Strategik marketing

Narxlar  “urushi”  mexanizmi.  Differensiallanmagan  oligopoliyada  hamma 
tovarlar  asosiy  deb  qabul  qilinadi  va  xaridor  tanlovi  asosan  narx  va  ko‘rsatiladigan 
xizmatlarga  asoslanadi.  Agar  lider-firma  tartib  o‘rnatish  kuchiga  ega  bo‘lmasa  va 
bozorni  qat’iy  narx  o‘rnatishga  majbur  qilsa,  bunday  shartlar  narx  bo‘yicha  keskin 
raqobatga yo‘l ochib beradi. Agar narx bo‘yicha raqobat yuzaga kelsa, ayniqsa global 
talab  kengaymaydigan  bo‘lsa,  hamma  raqobatchilarning  rentabelligi  yomonlashadi. 
Narxlar urushi ko‘rinishi quyidagicha bo‘ladi: 
• bitta firmani oldindan narxlarini pasaytirishi ko‘p sonli xaridorlarni jalb etadi 
va bozor ulushining qayta taqsimlanishiga olib keladi; 
• shu  firmaga  tegishli  bozor  ulushi  ortadi  va  uning  ulushi  pasayganligini 
raqobatchilar  darhol  his  qiladilar  va  ular  ham  bunday  qayta  taqsimlashga  qarshi 

---

 
111 
 
 
narxlarni pasaytiradilar; 
• tovar  bozorida  global  talab  kengaymasligi  sababli,  narxlarning  pasayishi 
bozor umumiy hajmining o‘sishiga olib kelmaydi. 
Oligopoliya  bilan  kengaymaydigan  bozorda  raqobat  xulq-atvor  muhim 
ahamiyatga  ega.  Raqobat  xulq-atvor  tushunchasi  ostida  firma  qaror  qabul  qilish 
jarayonida o‘z raqobatchilariga nisbatan egallaydigan vaziyat tushuniladi. Ularni besh 
atvor bo‘yicha guruhlash mumkin: 
- mustaqil atvor;  
- kooperativ atvor; 
- moslashuvchanlik atvori;  
- ilgarilovchi atvor;  
- agressiv atvor.