Statik aniqmas balkalar hisobi. Tayanch tushunchalar

2.Ortiqcha noma’lumlarni aniqlash. Konstruktsiya elementlarining sterjenlaridan hosil bo‘lgan sistemalar sterjenli sistemalar deyiladi.Elementlari asosan cho‘zilish va siqilishga ishlaydigan sistemalar fermalar deyiladi. Fermalarga yuklar asosan tugunlariga qo‘yiladi. Sterjenli sistemalar quyidagicha 3 xil bo‘ladi:

a) agar sistema elementlarining bo‘ylama o‘qlari va qo‘yilgan kuchlar bir tekislikda yotsa sistemalar tekis deyiladi.

b) agar sistema elementlarining bo‘ylama o‘qlari bir tekislikda yotib qo‘yilgan kuchlar shu tekislikka perpendikulyar bo‘lsa bunday sistemalar tekis fazoviy deyiladi.

c) agar sistema elementlarining bo‘ylama o‘qlari va qo‘yilgan kuchlari ixtiyoriy joylashsa bunday sistemalar fazoviy deyiladi.

Sistemalar kinematik qo‘zg‘almas, geometrik o‘zgarmas bo‘lishlari uchun fazoda 6 ta tekislikda 3 ta bog‘lanishlarga ega bo‘lishlari shart va yetarli. Ammo amalda sistemaning mustahkamligini kattalashtirish uchun ularga yetarlidan ortiqcha bog‘lanishlar qo‘yiladi, ortiqcha bog‘lanishlar soni statik noaniqlik darajasini belgilaydi.

Statik noaniqlik darajasi tekislikda: s=n+3k-sh-3 , fazoda s=n+6k-3sh-6

formulalardan topiladi. Bunda s- statik noaniqlik darajasi, n- bog‘lanishlar soni, k- yopiq konturlar soni, sh-oddiy sharnirlar soni.

2 ta sterjinni birlashtiruvchi sharnir oddiy hisoblanadi, 2 tadan ko‘p sterjin birlashtiruvchi sharnir murakkab hisoblanib m-1 oddiy sharnirga teng bo‘ladi. m-sharnirda uchrashuvchi sterjinlar soni.

n=6 k=1 sh=0 c=6+3*1-0-3=6 n=4 k=2 n=m-1=3-1=2 c=4+2*3-2-3=5

Sterjennli sistemalarda statik noaniqlikni kuch usulida yechamiz. Kuch usulini quyidagi tartibda qo‘llaymiz.

1. Berilgan sistemaning statik noaniqlik darajasini aniqlaymiz.

2. Berilgan sistemaga asosiy sistema tuzamiz. Asosiy sistema berilgan sistemadagi ortiqcha bog‘lanishlarning yo‘q deb tasavvur etish.

3. Berilgan sistemaga ekvivalent sistema tanlaymiz. Ekvivalent sistema tuzilgan asosiy sistemada tashlab yuborilgan ortiqcha bog‘lanishlarining x₁,x₂, x_3, x_4,x_5...... nomalumlar bilan belgilaymiz.

4. Kanonik tenglamalarni tuzamiz. Kanonik tenglamalar soni statik noaniqlik darajasiga teng.