Standartlashtirish asoslari

Tushuntirish yozuvi 
O`zbekiston davlat standartining 
loyihasi____________________________________ga 
(standart nomi)
 
(fikr olishga tarqatiladigan birinchi tahriri). 
Standart  loyhasiga  tushuntirish  yozuvining  bo`limlari  quyidagi  navbatda 
joylashtiriladi: 
1) standartni ishlab chiqishga asos; 
2) standartni ishlab chiqish maqsadlari va vazifalari; 
3) standartlashtirish obyektining tafsiloti; 
4) standartning ilmiy-texnikaviy darajasi; 
5) standartni joriy etishdan olinadigan texnik-iqtisodiy samaradorlik; 
6) joriy etish, standartni amalga kiritish (amal muddati) va standartni tekshirish; 
7) boshqa me’yoriy hujjatlar bilan o`zaro bog`liqligi; 
8)  fikr-mulohazalar  uchun  jo`natilganligi  to`g`risida  ma’lumotlar  (standartning 
birinchi tahriridan boshqa barcha tahrirlariga fikr olish uchun jo`natilganligi to`g`risida 
ma’lumot); 
9) standart loyihasining (tasdiqlashga taqdim etiladigan faqat oxirgi tahrirga oid) 
kelishilganlik to`g`risida ma’lumot; 
10) Axborot manbalari; 
11) qo`shimcha ma’lumotlar. 
Tushuntirish  yozuvi  standart  loyihasining  har  bir  tahririga  tuziladi,  tushuntirish 
yozuvida standart loyihasiga birinchi tahrirga nisbatan kiritilgan asosiy ko`rsatkichlar, 
me’yorlar,  tafsilotlar,  talablardagi  o`zgartirishlar  aks  ettiriladi  va  o`zgartirishlarni 
texnik-iqtisodiy asoslash keltiriladi. 

---

 
209 
«Standartni  ishlab  chiqishga  asos»  bo`limida  standartning  qanday  manbaga 
asosan ishlab chiqilishi ko`rsatiladi. 
«Standartni  ishlab  chiqish  maqsadlari  va  vazifalari»  bo`limida  ishlab 
chiqiladigan standartni qo`llanish natijasida erishiladigan oxirgi natijalar va standartni 
ishlab chiqishda hal etiladigan masalalar keltiriladi. 
«Standartlashtirish  obyektining  tafsiloti»  bo`limida  standartning  birinchi  marta 
ishlab  chiqilayotgani  to`g`risida  ma’lumot  yoki  standart  loyihasini  ishlab  chiqish 
boshlanishidan  amal  qilinayotgan  standartlar,  texnik  shartlar  va  boshqa  hujjatlar 
to`g`risidagi ma’lumotlar va ularning maqbulligini texnik-iqtisodiy asoslash keltiriladi. 
«Standartning  ilmiy-texnikaviy  darajasi»  bo`limida  standartning  ilmiy-
texnikaviy  darajasini  baholash  natijalari  va  uning  jahon  darajasidagi  talablarga 
muvofiqligi  keltiriladi;  qanday  xorijiy  o`xshash  standartlar  taqqoslanganligi  va  ular 
to`g`risidagi ma’lumotlar keltiriladi. 
«Standartni  joriy  etishdan  olinadigan  texnik-iqtisodiy  samaradorlik»  bo`limida 
standartlashtirish  obyektining  iqtisodiy  afzalliklari,  tejash  (tejamni  olish)  asosiy 
manbalari va moddiy va pul hisobidagi qiymati yoki ijtimoiy samarasi keltiriladi. 
«Joriy etish, amalga kiritish (amal muddati) va standartni tekshirish» bo`limida 
quyidagilar ko`rsatiladi: 
1)  standartni  amalga  kiritish  sanasini  asosiy  tadbirlar  rejasini  bajarishga  vaqtni 
hisobga olgan holda asoslash; 
2)  standartning  amal  muddatini  cheklamasdan  tasdiqlashni  asoslash  yoki 
standartning  amal  qilinishini  cheklash  mo`ljallangan  muddatini  asoslash,  shuningdek, 
standartni  birinchi  va  navbatdagi  tekshirishlar  muddatini  asoslash,  shuningdek, 
standartni birinchi tekshirish va navbatdagi tekshirishlar muddatini asoslash. 
«Fikr-mulohazalar  uchun  jo`natilganligi  to`g`risida  ma’lumotlar»  bo`limida 
quyidagilar keltiriladi: 
1) standart loyihasi fikr olish uchun jo`natilgan tashkilotlar (korxonalar) soni; 
2) fikrlarini yuborgan tashkilotlar (korxonalar) soni; 
3) fikrlarni ko`rib chiqish natijalari (jamlangan fikrlarni) 

---

 
210