Standartlari

 

7.3. MHXS (IFRS) 7 “Moliyaviy instrumentlar: ma’lumotlarni ochib 

berish” 

MHXS  (IFRS)  7  “Moliyaviy  instrumentlar:  ma’lumotlarni  ochib  berish”  nomli 

standartning maqsadi bo’lib quyidagilar hisoblanadi: 

 (a) 

tadbirkorlik  sub’ektining  moliyaviy  holati  va  moliyaviy  natijalariga 

moliyaviy instrumentlarning ta’siri qanchalik katta ekanligini; va 

(b) 

tadbirkorlik  sub’ekti  hisobot  davri  mobaynida  va  oxirida  duchor  bo’lgan 

va  moliyaviy  instrumentlardan  yuzaga  keladigan  risklarning  xususiyati  va  darajasini 

hamda tadbirkorlik sub’ekti ushbu risklarni qanday qilib boshqarishini 

baholashi  uchun  imkon  beradigan  ma’lumotlar  tadbirkorlik  sub’ektlari 

tomonidan ularning moliyaviy hisobotlarida ochib berilishini talab etish hisoblanadi. 

Ushbu  MHXSdagi  tamoyillar  BHXS  32  “Moliyaviy  instrumentlar:  taqdim 

etish”  va  MHXS  9  “Moliyaviy  instrumentlar”  dagi  moliyaviy  aktivlar  va  moliyaviy 

majburiyatlarni tan olish, baholash va taqdim etish bo’yicha tamoyillarni to’ldiradi.  

Ushbu  MHXS  barcha  tadbirkorlik  sub’ektlari  tomonidan  quyidagilardan 

tashqari barcha turdagi moliyaviy instrumentlarga nisbatan qo’llanilishi kerak: 

(a) 

MHXS  10  «Jamlangan  moliyaviy  hisobotlar”,  BHXS  27  “Alohida 

moliyaviy hisobotlar” yoki BHXS 28 “Qaram tadbirkorlik sub’ektlaridagi va qo’shma 

korxonalardagi  investitsiyalar”  ga  muvofiq  hisobga  olinadigan  shu’ba  tadbirkorlik 

sub’ektlari,  qaram  tadbirkorlik  sub’ektlari  yoki  qo’shma  korxonalarga  investitsiyalar. 

Biroq,  ayrim  holatlarda,  BHXS  27  yoki  BHXS  28  shu’ba  tadbirkorlik  sub’ektlari, 

qaram tadbirkorlik sub’ektlari yoki qo’shma korxonalarga investitsiyalarning MHXS 9 

ga  muvofiq  hisobga  olinishiga  ruxsat  beradi;  bunday  holatlarda,  tadbirkorlik 

sub’ektlari  ushbu  MHXSning  talablarini  qo’llashi  kerak  hamda  haqqoniy  qiymatda 

baholanadigan  bunday  investitsiyalarga  nisbatan  MHXS  13  “Haqqoniy  qiymatni 

baholash”  ning talablarini qo’llashi  kerak. Shuningdek, tadbirkorlik sub’ektlari  ushbu 

MHXSni shu’ba tadbirkorlik sub’ektlari, qaram tadbirkorlik sub’ektlari  yoki qo’shma 

korxonalarga  investitsiyalar  bilan  bog’liq  barcha  derivativlarga  nisbatan,  ushbu 

derivativ    BHXS  32  dagi  ulushli  instrumentning  ta’rifiga  mos  kelgan  holatlardan 

tashqari holatlarda, qo’llashi kerak. 

(b) 

BHXS  19  “Hodimlarning  daromadlari”  qo’llaniladigan  hodimlarning 

daromadlari bo’yicha ish beruvchilarning huquqlari va majburiyatlari. 

(v) 

MHXS 4 “Sug’urta shartnomalari” da ta’riflangan sug’urta shartnomalari. 

Biroq,  ushbu  Standart  bunday  sug’urta  shartnomalarida  singdirilgan  derivativlarga 

nisbatan  qo’llaniladi,  agar  MHXS  9  ularning  alohida  hisobga  olinishini  talab  etsa. 

Bundan tashqari, emitent ushbu MHXSni  moliyaviy kafolat shartnomalariga nisbatan 

---

 

 

219 

 

qo’llashi  kerak,  agar  u  ushbu  shartnomalarni  tan  olishda  va  baholashda  MHXS  9  ni 

qo’llasa.  Biroq,  emitent    MHXS  4  ga  muvofiq  bunday  shartnomalarni  tan  olish  va 

baholash  uchun  MHXS  4  ni  tanlaganida  (qaror  qilganida),  u  bu  shartnomalarga 

nisbatan MHXS 4 ni qo’llashi kerak. 

(g) 

MHXS  2  “Aktsiyaga-asoslangan  to’lov”  qo’llaniladigan  aktsiyaga 

asoslangan  to’lovlar  bo’yicha  operatsiyalardan  yuzaga  keladigan  moliyaviy 

instrumentlar, shartnomalar va majburiyatlar. Biroq MHXS 9 ning qo’llash doirasidagi 

shartnomalarga nisbatan ushbu MHXS qo’llaniladi. 

(d) 

ulushli instrumentlar sifatida tasniflanishi talab etiladigan instrumentlar. 

Ushbu MHXS tan olingan va tan olinmagan moliyaviy instrumentlarga nisbatan 

qo’llaniladi.  Tan  olingan  moliyaviy  instrumentlar  o’z  ichiga  MHXS  9  ning  qo’llash 

doirasidagi  moliyaviy  aktivlar  va  moliyaviy  majburiyatlarni  oladi.  Tan  olinmagan 

moliyaviy  instrumentlar,    MHXS  9  ning  qo’llash  doirasidan  tashqarida  bo’lishidan 

qat’iy  nazar,  ushbu  MHXS  ning  qo’llash  doirasiga  kiradigan  ba’zi  moliyaviy 

instrumentlar (masalan, ayrim kredit majburiyatlarini) oladi. 

MHXS  9  ning  qo’llash  doirasidagi  nomoliyaviy  moddalarni  xarid  qilish  yoki 

sotish bo’yicha shartnomalarga nisbatan ushbu MHXS qo’llaniladi. 

Ushbu  MHXSda  moliyaviy  instrumentlar  ma’lumotlarni  ochib  berish  talab 

etilganida,  tadbirkorlik  sub’ekti  moliyaviy  instrumentlarni  ochib  beriladigan 

ma’lumotning  xususiyatiga  xos  bo’lgan  va  mazkur  moliyaviy  instrumentlarning 

xususiyatlarini  hisobga  oladigan  turkumlarga  guruhlashi  kerak.  Tadbirkorlik  sub’ekti 

moliyaviy  holat  to’g’risidagi  hisobotda  aks  ettiriladigan  moddalarning  solishtirmasini 

shakllantirish uchun yetarli bo’lgan ma’lumotlarni ta’minlashi kerak. 

Tadbirkorlik  sub’ekti  moliyaviy  hisobotlardan  foydalanuvchilar  uning 

moliyaviy  holati  va  moliyaviy  natijalariga  moliyaviy  instrumentlarning  ta’siri 

qanchalik  katta  ekanligini  baholash  ikonini  beradigan  ma’lumotlarni  ochib  berishi 

kerak. 

Moliyaviy aktivlar va moliyaviy majburiyatlarning toifalari 

Moliyaviy instrumentlarning MHXS 9 da belgilangan quyidagi toifalarining har 

birisi bo’yicha ularning balans qiymatlari moliyaviy holat to’g’risidagi hisobotda yoki 

izohlarda ochib berilishi kerak: 

(a) 

haqqoniy qiymatidagi o’zgarishlar foyda yoki zararda hisobga olinadigan 

moliyaviy  aktivlar.  Bunda  ushbu  aktivlarning  qo’yidagi  turlari  alohida  ko’rsatilishi 

kerak:  -  dastlabki  tan  olishda  bunday  aktivlar  sifatida  belgilangan  moliyaviy  aktivlar, 

va - MHXS 9 ga muvofiq majburiy ravishda haqqoniy qiymat bo’yicha baholanadigan 

moliyaviy aktivlar. 

(b) 

haqqoniy qiymatidagi o’zgarishlar foyda yoki zararda hisobga olinadigan 

moliyaviy  majburiyatlar.  Bunda  ushbu  majburiyatlarning  qo’yidagi  turlari  alohida 

ko’rsatilishi  kerak:  -  dastlabki  tan  olishda  bunday  majburiyatlar  sifatida  belgilangan 

moliyaviy  majburiyatlar,  va  -  MHXS  9  ga  muvofiq  oldi-sotdi  uchun  mo’ljallangan 

moliyaviy majburiyatlar ta’rifiga mos keladigan moliyaviy majburiyatlar. 

(e) 

amortizatsiyalangan qiymat bo’yicha baholanadigan moliyaviy aktivlar. 

(yo)  amortizatsiyalangan 

qiymat 

bo’yicha 

baholanadigan 

moliyaviy 

majburiyatlar. 

(j) 

haqqoniy  qiymatidagi  o’zgarishlar  boshqa  umumlashgan  daromadda 

---

 

 

220 

 

hisobga olinadigan moliyaviy aktivlar. 

Haqqoniy  qiymatidagi  o’zgarishlar  foyda  va  zararda  hisobga  olinadigan 

moliyaviy aktivlar va moliyaviy majburiyatlar  

Tadbirkorlik  sub’ekti  moliyaviy  aktiv  (yoki  moliyaviy  aktivlarning  guruhini) 

haqqoniy  qiymat  bo’yicha  baholanadigan  sifatida  belgilaganida  (ular  boshqa  holatda 

amortizatsiyalangan  qiymatda  hisobga  olinadigan  bo’lganida),  quyidagilarni  ochib 

berishi kerak: 

(a) 

hisobot davri oxirida moliyaviy aktiv. 

(b) 

ushbu maksimal kredit riskni kamaytiradigan va ushbu moliyaviy aktivga 

(yoki moliyaviy aktivlar guruhiga) bog’liq bo’lgan har qanday kredit derivativlari yoki 

shunga o’xshash instrumentlarning summasi. 

(v) 

moliyaviy  aktiv  bo’yicha  kredit  riskining  o’zgarishi  tufayli  ushbu 

moliyaviy  aktivning  (yoki  moliyaviy  aktivlar  guruhining)  haqqoniy  qiymatidagi  davr 

mobaynidagi  yoki  jamg’arilgan  o’zgarish  summasi.  Ushbu  summa  quyidagicha 

aniqlanadi: 

- 

bozor  riskini  yuzaga  keltiradigan  bozor  sharoitlarining  o’zgarishiga 

bog’liq bo’lmagan haqqoniy qiymatning o’zgarishi summasi sifatida; yoki  

- 

tadbirkorlik  sub’ektining  fikri  bo’yicha  kredit  riskidagi  o’zgarishlar 

tufayli  haqqoniy  qiymatning  o’zgarishini  to’g’riroq  ko’rsatadigan  muqobil  usuldan 

foydalangan holda. 

Bozor 

riskini 

yuzaga 

keltiradigan 

bozor 

sharoitlaridagi 

o’zgarishlar 

kuzatiladigan  (tayanch  asos  bo’ladigan)  foiz  stavkasining  o’zgarishi  hamda 

tovarlarning  narxlaridagi,  valyuta  kurslaridagi  yoki  narxlar  yohud  kurslar 

indekslaridagi o’zgarishlarni qamrab oladi. 

(g) 

har  qanday  bog’liq  bo’lgan  kredit  derivativining  yoki  shunga  o’xshash 

instrumentlarning  haqqoniy  qiymatidagi  moliyaviy  aktivning  hisobga  olinishi 

belgilanganidan  keyin  jamg’arilgan  yoki  davr  mobaynida  sodir  bo’lgan  o’zgarish 

summasi. 

Tadbirkorlik  sub’ekti  MHXS  9ga  muvofiq  moliyaviy  majburiyatni  haqqoniy 

qiymatidagi o’zgarishlar  foyda  yoki zararda hisobga olinadigan  moliyaviy  majburiyat 

sifatida  belgilaganida  va  ushbu  majburiyat  bo’yicha  kredit  riskidagi  o’zgarishlar 

ta’sirini  boshqa  umumlashgan  daromadda  aks  ettirishi    talab  etilganida,  u 

quyidagilarni ochib berishi kerak:  

(a) 

moliyaviy 

majburiyat 

bo’yicha  kredit  risk  tufayli  moliyaviy 

majburiyatning haqqoniy qiymatidagi jamg’arilgan o’zgarish summasini. 

(b) 

moliyaviy majburiyatning balans qiymati va bu majburiyatning so’ndirish 

muddati  oxirida  ushbu  majburiyat  shartnomasi  bo’yicha  tadbirkorlik  sub’ekti  to’lashi 

kerak bo’lgan summa orasidagi farq. 

(v) 

jamg’arilgan  foyda  yoki  zararning  davr  mobaynida  kapital  ichidagi  har 

qanday bir moddadan boshqa moddaga o’tkazilishi va bunday o’tkazishning sababi. 

(g) 

majburiyat  davr  mobaynida  hisobdan  chiqarilgan  bo’lsa,  hisobdan 

chiqarishda  o’zlashtirilgan  va  boshqa  umumlashgan  daromadda  aks  ettirilgan  summa 

(agar mavjud bo’lsa). 

Tadbirkorlik  sub’ekti  MHXS  9  ga  muvofiq  moliyaviy  majburiyatni  haqqony 

qiymatidagi o’zgarishlar  foyda  yoki zararda hisobga olinadigan  moliyaviy  majburiyat 

---

 

 

221 

 

siftiad  belgilaganida  va  ushbu  majburiyatning  haqqoniy  qiymatidagi  hamma 

o’zgarishlarni  (shu  jumladan,  majburiyatning  kredit  riskidagi  o’zgarishlarning 

ta’sirini) foyda yoki zararda aks ettirishi talab etilganida, u quyidagilarni ochib berishi 

kerak:  

(a) 

moliyaviy  majburiyat  bo’yicha  kredit  riskdagi  o’zgarishlar  tufayli 

moliyaviy  majburiyatning  haqqoniy  qiymatidagi  davr  mobaynidagi  va  jamg’arilgan 

o’zgarishlar sumasi; va 

(b) 

moliyaviy majburiyatning balans qiymati va bu majburiyatning so’ndirish 

muddati  oxirida  ushbu  majburiyat  shartnomasi  bo’yicha  tadbirkorlik  sub’ekti  to’lashi 

kerak bo’lgan summa orasidagi farq. 

Shuningdek, tadbirkorlik sub’ekti quyidagilarni ochib berishi lozim: 

(a) 

MHXS  9  ga  rioya  etish  uchun  qo’llanilgan  usullarning  batafsil  bayoni, 

shu jumladan ushbu usul nima uchun to’g’ri ekanligining tushuntirilishi. 

(b) 

tadbirkorlik sub’ektining fikricha, moliyaviy holat to’g’risidagi hisobotda 

hamda MHXS 9ga rioya etish uchun ochib berilgan ma’lumotlar  moliyaviy aktiv yoki 

moliyaviy majburiyatning haqqoniy qiymatidagi ushbu aktiv yoki majburiyat bo’yicha 

kredit  riskining  o’zgarishlariga  bog’liq  bo’lgan  o’zgarishlarni  to’g’ri  ko’rsatmasa, 

bunday fikrga nima uchun kelgani sabablari va uning fikricha o’rinli bo’lgan omillar. 

(v) 

majburiyat  bo’yicha  kredit  riskidagi  o’zgarishlar  ta’sirini  boshqa 

umumlashgan  daromadda  ko’rsatish  foyda  yoki  zararda  hisobdagi  nomuvofiqlikni 

yaratishi  yoki  ko’paytirishini  aniqlash  uchun  qo’llanilgan  metodologiya  yoki 

metodologiyalarning batafsil bayoni. Tadbirkorlik sub’ekti  majburiyat bo’yicha kerdit 

riskidagi  o’zgarishlarni  foyda  yoki  zararda  aks  ettirishi  talab  etilganida,  ochib 

beriladigan  ma’lumotlar  o’z  ichiga  MHXS  9  da  tavsiflangan  iqtisodiy  bog’liqlikning 

batafsil bayonini olishi kerak. 

Haqqoniy  qiymatidagi  o’zgarishlar  boshqa  umumlashgan  daromadda  hisobga 

olinadigan moliyaviy aktivlar  

Tadbirkorlik  sub’ekti  ulushli  instrumentlarga  investitsiyalarni  haqqoniy 

qiymatidagi  o’zgarishlar  boshqa  umumlashgan  daromadda  hisobga  olinadigan 

instrumentlar  sifatida,  MHXS  9da  ruxsat  etilganidek,  belgilaganida,  u  quyidagilarni 

ochib berishi kerak: 

(a)  qaysi  ulushli  instrumentlarga  investitsiyalar  haqqoniy  qiymatidagi 

o’zgarishlar  boshqa  umumlashgan  daromadda  hisobga  olinadigan  instrumentlar 

sifatida belgilangan. 

(b)  instrumentlarni bunday taqdim etish muqobilini tanlashning sabablari. 

(v)  bunday har bir investitsiyaning hisobot davri oxiridagi haqqoniy qiymati. 

(g)  davr  mobaynida  tan  olingan  dividendlar,  bunda  hisobot  davri  mobaynida 

hisobdan  chiqarilgan  hamda  hisobot  davri  oxirida  saqlab  turilgan  investitsiyalarga 

tegishli bo’lgan dividendlarni alohida ko’rsatgan holda. 

(d)  jamg’arilgan  foyda  yoki  zararning  davr  mobaynida  kapital  ichidagi  har 

qanday bir moddadan boshqa moddaga o’tkazilishi va bunday o’tkazishning sababi. 

Tadbirkorlik  sub’ekti  haqqoniy  qiymatidagi  o’zgarishlar  boshqa  umumlashgan 

daromadda  hisobga  olinadigan  ulushli  instrumentlarga  investitsiyalarni  hisobot  davri 

mobaynida hisobdan chiqarganida, u quyidagilarni ochib berishi kerak: 

(a)  investitsiyalarning chiqib ketishi sabablari. 

---

 

 

222 

 

(b)  investitsiya hisobdan chiqarilgan sanadagi uning haqqoniy qiymati. 

(v)  investitsiya chiqib ketishidagi jamg’arilgan foyda yoki zarar. 

 

Tadbirkorlik  sub’ekti  joriy  yoki  oldingi  hisobot  davrlarida  qandaydir 

moliyaviy  aktivlarni    MHXS  9  ga  muvofiq  qayta  tasniflaganini  ochib  berishi  kerak. 

Bunday  har  bir  qayta  tasniflash  bo’yicha  tadbirkorlik  sub’ekti  quyidagilarni  ochib 

berishi kerak: 

(a)  qayta tasniflash sanasi. 

(b)  biznes  modelning  o’zgarishi  to’g’risida  batafsil  tushuntirish  va  bu 

o’zgarishning    tadbirkorlik  sub’ekti  moliyaviy  hisobotlariga  ta’sirini  tavsiflaydigan 

sifatiy ma’lumotlar. 

(v)  har bir toifaga va toifadan qayta tasniflangan moddaning summasi. 

Qayta tasniflashdan keyin hisobdan chiqarishgacha har bir hisobot davri uchun, 

tadbirkorlik  sub’ekti    MHXS  9  ga  muvofiq  amortizatsiyalangan  qiymat  bo’yicha 

baholanadigan aktivlar sifatida qayta tasniflagan aktivlar bo’yicha quyidagilarni ochib 

berishi kerak: 

(a)  qayta tasniflash sanasida aniqlangan effektiv foiz stavkasi; va 

(b)  tan olingan foizli daromad yoki xarajat. 

 

Tadbirkorlik  sub’ekti  moliyaviy  aktivlarni  ular  amortizatsiyalangan  qiymat 

bo’yicha  baholanadigan  aktivlar  sifatida  oxirgi  yillik  hisobot  sanasidan  keyin  qayta 

tasniflaganida, u quyidagilarni ochib berishi kerak: 

(a)  moliyaviy aktivlarning hisobot davri oxiridagi haqqoniy qiymati; va 

(b)  moliyaviy  aktivlar  qayta  tasniflanmaganida  hisobot  davri  mobaynida  foyda 

yoki zararda tan olingan bo’lgan haqqoniy qiymatning o’zgarishidan foyda va zararlar. 

MHXSdagi  ochib  berilishi  talab  etiladigan  boshqa  ma’lumotlarni  to’ldiradi 

hamda BHXS 32 ga muvofiq o’zaro hisob-kitob qilinadigan va  tan olinadigan barcha 

moliyaviy  instrumentlar  bo’yicha  ochib  berilishi  talab  etiladi.  Ushbu  ma’lumotlarni 

ochib  berish  sof  asosda  hisoblashishni  ko’zda  tutadigan  asosiy  kelishuv  yoki  shunga 

o’xshash  kelishuv  doirasida  bo’lgan    va  tan  olingan  moliyaviy  instrumentlarga  ham, 

ular BHXS ga muvofiq o’zaro hisob-kitob qilinishidan qat’iy nazar, tegishlidir.  

Tadbirkorlik  sub’ekti  moliyaviy  hisobotlardan  foydalanuvchilar  sof  asosda 

hisoblashishni  ko’zda  tutadigan  kelishuvlarning  tadbirkorlik  sub’ekti  moliyaviy 

holatiga  bo’lgan  ta’sirini  yoki  potentsial  ta’sirini  baholashga  imkon  beradigan 

ma’lumotlarni ochib berishi kerak. Bu esa tadbirkorlik sub’ekti tomonidan tan olingan 

va  moliyaviy  aktivlar  va  tan  olingan  moliyaviy  majburiyatlar  bilan  bog’liq  o’zaro 

hisob-kitob qilish huquqlarining ta’sirini yoki potentsial ta’sirini qamrab oladi.  

Tadbirkorlik  sub’ekti  hisobot  davrining  oxirida  moliyaviy  aktivlar  va  tan 

olingan  moliyaviy  majburiyatlar  bo’yicha  quyidagi  miqdoriy  ma’lumotlarni  alohida 

ochib berishi kerak: 

(a)  ushbu  tan  olingan  moliyaviy  aktivlar  va  tan  olingan  moliyaviy 

majburiyatlarning yalpi balans qiymatini; 

(b)  moliyaviy  holat  to’g’risidagi  hisobotda  aks  ettirilgan  sof  summalarni 

aniqlashda  BHXS 32 mezonlariga muvofiq o’zaro hisob-kitob qilingan summalarni; 

(v)  moliyaviy holat to’g’risidagi hisobotda aks ettirilgan sof summalarni; 

(g)  sof  asosda  hisoblashishni  ko’zda  tutadigan  asosiy  kelishuv  yoki  shunga 

o’xshash kelishuvlarning doirasida bo’lgan, shu jumladan: 

---

 

 

223 

 

- 

BHXS  32  dagi  o’zaro  hisob-kitob  qilish  mezonlarning  hammasiga  yoki 

ayrimlariga  mos  kelmaydigan  va  tan  olinadigan  moliyaviy  instrumentlarga  tegishli 

summalar; va 

- 

moliyaviy  aktivlar  ko’rinishidagi  garovga  tegishli  bo’lgan  summalar  (shu 

jumladan, pul mablag’lari garovi); va 

(d)  yuqoridagi  (g)  dan  (v)  dagi  summalarni  chegirgandan  keyin  qolgan  sof 

summa. 

Ushbu  bandda  talab  etilgan  ma’lumotlar  alohida  moliyaviy  aktivlar  va 

moliyaviy  majburiyatlar  bo’yicha  jadval  shaklida,  boshqa  shakl  o’rinliroq 

bo’lmaganida, keltirilishi kerak. 

Tadbirkorlik sub’ekti quyidagilarni ochib berishi kerak: 

(a)  majburiyatlar  yoki  shartli  majburiyatlar  bo’yicha  garovga  qo’yilgan 

moliyaviy  aktivlarning  balans  summasini,  shu  jumladan  MHXS  9  ga  muvofiq  qayta 

tasniflangan summalarni; va 

(b)  bunday garovning shartlari va muddatlarini. 

 

Tadbirkorlik  sub’ekti  (moliyaviy  yoki  nomoliyaviy  aktivlarni)  garovga 

olgan  bo’lsa  va  unga  garov  egasi  to’lovlarni  kechiktirmaganda  ham  ushbu  garovni 

sotishga  yoki qaytadan garovga qo’yishiga ruxsat etilsa, u quyidagilarni ochib berishi 

kerak:  

(a)  garovning haqqoniy qiymatini; 

(b)  har qanday bunday garov sotilganida yoki qayta garovga qo’yilganida uning 

haqqoniy  qiymatini  hamda  tadbirkorlik  sub’ekti  bu  garovni  qaytarib  berish 

majburiyatiga ega ekanligini; va 

(v)  garovdan foydalanish shartlari va muddatlarini. 

Kredit  zararlari  tufayli  moliyaviy  aktivlar  qadrsizlanganida  va  tadbirkorlik 

sub’ekti 

qadrsizlanishni, 

aktivning 

balans 

qiymatini 

to’g’ridan-to’g’ri 

kamaytirmasdan,alohida  schetda  aks  ettirganida  (masalan,  alohida  aktivning 

qadrsizlanishi  aks  ettirish  uchun  ishlatiladigan  rezerv  schetida  yoki  aktivlar 

guruhinining  birgalikdagi  qadrsizlanishini  aks  ettirish  uchun  ishlatiladigan  rezerv 

schetida),  u  moliyaviy  aktivlarning  har  bir  toifasi  bo’yicha  ushbu  schetdagi  hisobot 

davridagi o’zgarishlarning solishtirmasini ochib berishi kerak.  

Tadbirkorlik  sub’ekti  kapital  va  majburiyat  tarkibiy  qismlariga  ega  bo’lgan 

instrumentni  chiqarganida    va  instrument  bir  nechta  singdirilgan  derivativlarga  ega 

bo’lib,  bu  derivativlarning  qiymatlari  bir  biriga  bog’liq  bo’lganida  (masalan,  qayta 

sotib  olinishi  mumkin  konvertatsiya  qilinadigan  qarz  instrumenti),  u  ushbu 

xususiyatlarning mavjudligini ochib berishi kerak. 

Hisobot  davri  oxirida  tan  olingan