Strategik menejment

Strategiyani tanlash, uni amalga oshirish, amalga 

oshirishini  baholash hamda nazorat qilish. 

Strategiyani  amalga  oshirish  jiddiy  jarayon  hisoblanadi,  chunki  aynan  u 

muvaffaqiyatli  bajarish  holatida  firmani  qo’yilgan  maqsadlarga  erishishi  uchun 

imkoniyat yaratadi. Ko’p holatlarda firmalar o’zi tanlagan strategiyani amalga oshira 

olmaydilar.  Bu  yoki  noto’g’ri  tahlil  o’tkazilishi  va  notqg’ri  xulosalar  qilinishi 

natijasida  vujudga  keladi,  yoki  tashqi  muhitda  ko’zda  tutilgan  o’zgarishlar  sodir 

bqlishi  natijasida  vujudga  keladi.  Biroq  strategiya  bajarilmasligining  asosiy  sababi 

boshqaruvni  firma  potentsialini  strategiyani  realizatsiya  qilishga  etarli  darajada  jalb 

qila olmasligidandir. 

Ushbu  bosqich  qqyilgan  maqsadlarga  qaysi  eng  samarali  usul  bilan  erishish 

mumkin  va  buning  uchun  nima  qilish  zarur  degan  savolga  javob  berish  imkonini 

beradi.  Bitta  maqsadga  turli  usullar  bilan  erishish  mumkin  bqlganligi  uchun 

strategiyani  tanlash  bosqichini  kqzlangan  manzilga  etib  borishning  marshruti  va 

harakat vositasini tanlash kabi belgilash mumkin. Buning uchun iqtisodiy nazariyada 

strategiyalar  xaritasi  (tizimi)  va  strategik  harakatning  mexanizm  (modellari)  rqyxati 

mavjud. 

---

15 

Strategiyalar  tizimi  strategik  qarorlarni  qabul  qilishning  uch  darajasi,  bosqichini 

qz ichiga oladi: 

1)  umumiy  yoki  korporativ.  Korporativ  strategiya  korxona  umumiy 

rivojlanishining  yqnalishini  kqrsatadi.  Bu  bosqichda  sub’ekt  iqtisodiy  faoliyatining 

shakl va turlari  majmuasi  xaqida  qaror  qabul qilinadi. Bu  erda  qushilish, sotib olish 

yoki biznesning biron turidan chiqish xaqidagi savollar, masalalar hal qilinadi. 

2)  ishbilarmon  yoki  raqobat.  Ishbilarmon  strategiyalar  (biznes  rejalarda 

ifodalanadi)  tanlangan  (korporativ  bosqichda)  tovar  bozorida  raqobat  ustunliklariga 

erishish usulini ta’riflab beradi. Ushbu strategiya alohida tovar va xizmatlarni raqobat 

pozitsiyasini yaxshilashga yqnaltiriladi. Bu erda yangi mahsulotlarni ishlab chiqarish 

bqyicha  istiqbollar  kqrib  chiqiladi  va  mavjud  istiqbolsiz  tovarlardan  voz  kechish 

masalalari  kqrib  chiqiladi,  ma’lum  tovar  bozori  yoki  bozor  segmentidagi  ishlab 

chiqarish, baho reklama, sotish va shu kabi siyosatlar aniqlashtiriladi. 

3)  Funktsional.  Funktsional  strategiyalar  bqlim  va  xizmatlar  harakatlarini 

korxonaning  ishlab  chiqarish  bqlinmalari  darajasida  aniqlashtiradi.  Ishlab  chiqarish, 

marketing, moliya va personal koporativ va ishbilarmon strategiyalarga erishishning 

qz  usulini  rejalashtiradilar.  Misol  uchun,  ishlab  chiqarish  sohasidagi  funktsional 

strategiya  yaroqsiz  mahsulotni  ishlab  chiqarmaslik,  xom  ashyo  yqqotishlarini 

kamaytirish va boshqalardan iborat bqlishi mumkin. 

Strategiyani  tahlil  qilish  va  tanlash  bosqichida  bajariluvchi  chora-tadbirlarni 

umumlashtirgan  holda  sxematik  tarzda    kqrsatish  va  korxona  strategiyasini 

«realizatsiya  qilish»  uchun  dastlabki  ma’lumotlar  sifatida  olinishi  lozim  bqlgan 

natijalarni ajratish mumkin.