Statistikda variatsiyani baholash dispersion tahlil asoslari

Variatsiya ko’rsatkichlari

REJA:

• 1. Variatsiya to’g’risida tushuncha
• 2.Variatsiyaning miqdoriy o’lchovlari
• 3.Standart chetlanishni talqin qilish
• 4.Savollar

Variatsiya to’g’risida tushuncha va variyatsiya ko’rsatkichlari Statistikaning muhim vazifalaridan biri faqatgina umumlashtiruvchi ko’rsatkichlarni (o’rtachalarni) hisoblash bilan cheklanmasdan, balki to’plam birliklarining o’rtachadan tafovutini, farqini, chetlanishini ham o’rganishdir. Bu ishni statistika variatsiya ko’rsatkichlari yordamida bajaradi. “Variatsiya” so’zi lotincha “variatio” so’zidan kelib chiqqan bo’lib, o’zgarish, farq, tebranishni bildiradi. Statistikada variatsiya deganda, o’zaro qarama-qarshi omillar ta’sirida bo’lgan, bir turli birlikdan tashkil topgan miqdoriy o’zgarishlarga tushuniladi. O’rganilayotgan belgining tasodifiy va surunkali (sistematik) variatsiyalari bo’lishi mumkin.

Tasodifiy variatsiyani boshqarib bo’lmaydi. Surunkali variatsiyaga qisman bo’lsada, ta’sir o’tkazish mumkin. Variatsion kenglik (R) deganda belgining eng katta va kichik hadlari orasidagi farq (tafovut) tushuniladi va u quyidagicha aniqlanadi: R=Xmax-Xmin bu erda: R- variatsion kenglik; Xmax - belgining eng katta darajasi; Xmin – belgining eng kichik darajasi.

O’rtacha chiziqli chetlanish variantalar bilan o’rtacha farqining variantalar soniga nisbatidir. Oddiy qatorlar uchun u quyidagi formula bilan hisoblanadi: Tortilgan qatorlar uchun u quyidagi formula bilan hisoblanadi:

O’rtacha kvadrat chetlanish yoki dispersiya deb variantlar bilan o’rtachani farqi kvadratlari yig’indisining variantlar soni nisbatiga aytiladi. Oddiy qatorlar uchun Tortilgan qatorlar uchun

O’rtacha kvadratik chetlanish deb o’rtacha kvadrat chetlanishning kvadrat ildizdan chiqarilgan miqdoriga aytiladi va quyidagi formulalar bilan aniqlanadi: Oddiy qatorlar uchun Tortilgan qatorlar uchun

Variatsiya koeffitsienti (V) deganda, o’rtacha kvadratik tafovutning o’rtacha miqdorga nisbati tushuniladi. Bu ko’rsatkich foizda ifodalanadi va quyidagi formula bilan aniqlanadi:

Quydagi jadval ma’lumotlari asosida variatsiya ko’rsatkichlarini hisoblaymiz.

Birinchi navbatda o’rtacha norma bajarilishini aniqlaymiz: Dispersiyani aniqlaymiz. o’rtacha kvadratik chetlanish teng: Variatsiya koeffitsientini hisoblaymiz:

Savollar

Savollar

Ma’ruzamning 2-rejasi nima edi :D ?

• Ma’ruzamning 2-rejasi nima edi :D ?

1

2*2=

• 2*2=

2

Statistikaning yaralish sababi

• Statistikaning yaralish sababi

3

Statistiklarning kuzatuviga qaraganda haftaning Payshanba kuni tug’ilgan bolalar (17,5%) bilan 1-o’rinda, Dushanba kuni tug’ilgan bolalar (14,2%) bilan 2-o’rinda, Haftaning qaysi kuni 3-o’rinni egallagan

• Statistiklarning kuzatuviga qaraganda haftaning Payshanba kuni tug’ilgan bolalar (17,5%) bilan 1-o’rinda, Dushanba kuni tug’ilgan bolalar (14,2%) bilan 2-o’rinda, Haftaning qaysi kuni 3-o’rinni egallagan

4

Statistik kuzatuvlarga qaraganda

• Statistik kuzatuvlarga qaraganda

U Rassiyada 1-o’rinda

Fransiyada 2-o’rinda

Germaniyada 3-o’rinda turadi

Diqqat savol u nima ?

5

Barchamizga tanish Karlson familiyasi qaysi davlatda juda mashhur?

• Barchamizga tanish Karlson familiyasi qaysi davlatda juda mashhur?

6

Kuzatish so’zining ma’nosi?

• Kuzatish so’zining ma’nosi?

7

Statistik guruhlash bu-

• Statistik guruhlash bu-

8

AQSh liklar har kunning beshdan bir qismini (270 minut) televizor tomosha qilish bilan o’tkazar ekanlar va ular bu borada 1-o’rinda ekanlar

• AQSh liklar har kunning beshdan bir qismini (270 minut) televizor tomosha qilish bilan o’tkazar ekanlar va ular bu borada 1-o’rinda ekanlar

Savol: 2-o’rin kimga tegishli?

9

Menga duch kelganbu ertak qahramoni judaham pishiq tayorlangan,epchil,ayyor va judaham shirin edi.

• Menga duch kelganbu ertak qahramoni judaham pishiq tayorlangan,epchil,ayyor va judaham shirin edi.

Bu qaysi ertak qahramoni?

10

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT