Strategik boshqaruv jarayoni

Qishloq xojaligida intensivlashtirishning iqtisodiy asoslari.

Reja:

•  Ishlab chiqarishni intensivlashtirishning mohiyati va iqtisodiy asoslari
• Ishlab chiqarishni intensivlashtirish
•  Ishlab chiqarishni rivojlantirishning ekstensivlik va intensivlik ko'rsatkichlari

 Ishlab chiqarishni intensivlashtirishning mohiyati va iqtisodiy asoslari

• Eng umumiy tarzda iqtisodiy o'sish ishlab chiqarish natijalarining miqdoriy o'sishini bildiradi. Davlat xo‘jaligining iqtisodiy o‘sishini hisoblashda foydalaniladigan asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar yalpi milliy mahsulot (yamm) va milliy daromad (MI) hisoblanadi. Shunga ko'ra, iqtisodiy o'sish ko'rsatkichlari bir davrning real yamm yoki NI boshqa davrning o'xshash hajm ko'rsatkichlariga nisbati hisoblanadi. Ushbu ko'rsatkichlar foiz sifatida o'lchanadi va o'sish (yoki o'sish) sur'atlari deb ataladi. Tahlil natijalarining yanada aniqligiga erishish uchun iqtisodiy o'sish ko'rsatkichlari aholi jon boshiga hisoblab chiqiladi.
• Iqtisodiy o'sishning ikki turi mavjud: ekstensiv va intensiv.
• Keng turi bilan iqtisodiy o'sish ishlab chiqarishning bir xil texnik bazasini saqlab qolgan holda ko'proq resurslardan foydalanish orqali erishiladi. Ekstensiv o'sishning asosiy omillari - xodimlar sonining o'sishi, asbob-uskunalar sonining ko'payishi va tabiiy resurslar miqdori. Natijada bir ishchiga to‘g‘ri keladigan mahsulot hajmi o‘zgarishsiz qoladi (1-ilova).
• Iqtisodiy o'sishning yanada murakkab turi - intensiv(fr. Intensif - taranglik). Uning asosiy belgi- samaradorlikni oshirish ishlab chiqarish omillari texnik taraqqiyotga asoslanadi. Kengaytirilgan takror ishlab chiqarishning ushbu turi bilan iqtisodiy o'sishning yangi omili - barcha an'anaviy omillar samaradorligini oshirish paydo bo'ladi. Natijada ishlab chiqarish funktsiyasi o'zgaradi. Uning eng oddiy ifodasi:
• Y = AF (K, L, N).
• Bu formulada A omillarning umumiy unumdorligi hisoblanadi. Formuladan ko'rinadiki, agar ishlab chiqarish omillarining tannarxi o'zgarmasa va ularning umumiy unumdorligi A 1% ga oshsa, ishlab chiqarish hajmi ham 1% ga oshadi. To'g'ri, sanoatda rivojlangan mamlakatlar Iqtisodiy o'sishning birinchi yoki ikkinchi turini sof shaklda topish mumkin emas: ular qandaydir nisbatda birlashtirilgan. Misol uchun, Qo'shma Shtatlar uchun hisob-kitoblar quyidagilarni ko'rsatdi. 1950-1985 yillarda. YaIMning yillik o'sishi 3,2% ni tashkil etdi. Shundan o‘sishning 1,2 foizi (yoki 40 foizi) ishlab chiqarish omillarining birgalikdagi samaradorligi hisobiga ta’minlandi.