Sportchilarni tayyorlashda umumiy tasnif, sporrtdagi yuklama va uni sportchi organizmiga ta’siri, mashgulot yuklamasi

Tizim moddiy –texnik ta’minoti yuqori darajada bo’lishi lozim. Har –bir sport turiga nisbatan,, bular toifasiga quyidagilar kiradi.
Barcha toifadagi mamlakat terma jamoalari tayyorgarlik markazlari;
Rezerv tayyorlash markazlari -Olimpia zaxiralari o’quv yurtlari va bolalar maktablari dislokatsiyasi.
Sport inshoatlari, mashq uchun muljallangan asbob va anjomlar; mashq va musobaqalar uchun sport anjomlari;
Muvofiq uskunalarga ega tiklanish markazi;
Terma jamoalari, oliy toifa jamoalari va yaqin rzerv ilmiy-uslubiy ta’minoti; turli yunalishdagi muassasalar, yangi axborot texnalogiyalari, zarur aparatura;
Tizim barcha komponentlari moddiy ta’minoti.
Sportchilarni tayyorlash tizimi muvafiqiyatli faoliyat uchun zaruriy shartlardan biri, turli yosh va sport darajasidagi sportshilar bilan ishlash tashkilligi formalari mavjudligidir. Bular toifasiga ummumta’lim maktabi, o’rta va oliy o’quv yurtlaridagi sport seksiyalari, bolalar sport maktablari, Olimpiya rezervi maktablari, oliy toifal mamlakatlari kiradi[11].
Alohida ahamiyatga tayyorgarlikning boshqarilishi va uning kadr va moddiy -molaviy ko’p yillik tayyorgarlikning barcha darajadagi ta’minoti ega. Mazkur ish sport fediratsiyalari, jismoniy tarbiya va sport bo’yicha turli darajadagi ma’muriy organlari ishtirokida fedral tuzilmalar tomonidan amalga oshirilishi kerak.
Tayyorgarlik maqsadlari amalga oshirilishi tub tizimi mashq, musobaqalar, profilaktik –tiklanish vositalari, sportchi shaxsini shakillantirishlarni o’z ichiga oladi.
Mashq davomida sport imkoniyatlari shakillanishi, jismoniy imkoniyatlar rivojlanishi va organizim funksional imkoniyatlari oshishi, texniko –taktik faoliyat arsenal kengayishi, musobaqaviy raqobatchilik yurita olish, musobaqaviy faoliyat ko’niktirish, sportchilar shaxsini shakillantirish. Mashqda tayyorgarlikning asosiy tomonlari ajratiladi: texnik, taktik, jismoniy, funksional, ruhiy, nazariy, integral.
Musobaqalar, musobaqaviy faoliyat sport asosi, maqsadi, effektivlik omili va asosiy sportchilarini tayyorlash vositasini tashkil etadi. Musobaqalarning o’ziga xos xususiyatlari yo’nalshsiz va ularning etarli miqdorsiz, sportchilarning optimal tayyorgarligi imkoniyati mavjud emas.
Musobaqaviy va mashq yuklamalari zamonaviy darajalarida, mashq va musobaqa faoliyati davomida tiklanish vositalari va ularni qo’llash uslublari, sportchilarni tayyorlash tizimi maqsadlariga erishish muhim omil bo’lib, mashq va musobaqalar bilan bir qatorda xizmat qiladi [41].
Tiklanish vositalari alohida mashq va musobaqalar orasidagi intervallar, yillik sikl alohida bosqichlari jarayonida qo’llaniladi.
Tayyorlash tizimi maqsadlariga erishish sportchilar shaxsini shakillantirish bilan bevosita bog’liq sportchilar shaxsini shakillantirishdagi muvoffaqiyat, murabbiy professio nalizimi va sportchilarning mashq va musobaqaviy faoliyatiga bog’liq. Bunda kupchilik xolatlar, mashq jarayoni tuzulishi, vosita va ussullari tanlovi, mashq va musobaqaviy faoliyat mutanosibligini, murabbiy va sportchi (jamoa) birgalikdagi ishga bog’liq.
Shaxsiy xussusiyatlarni shakillantirish borasidagi ish sportchi kar’erasi davomida muhim ahamiyatga ega -sport ishlari bilan shug’illanish boshidan, yuqori muvofaqiyatlar sportida aktiv hayot tugatilishigacha.
Sportch shaxsi shakillanishida muhim omilga nazariy va maxsus ruhiy tayyorgarlikka ega.