Standartlari

 

Rus tilida

 

Atamaning o’zbek tilidagi izohi 

---

 

286 

 

Assets 

Aktivi  

Aktivlar

  -  avvalgi  davrlarda  sodir 

etilgan  hodisalar  natijasida  olingan  va 

korxona  tomonidan  nazorat  qilinadigan, 

ularni 

foydalanishdan 

kelajakda 

iqtisodiy 

naf 

olinishi 

kutiladigan 

resurslardir. 

International 

organizations for 

accounting 

Mejdunarodnie 

organizatsii po 

buxgalterskomu 

uchetu 

Buxgalteriya  hisobi  bo’yicha  xalqaro 

tashkilotlar

- 

Buxgalteriya 

hisobi 

xalqaro 

integratsiyalashuvi 

jarayoni, 

buxgalteriya 

hisobining 

xalqaro 

standartlarini  ishlab  chiqish  hamda 

buxgalteriya 

hisobining 

xalqaro 

muammolari 

bilan 

shug’ullanuvchi 

notijorat professional tashkilotlar. 

Professiona- 

lization of 

accounting 

Professio-nalizatsiya 

buxgalterskogo ucheta

 

Buxgalteriya 

hisobining 

professionallashuvi

  -  bu  buxgalteriya 

ishlarining 

ushbu 

sohada 

ma’lum 

professional  bilimlarga  ega  bo’lgan 

mutaxassislar 

tomonidan 

bajarilishi 

hamda 

mamlakat 

darajasida 

buxgalteriya  hisobining  muammolari, 

jumladan 

standartlashtirish, 

buxgalterlarning professional malakasini 

oshirish,  ushbu  professiyaning  axloq 

qoidalarini 

takomillashtirish 

bilan 

shug’ullanadigan  notijorat  va  nodavlat 

tashkilotlarning faoliyat yuritishi. 

Revenues 

Doxodi 

Daromadlar

  –  bu  aktivlarni  kelib 

tushishi 

yoki 

ko’payishi 

yoxud 

majburiyatlarni 

kamayishi 

shaklida 

vujudga keladigan va pirovard natijasida 

xususiy  kapitalni  oshiradigan  iqtisodiy 

naflarni  ko’payishi,  ammo  aktsiyador 

kapitalga 

ta’sischilar 

tomonidan 

to’lanadigan 

badallar 

bundan 

mustasnodir. 

Profit 

Pribil 

Foyda

  -  bu  xo’jalik  sub’ektiga  ta’sir 

etadigan  asosiy  va  asosiy  bo’lmagan 

faoliyat,  hodisalar  sharoitlar  natijasida 

kapitalning  ko’payishi  bo’lib,  xususiy 

kapitalga  to’lanadigan  kapital  bundan 

mustasnodir. 

Liabilities  

Obyazatelstva 

Majburiyatlar

  –  bu  avvalgi  davrlarda 

sodir  etilgan  hodisalar  natijasida  paydo 

---

 

287 

 

bo’lgan  korxonaning  joriy  qarzi,  ushbu 

qarzlar 

qaytarilishi 

natijasida 

korxonaning  iqtisodiy  nafni  o’z  ichiga 

olgan  resurslarni  kamayishiga  olib 

keladi. 

International 

Accounting 

Standards 

Committee, 

IASC)  

Komitet po 

Mejdunarodnim 

standartam 

finansovoy 

otchyotnosti 

MHXSK

  –  mustaqil  notijorat  tashkilot 

bo’lib, 

u 

butun 

jaxonda 

tijorat 

korxonalari 

va 

boshqa 

tashkilotlar 

tomonidan moliyaviy hisobotlarni tuzish 

jarayonida  qo’llaniladigan  buxgalterlik 

printsiplarini 

muvofiqlashtirishga 

erishish maqsadida tuzilgandir.  

 

expenses 

rasxodi 

Xarajatlar

  -  bu  aktivlarni  sarflanishi 

yoki  yemirilishi  yoxud  majburiyatlarni 

ko’payishi  shaklida  vujudga  keladigan 

va  pirovard  natijasida  xususiy  kapitalni 

kamaytiradigan 

iqtisodiy 

naflarni 

kamayishi,  ammo  aktsiyador  kapitalni 

ta’sischilar  orasida  taqsimlanishi  bundan 

mustasnodir. 

Enterprises with 

foreign 

investment 

Predpriyatiya s 

inostrannimi 

investitsiyami 

Xorijiy  investitsiyalar  ishtirokidagi 

korxona

  –  bu  qatnashchilaridan  biri 

albatta  xorijiy  investor  bo’lgan,  xorijiy 

investitsiyaning  aktsiya  (hissa,  pay)lar 

yoki  ustav  kapitalidagi  hissasi  30 

foizdan 

va 

miqdori 

qonunchilikda 

belgilangan  summadan  kam  bo’lmagan 

va 

ustav 

kapitalini 

o’z  vaqtida 

shakllantirgan huquqiy shaxs.

 

Equity 

Sobstvenniy kapital  Xususiy 

kapital 

– 

bu 

barcha 

majburiyatlarni 

ayrgandan 

keyin 

korxonaning aktivlardagi bo’lgan ulushi. 

 

losses 

 

poteri 

Zararlar

 – bu asosiy  faoliyat va barcha 

xo’jalik 

muomalalari, 

hodisalar, 

sharoitlar  natijasida  xususiy  kapitalning 

kamayishi 

bo’lib, 

harajatlar 

yoki 

xususiy 

kapitalning 

taqsimlanishi 

natijasidagi 

kamayish 

bundan 

mustasnodir.

 

 

tushirib  qoldirilishi  yoki  buzilishi  ahamiyatli  bo’lib  hisoblanadiki,  agarda  ular 

foydalanuvchilarning  moliyaviy  hisobotlar  asosida  qabul  qiladigan  iqtisodiy 

qarorlariga, alohida yoki birgalikda, ta’sir eta olganda.  

---

 

288 

 

Buxgalteriya  hisobi  maqsadida  baholashdagi  o’zgarish

    -  aktivlar  va 

majburiyatlarning  joriy  holatini  hamda  ular  bilan  bog’liq  bo’lgan,  kelgusida 

kutilayotgan 

manfaat 

va 

majburiyatlarni 

baholash 

natijasida,  aktiv 

yoki 

majburiyatning  balans  qiymatini,  yoki  aktivdan  davriy  foydalanish  summasini 

tuzatishdir. 

Diskontlangan qiymat

- Aktivlar, ishlarni  odatiy tartibda yuritilganini taxmin 

qilgan  takdirda,  ushbu  aktiv  tomonidan  yaratilishi  mumkin  bo’lgan  pul 

mablag’larining  bo’lg’usi  sof  kelib  tushishipi  diskontlangan  summalarida  aks 

ettiriladi.  

Foyda yoki zarar

 – buboshqa umumlashgan daromadning tarkibiy qismlaridan 

tashqari jami daromaddan xarajatlar  chegirilganidan keyin qolgan natija. 

Hisob  siyosati

  –  bu  xo’jalik  sub’ekti  tomonidan  moliyaviy  hisobotlarni 

tayyorlashda  va  taqdim  etishda  qo’llaniladigan  muayyan  tamoyillar,  usullar,  odatlar, 

qoidalar va amaliyotlardir.