|
3-bob. Qurilishda sertifikat va sertifikatlashtirish. Shtrix-kodlash
tizimi
3.1. "Mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish to`g`risida"gi
qonunning mazmuni
O`zbekiston
Respublikasining
"Mahsulotlar
va
xizmatlarni
sertifikatlashtirish to`grisida"gi qonuni 1993 yilning 28 dekabridan kuchga
kiritilgan. Mazkur qonun O`zbekiston Respublikasining mahsulotlar,
xizmatlar va boshqa ob’yektlarni sertifikatlashtirishning huquqiy, iqtisodiy
va tashkiliy asoslarini, shuningdek sertifikatlashtirish ishtirokchilarining
huquqlari, majburiyatlari va javobgarliklarini belgilab beradi.
Bu qonun 4 bob, 23 moddadan iborat.
1-bob. Umumiy qoidalar.
2-bob. Sertifikatlashtirish faoliyatiga doir umumiy talablar.
3- bob. Mahsulotlarni majburiy va iqtisodiy sertifikatlashtirish.
4- bob. Nizolarni qarab chiqish, sertifikatlashtirish to`g`risidagi qonun
hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik.
Mazkur qonunda quyidagi asosiy tushunchalar ishlatilmoqda:
"sertifikatlashtirish milliy tizimi" – davlat miqyosida amal qiladigan,
sertifikatlashtirish o`tkazishda o`z tartib va boshqaruv qoidalariga ega
bo`lgan tizim;
"Mahsulotlarni sertifikatlashtirish – mahsulotlarning belgilangan
talablarga muvofiqligini tasdiqlashga oid faoliyat;
"Muvofiqlik sertifikati" – sertifikatlangan mahsulotning belgilangan
talablarga muvofiqligini tasdiqlash uchun sertifikatlashtirish tizimi
qoidalariga binoan berilgan hujjat;
"Muvofiqlik belgisi" – muayyan mahsulot yoxud xizmat aniq
standartga yoki boshqa normativ hujjatga mos ekanligini ko`rsatish uchun
mahsulotga yoxud ko`rsatilgan xizmatga doir hujjatga qo`yiladigan,
belgilangan tartibda ro`yxatga olingan belgi;
"bir turdagi mahsulotlarni (ishlarni, xizmatlarni) sertifikatlashtirish
tizimi" – ayni bir xil standartlar va qoidalar qo`llaniladigan muayyan
mahsulotlar, ishlar yoki xizmatlarga taalluqli sertifikatlashtirish tizimi;
"Sinov
laboratoriyasini
akkreditatsiya
qilish"
–
sinov
laboratoriyasining (markazining) muayyan mahsulot sinovini yoki
muayyan sinov turini amalga oshirishga doir va holatlarining rasmiy
e'tirofi.
"Sifat bo`yicha ekspert-auditor" – qonun hujjatlarida belgilangan
tartibda akkreditatsiya qilingan, sertifikatlashtirish, akkreditatsiya qilish va
31
tekshirish sohasidagi ishlarni olib borish uchun tegishli malakasi bo`lgan
mutaxassis;
"Sertifikatlashtirish sohasidagi tekshiruv organi" – belgilangan tartibda
akkreditatsiya qilingan, sertifikatlangan mahsulot va sifatni boshqarish
tizimini baholashni sertifikatlashtirish organlari topshirig`iga binoan
amalga oshiruvchi organ;
"Nazorat yo`sinidagi tekshiruv" – belgilangan talablarga muvofiqligini
sertifikatlashtirish va akkreditatsiya qilish chog`ida tasdiqlash maqsadida
sertifikatlangan mahsulot, sifatni boshqarish tizimini yoki ishlab
chiqarishni,
sertifikatlashtirish
organlari,
sinov
laboratoriyalari
(markazlari) faoliyatini takroriy baholash tamoyili.
Sertifikatlashtirish:
-odamlarning hayoti, sog`ligi, yuridik va jismoniy shaxslarning mol-
mulki hamda atrof muhit uchun xavfli bo`lgan mahsulotlar realizatsiya
qilinishini nazorat etib borish;
-mahsulotlarning jahon bozorida raqobat qila olishini ta'minlash;
-mamlakat korxonalari, qo`shma korxonalar va tadbirkorlar xalqaro
miqyosdagi iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy hamkorlikda va xalqaro savdo-
sotiqda ishtirok etishlari uchun sharoit yaratish;
-iste'molchini tayyorlovchining (sotuvchining, ijrochining) vijdonsizligidan
himoya qilish;
-mahsulot tayyorlovchisi (sotuvchisi, ijrochisi) ta'kidlagan sifat
ko`rsatkichlarini tasdiqlash maqsadlarida amalga oshiriladi.
Sertifikatlashtirish majburiy va ixtiyoriy tusda bo`ladi.
Mahsulotning belgilangan talablarga muvofiqligi tasdiqlangani
taqdirda
sertifikatlashtirish
organi
muvofiqlik
sertifikati
beradi,
tayyorlovchi ana shu sertifikat asosida muvofiqlik belgisini ishlatish
huquqiga ega bo`ladi.
Sertifikatlashtirilishi
shart
bo`lgan
mahsulotlarning
ro`yxatini
O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tasdiqlaydi.
Majburiy sertifikatlashtirish ishlab chiqarishni tekshirishni, mahsulot
xususiyati normativ hujjatlar talablariga muvofiqligini aniqlash uchun uni
sinashni, nazorat yo`sinidagi tekshiruvni va sertifikatlangan mahsulot
ustidan nazoratni o`z ichiga oladi.
Sinovlar akkreditatsiya qilingan sinov laboratoriyalari (markazlari)
tomonidan tegishli normativ hujjatlarda belgilangan usullarda, bunday
hujjatlar bo`lmagan taqdirda esa tegishli sertifikatlashtirish organlari ishlab
chiqqan usullarda amalga oshiriladi.
Arizachi o`z mahsulotini majburiy sertifikatlashtirishdan o`tkazishga
sarflagan mablag`lar summasi shu mahsulot tannarxiga qo`shiladi.
32
Majburiy sertifikatlashtirilishi lozim bo`lgan, ammo muvofiqlik
sertifikatiga ega bo`lmagan mahsulotni targ`ib qilish man etiladi.
Majburiy sertifikatlashtirilishi lozim bo`lgan mahsulotlar quyidagi
hollarda:
-sertifikatlashtirishga taqdim etilmagan bo`lsa;
-sertifikatlashtirish
talablariga
muvofiq
emasligi
sababli
sertifikatlashtirishdan o`tmagan bo`lsa;
-agar sertifikatning amal qilish muddati tugagan yoki uning amal
qilishi to`xtatib qo`yilgan (bekor qilingan) bo`lsa, O`zbekiston
Respublikasi hududida realizatsiya qilinishi mumkin emas.
Chetdan
olib
kelinayotgan
mahsulotning
xavfsiz
ekanligini
tasdiqlovchi hujjati bo`lmagan taqdirda bojxona nazorati organlari bu
xususda "O`zstandart" agentligini xabardor etadilar hamda mahsulotni
sertifikatlashtirishdan o`tkazish yoki chet el sertifikatini e'tirof etish
to`g`risidagi masala sertifikatlashtirish milliy tizimi qoidalariga muvofiq
hal etilgunga qadar bu mahsulotni chetdan olib kirishni ta’qiqlab
qo`yadilar.
Sertifikatlashtirish organi:
-muvofiqlik sertifikatini asossiz va qonunga xilof tarzda berganlik
uchun;
-arizachiga nisbatan qonunga xilof hatti-harakatlar qilganlik uchun;
-arizachining tijorat siri hisoblangan ma'lumotlarni oshkor etganlik
uchun javobgar bo`ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
