Sport turlari bo‘yicha musobaqalarni tashkil etish va xakamlik qilish o‘tkazish

BOSH KOTIB VA UNING YORDAMCHILARI

1. Musobaqa bosh kotibi:

a) nomma-nom talabnomalarni qabul qiladi;
b) chek tashlanishi tashkil etadi va yugurish navbatini ishlab
chiqadi;
v) musobaqa protokolini tayyorlaydi, ayrim turlar bo’yicha
hakamlarga qaydnomalarni tarqatadi va qatnashuvchilar hamda vakillar
axboroti uchun qaydnoma nusxalarini osib quyadi;
g) musobaqaning ayrim turlari bo’yicha kotiblar ishini tekshiradi;
d) musobaqa turlari bo’yicha qaydnomalarni o’rganadi,
ko’pkurashlarda ochkolarni sonini hisoblaydi va shaxsiy hamda jamoalar
(komandalar) musobaqalari natijalarini hisoblab chiqaradi;
e) musobaqa natijalari yuzasidan umumiy texnik hisobot tuzadi;
j) hakamlar kollegiyasida, bosh hakamning hakamlar brigadalari
ishini hisobga olish bo’yicha o’rinbosarlari bo’lmagan chog’da hakamlar
tabelini yozib boradi:
z) musobaqaning hamda materiallarni (texnik hisobot bosh hakam
tasdiqlagan shaxsiy va komandalar birinchiligini natija) lari,
qaydnomalarining asl nusxalari, talabnomalar va hokozo) musoboqa
o’tkazgan tashkilotga topshiradi

2. 
   Bosh kotib qaydnomalarni to’g’ri ishlab chiqish, ochkolarni hisoblash va
   ayrim qatnashuvchilar hamda komandalar o’rnini tug’ri belgilash uchun
   jovobgardir.
   
3. 
   Musobaqa hajmiga qarab bosh kotib turli texnik ishlar bajarish uchun
   zarur miqdorda yordamchilar (xakamlar)ga, shuningdek bosh kotibning
   ko’rsatmasi bilan ishlaydigan texnik xizmatchilar (mashinistkalar,
   chizmachilar, aloqachilar va boshqalar)ga, ega bo’lish kerak.
   

STARTYOR VA UNING YORDAMCHILARI

1. 
   Startda turadigan hakamlar birigadasi startyor va uning
   yordamchilaridan iborat bo’ladi. Startyor yordamchilarning soni musobaqa
   hajmiga qarab belgilanadi.
   
2. 
   Startyorning asosiy vazifasi start berishdir. U startni sho’nday
   berishi kerakki, qatnashuvchilardan birontasi ham start signalini
   berilguncha yugurishni boshlamasin.
   
3. 
   Startyor;
   

a) har bir start oldidan marradagi hakamlarning tayor ekanligiga ishonch hosil qilish kerak.
b) qatnashuvchilar start joyini tayyorlash uchun haddan tashqari ko’p vaqt
sarf qilmasliklari va startga chaqirish vaqtida ular tayyor bo’lib
turishlarini kuzatadi;
v) qatnashuvchilarning startdagi holatini to’g’riligini kuzatadi:
g) yugurish uchun start kamandasi to’pponchadan o’q uzib yoki ayni bir
vaqtda oz chiqarib va bayroqchani silkitish yo’li bilan bo’ladi. Ovoz
chiqarib signal berish va bayroqchani silkitish ayni bir vaqtning
o’zida bo’lishi kerak;
Yirik musobaqalarda bir-biridan uzoqroq ayrim yo’lkalar bo’yicha aralash yugurish starti o’tkazilganda startyor radio orqali komanda berishi kerak. Bunday vaqtda startyor oldida mikrofon turishi va har bir startda esa rekoproduktor bo’liish lozim. Bunday imkoniyat bo’lmasa, startyor imkoni boricha har bir start oluvchiga nisbatan bir xil masofada turishi lozim.

4. 
   Startning to’g’ri ekanligi haqidagi masalani shaxsan startyorning o’zi
   hal qiladi. Startyorning qarorini faqat bosh hakam o’zgartirishi
   mumkin.
   
5. 
   Startyor o’zining kiyimi (uniig rangi) bilan boshqa hakamlardan
   yaqqol ajralib turishi va start beriladigan vaqtda hammaga ko’rinarli
   joyda turish kerak.
   
6. 
   Vaqt o’lchovli hakamlarga yaxshi ko’rinishi uchun startyor kuchirib
   yuboriladigan kichkina vishka ustida turishi maqsadga muvofiqdir.
   Zarur hollarda ko’chma ekrandan ham foydalansa bo’ladi. (bunday ekran
   vishkadagi statyorning orqa tomonida o’rnatilishi yoki ushlab
   turiladigan bo’lishi mumkin):
   
7. 
   Startyor yordamchisi:
   

a) navbatdagi yugurish qatnashuvchilarining kelgan-kelmaganligini
tekshiradi (familiyasini, tashkilotini, ko’krakdagi raqamini
solishtirib chiqadi, kiyimining musobaqa qoidalariga muvofiq yoki
nomuvofiqligini tekshiradi) va bo’lar haqida start qaydnomasiga yozib
qo’yadi;
b) yo’lkacha tanlash cheki ilgari tanlanmagan bo’lsa, qatnashuvchilar
o’rtasida yo’lkachalar uchun chek tashlaydi;
v) start qaydnomasiga startyorning qatnashuvchilar qoidalarini
buzganligini haqidagi barcha tanbeh va xulosalarni kiratadi;
g) yuguruvchilarning startda to’g’ri turish holatini kuzatadi;
d) qatnashuvchilarni «yig’ilish chizig’i» ga chaqirib birini startdagi
tegishli yo’lkachaga yoki joyiga qo’yadi;
e) startda oyoq tayanchlari va estafeta tayoqchalari bo’lishini
ta`minlaydi;
8. Startyor yordamchilari bo’lmagan chog’da ularning barcha vazifalarini
startyorning o’zi bajaradi.