Statistik fizika nazariy fizikaning asosiy tarkibiy qismlaridan biri bo’lib, juda ko’plab zarralardan tashkil topgan fizik tizimlar (makrotizimlar) xususiyatlarini o’rganish bilan shug’ullanadi


Termodinamika birinchi qonuniga asoslanib hosil qilinadigan kalorik koeffisiyentlar orasidagi munosabatlar181



Download 2,33 Mb.
bet56/60
Sana21.06.2022
Hajmi2,33 Mb.
#689337
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   60
Bog'liq
termo2

93. Termodinamika birinchi qonuniga asoslanib hosil qilinadigan kalorik koeffisiyentlar orasidagi munosabatlar181
Termodinamika birinchi qonuniga va yuqorida keltirilgan kalorik koeffisiyentlarga (Cv va b) muvofiq



Bundagi dT va dV koeffisiyentlarni taqqoslashtirib




; (3.1)

munosabatlarni hosil qilamiz. (2.5) - formulasiga asoslanib b -ni d -orqali va d -ni (SV-Sr) orqali ifodalaymiz




,

va bundan


(3.2)

hosil bo’ladi. Shunday qilib, Sr va SV - larni va holat tenglamasini bilgan holda va - larni topish mumkin, hamda tajriba natijalariga asoslangan holda tizim energiyasi E=E(V,T) - ni hisoblash mumkin. Bundan tashqari E - ning aralash ikkinchi tartibli hosilalari tengligidan:




(3.3)

Xususiy holda, ideal gaz uchun:


Sr-SV=R (3.4)




bo’ladi va (3.2) - ga asosan:


,
ya’ni:

Ideal gaz energiyasi tizim hajmiga bog’liq emas. Bu shartni ideal gaz ta’rifi deb qarash mumkin.


Real gaz uchun deb hisoblab (Sr-SV) - ni hisoblaylik. (3.2) - ifodasidan:
;

Real gaz holat tenglamasi





ifodasidan:





Va natijada:




(3.5)


94.Termodinamika ikkinchi qonuniga asoslanib hosil qilingan kattaliklar orasidagi munosabatlar

Termodinamika ikkinchi qonuni asosida hosil qilingan kalorik koeffisiyentlar orasidagi munosabatlarni tekshiraylik





bo’lgani uchun,
(4.1)


dS - ning to’la differensiallik shartidan:


, ya’ni (4.2)

munosabati hosil bo’ladi. Masalan x=T, y=V, X=CV, Y=b bo’lsin, u holda




(4.2a)

bo’ladi.
Endi bir vaqtning o’zida termodinamikaning ham birinchi va ham ikkinchi qonunidan foydalanamiz





U holda:
; (4.3)


bo’ladi. Bularni (4.2) - ga tadbiq etamiz




(4.4)

Bundan:




yoki, agar (4.3) - ni hisobga olsak,




(4.5)

bo’ladi. Agar x=T, y=V desak, so’nggi ifodadan:




(4.6)

hosil bo’ladi.


Shunday qilib, bo’lganligi uchun CV va holat tenglamasini bilgan holda dE - ni integrallab doimiylikkacha aniqlik bilan E(T,V) - ni topishimiz mumkin.
Endi (4.2a) formulasidan foydalanamiz. ekanligini va



bo’lishini hisobga olsak, (4.2a) formulasidan




(4.7)

ifodasini hosil qilamiz. Bu munosabat bevosita tajribada tekshirilishi mumkin.


Endi bir-biriga bog’liq bo’lmagan o’zgaruvchilar sifatida x=T, y=r


(4.8)

munosabatini hosil qilishimiz mumkinki uni ham tajribada tekshirish mumkin.



Download 2,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   60




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish