Strategik marketing

“birlamchi talab”
 haqida yoki ehtiyojning muayyan 
toifasiga  mos  keladigan  talab  haqida  bormoqda.  Ko‘rinib  turibdiki,  bu  ta’rif  avval 
asosiy bozorning aniqlab olinishini ko‘zda tutadi.  
Firmaning mahsulotiga bo‘lgan talab
 (markaga bo‘lgan talab) deb bozordagi 
talabning  bir  qismiga  aytiladi  va  u  tovarning  asosiy  bozorida  firma  yoki  marka 
egallab turgan bozor ulushiga mos keladi. 
Shuni tushunish  muhimki, birlamchi talab ham  firmaning  mahsulotiga bo‘lgan 
talab kabi reaksiyaning funksiyasi bo‘lib, bu funksiyaning darajasi talab determinanti 
deb  ataluvchi  bir  qator  omillarga  bog‘liqdir.  Ushbu  birlamchi  talab  determinantlari 
ikki  xil  bo‘ladi:  nazorat  qilib  bo‘lmaydigan 
muhit  omillari  va  marketing  omillari.
 
Marketing  omillari  -  bu  bozorda  raqobatlashayotgan  firmalar  tomonida  qilinadigan 
marketing  harakatlari  majmuasi,  ya’ni  umumiy  marketing  bosimidir.  Korxonaning 
bozordagi  o‘z  holatini  o‘rganish  uslublariga  alohida  korxona  bozori  kattaliklari, 
bozor  tendensiyalari,  undagi  mo‘‘tadillik,  segmentlash  va  bozorni  o‘zlashtirish 
kabilar kiradi (4.1-rasm) 
Odatda  talab  funksiyasining  “S”  shaklida  bo‘lishi  umumiy  marketing  bosimi 
oshib  borgan  sari  reaksiyaning  kuchayish  tezligi  avval  ortib  borib,  so‘ngra 
pasayishini anglatadi. 
Marketing  bosimi  nolga  teng  bo‘lganda  talab  darajasi  Q
0
  eng  kam  bo‘ladi; 

---

 
76 
 
 
oraliq  daraja  E(Q)  umumiy  bosim  M  sharoitida  kutilayotgan  talabga  mos  bo‘ladi. 
Agar umumiy marketing bosimi ortib borsa, talab ham kuchayadi, biroq uning tezligi 
kamayib boradi. 
 
 
Bozor  
paramеtrlari 
 
Bozor tеndеnsiyalari 
 
Bozordagi mo`tadillik 
 
Bozor sеgmеntasiyasi 
 
Bozorni o`zlashtirish 
 
Alohida korxona bozori