Standartlashtirish asoslari

Litosferaning  tarkibiy tuzilmasi  
‘’Litosfera  ‘’    atamasi  grekcha  ‘’lithos’’  [TOSH]  so’zidan  kelib  chiqan  va  yer 
sayorasining  tashqi  qattiq  po’stlog’I  demakdir.Jami  litosfera  tarkibadagi  mineral 
cho’qindi  jinslarni  kimyoviy  va  fizikkimyoviy  taxlildan  o’tkazib,  ulardan  quydagi 
guruxlarga ajratish mimkin. 
1.
 
Erkin xolda mavjud bo’lgan sof elementlar. 
2.
 
Metallik xossaga ega bo’lgan elementlarning oltingurgut, selen, tellur, surma va 
vismutlsar bilan xosil qilgan birikmalari. 
3.
 
Tarkibida suv tutgan va suvsiz oksidlar. 
4.
 
Galoidvodorod [Hgl] kislotalarning tuzlari. 
5.
 
Azot, fosfor, oltingurgut , karbon, xrom va boshqa elementlarga, xos bo’lgan va 
tarkibida kislorod tutgan kislotalarning tuzlari. 
6.
 
Ancha murakkab tarkibli kislotalarning silikat, alyumosilikat kabi tuzlari. 
7.
 
Tabiiy gaz, neft va ko’mir kabi turli xil organogen yonilg’I birikmalar. 
Litosferada  asosan  9  element  eng  ko’p  miqdorda  uchraydi.  Bu  xaqda  muxim 
malumotlar 1.1 –jadval va 1.1-rasimda keltirilgan  
Litosferada eng ko`p uchraydigan elementlar                     1.1–jadval 
 
№ 
 
Kimyoviy elementlar 
Foiz ko`rsatkichi 
massa bo`yicha 
atomlar soni bo`yicha 
1.
 
 
O-kislorod 
49.19 
53.30 
2.
 
 
Si- silitsiy 
26.00 
16.10 
3.
 
 
Al-alyuminiy 
7.45 
4.80 

---

 
35 
4.
 
 
Fe- temir 
4.20 
1.31 
5.
 
 
Ca- kal`tsiy 
3.25 
1.41 
6.
 
 
Na- natriy 
2.40 
1.82 
7.
 
 
Mg-magniy 
2.35 
1.72 
8.
 
 
K-kaliy 
2.35 
1.05 
9.
 
 
H-vodorod 
1.00 
17.25