasini qanchalik qattiq 
ushlab turibdi; 
amaldagi strategiya saqlanib qolsa kompaniya raqobat pozitsiyasining 
mustaxkamlanish va zaiflashish istiqboli qanday; 
asosiy raqiblar ichida kompaniya qanday o‘ringa ega; 
xozirgi vaqtda kompaniya asosiy raqiblardan ustunmi yoki orqadami; 
tarmoqning xarakatlantiruvchi kuchlari, raqobat bosimlari, raqobatchilarning 
kutilayotgan qadamlaridan kelib chiqib kompaniya o‘zining pozitsiyasini ximoya 
qila oladimi; 
Bu savollarga javob topish uchun quyidagilarni bajarish lozim: 
1-qadam - tarmoqdagi muvaffaqiyatning kalit omillari ro‘yxati tuziladi; 
2-qadam - xar bir ko‘rsatkich bo‘yicha kompaniya va uning raqiblariga baxo 
beriladi; 
3-qadam - raqiblarning kuchli tomonlariga berilgan baxo umumlashtiriladi; 

---

76
4- qadam - raqiblarning raqobatda ustunlik yoki zaif jixatlari xaqida xulosa 
chiqariladi; 
 
Kompaniya qanday strategik muammolarga to‟qnash keladi ?
Yuqoridagi taxlil natijasini o‘rganib, menejerlar nimaga e‘tibor berish 
kerakligini aniqlashlari lozim. Kompaniyaning zaif joyini topa bilish, ana shu 
zaifliklarni bartaraf qilish choralarini ishlab chiqish menejerlarning asosiy 
vazifasiga aylanadi. Ushbu vazifani muvaffaqiyatli bajarish uchun menejerlar 
quyidagi savollarga javob topishlari lozim: 
1)tarmoqdagi xarakatlantiruvchi kuchlarni xisobga olganda firmaning 
bugungi strategiyasi ma‘qulmi; 
2)firmaning amaldagi strategiyasi tarmoqning kelajakdagi muvaffaqiyatning 
kalit omillariga mos keladimi; 
3)tarmoqdagi 5 ta raqobat kuchlaridan amaldagi strategiya yaxshi ximoya 
qiladimi; 
4)qanday vaziyatlarda bugungi strategiya kompaniyani tashqi xavflar va ichki 
zaifliklardan ximoya qila olmaydi; 
5)bir yoki bir nechta raqiblarning xujumi kompaniyaga zarar etkaza oladimi, 
agar etkaza olsa qanday zarar etkaza oladi; 
6)kompaniya 
raqobat 
ustunligiga 
egami 
yoki 
u 
raqobatchilikdagi 
kamchiliklarni tugatish uchun yanayam ko‘proq ishlashi kerakmi; 
7)bugungi strategiyaning kuchli va zaif tomonlari nimalardan iborat; 
8)kompaniyaning raqobat pozitsiyasini kuchaytirish uchun qo‘shimcha 
choralar ko‘rish lozimmi; 
Ushbu savollarning javoblari kompaniya amaldagi strategiyasini davom 
ettirgani ma‘qulmi yoki strategiyani tubdan o‘zgartirish lozimmi degan savolga 
javob beradi. 
Vaziyat taxlilining sunggi bosqichida kompaniyaning ish rejasini tashkil 
qiluvchi barcha muxim strategik yondashuvlar aniqlanadi. U bajarilgan vaziyat 
taxhliliga tayanishi va quyidagi savollarga javob berishi kerak: 
- mavjud strategiya tarmoqdagi xarakatlantiruvchi kuchlarga mosmi? 
- mavjud strategiya tarmoqning kelgusidagi muvaffaqiyat omillari bilan 
qanchalik kuchli bog‘liq? 
- mavjud strategiya xozir va ilgari emas, kelgusidagi beshta raqobat kuchidan 
qanchalik yaxshi ximoyalangan? 
- mavjud strategiya kompaniyani ichki xatarlar va tashqi zaifliklardan 
ximoyalay oladimi? 
- kompaniya bir yoki bir nechta raqiblarning xujumlaridan xavfsirashi 
kerakmi? 

---

77
- kompaniyaning qiymat pozitsiyasini yaxshilash, ijobiy imkoniyatlarni 
kupaytirish yoki uning raqobatli pozitsiyasini yaxshilash uchun qo‘shimcha chora-
tadbirlarni amalga oshirish kerakmi?