Statikaning asosiy tushunchalari va aksiomalari

(1kN=1000N)
dan foydalaniladi. 
Kuchlarni statik o‘lchashda dinamometr (kuch o‘lchagich) nomli fizik o‘lchov asbobidan 
foydalaniladi. 
1
 Vasile Szolga. Theoretical mechanics. Lecture notes and sample problems, part one. 98-102 page. Romania-2010. (6-
bet). 
F
A

O
u
O
u
F
A

A
B
F
D
E

---

Faqat son qiymatini bilishning o‘zigina etarli bo‘lgan kattaliklar skalyar qiymatlar deyiladi. 
Masalan vaqt – t, massa – m skalyar qiymatlar hisoblanadi. Ularni qo‘yilgan nuqtasi va yo‘nalishi 
bo‘lmaydi. Vaqt va massa koinotning barcha joyida bir xil o‘zgaradi deb qabul qilingan, ya’ni joyga 
bog‘liq emas. 
Mexanikada yana quyidagi ta’riflardan foydalaniladi: 
1. Agar bir vaqtni o‘zida bir jism (yoki jismlar)ga bir nechta kuchlar ta’sir
etsa, ularni
kuchlar 
sistemasi deb ataladi. Agar shu kuchlarning ta’sir chiziqlari bir tekislikda yotsa, bunday kuchlar 
tekislikda yotgan kuchlar sistemasi deb ataladilar. Agar shu kuchlarning ta’sir chiziqlari bir 
tekislikda yotmasa, bunday kuchlar fazoviy kuchlar sistemasi deb ataladi. Agarda barcha 
kuchlarning ta’sir chiziqlari bir nuqtadan o‘tsa, bunday kuchlar kesishuvchi kuchlar sistemasi 
deyiladi. Agarda kuchlarning ta’sir chiziqlari o‘zaro parallel holda bo‘lsa, bunday kuchlar parallel 
kuchlar sistemasi deb ataladi
1
. 
2. Jismni fazoning bir joyidan boshqa ixtiyoriy joyiga ko‘chirish mumkin bo‘lsa, bunday 
jismlar 
erkin jismlar
deb ataladilar. 
3. Mexanik sistemani harakati va holatiga qo‘yiladigan har qanday chegara 
bog‘lanish
deb 
ataladi. 
4. Agar bir jismga ta’sir etayotgan kuchlar sistemasini, boshqa kuchlar sistemasi bilan 
almashtirilganda jismning ilgarigi muvozanati yoki harakati o‘zgarmasa, bunday kuchlar sistemasi