Sport psixologiyasi fanidan tayyorlangan

Nazorat savollari:

1. 
   O’zbekistonda Sport psixologiyasi fan sifadida qachon kirib keldi?
   
2. 
   O’zbekistonda sport psixologiyasi fanining rivojlanishiga hissa qo’shgan olimlarni sanab bering?
   
3. 
   Qaysi yildan boshlab mamlakatimizda sportchilarimizni psixologik holatiga (tayyorgarligi) katta e’tibor qapatildi?
   
4. 
   Nechanchi yildan O’zDJTI da “Sport psixologiyasi” ta’lim yo’nalishi ochildi?
   
5. 
   O’zDJTI “Sport psixologiyasi” ta’lim yo’nalishiga ilk bor nechta talaba qabul qilindi?
   

3-savol bo’yicha o’quv maqsadlari:
Yosh psixologiyasi, ijtimoiy psixologiyasi va har bir alohida sport turiga oid bo’lgan,o’ziga hos jihatlar hamda sanoqsiz muammolarga bog’liq bo’lgan pedagogik psixologiya, mehnat psixologiyasi va san’at psixologiyasi bilan chambarchas bog’liqligini biladi
3-asosiy savolning bayoni:
Sport psixologiyasi birinchi navbatda umumiy psixologiya va uning sohalari bilan chambarchas bog’liqdir. Bu soholar-yosh psixologiyasi, ijtimoiy psixologiyasi va har bir alohida sport turiga oid bo’lgan,o’ziga hos jihatlar hamda sanoqsiz muammolarga bog’liq bo’lgan pedagogik psixologiya, mehnat psixologiyasi va san’at psixologiyasidan iboratdir.
Shuni ham takidlash joyizki, bu aloqadorlik ikki tamonldamadir. Masalan sohaning pedagogik psixologiya bilan aloqadorligini olaylik, tarbiya jarayoni va sportdagi mashg’ulotlarning har ikkisi ham ta’lim,ham tarbiya jarayonlaridir. Bu jarayonlar insonlarning jismoniy va psixik kamol topishiga, uning shaxsini shakllantirishga qaratilgan.
Sport psixologiyasining mexnat psixologiyasi bilan aloqadorligi shundaki, sportda xam huddi mehnatdagi kabi maxsus qobiliyatlarni o’rganish va rivojlantirish, ularning turlarini aniqlash muammosi mavjud San’at psixologiyasi bilan aloqadorligihaqida gapirilganda,sportning barcha turlarida ham ijodkorlik talab etilishining o’zi kifoya. Ayrim sport turlarida (badiy gimnastika,sinxron suzish va hakozolarda) badiy ijodkorliksiz deyarli hech qanday natijalarni qo’lga kiritib bo’lmaydi.
Sport psixologiyasi insonni ayni shunday, o’ziga hos shart-sharoitlarda tadqiq etuvchi boshqa fanlar bilan ham bog’liqdir. Birinchi galda uning pedagogika,jismoniy tarbiya nazariyasi metodikasi,sport sotsiologiyasi, sport mashg’ulotlarini o’tkazish nazariyasi va uslubiyati bilan aloqadorligini ta’kidlash mumkin. Bu aloqadorlik shunda ko’rinidiki, sport psixologiyasi sportchi shaxsiyatining namoyon bo’lishi xamda psixikasining rivojlanishi qonuniyatlarini o’rganar ekan, u mazkur fanlarning yanada takomillashtirilishi uchun asos beradi. Shuningdek, u jismoniy tarbiya va sport mashg’ulotlari uslublarining takomillashtirilishiga ko’maklashadi. Masalan, bu fikrlarni jismoniy tarbiya va sport faoliyatlari jarayonlarida shaxsning shakllantirishi nazariyasiga, psixik-psixomotor sifatlarini rivojlatirishga, sportchilarni ma’naviy-axloqiy, irodaviy tarbiyalash, ularni sport texnikasi va taktikasiga o’rgatish, musobaqalarga psixologik tayyorgarlik ko’rish, kundalik xayot va turmush tarzi tartiblarini tashkil qilish va xokazolarga tatbiq etish mumkin.
Biroq, ikkinchi tomondan, sport psixologiyasining o’zi xam jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati, sport sotsiologiyasi va boshqa sportga oid fanlar erishgan yutuqlardan o’zining psixologiyaga oid masalalarini yanada samarali va ilg’or tarzda ishlab chiqish uchun foydalanadi.
Sport psixologiyasi fiziologiya, ayniqsa oliy nerv faoliyati fiziologiyasi, analizatorlar fiziologiyasi, xamda neyrofiziologiya bilan chambarchars bog’liqdir. Bu avvalo sportchilar temperamentining asoslarini o’rganish zaruriyati bilan, shuningdek ularni mashq qildirish, xarakatlarini tasavvur etishni rivojlantirish va xokazolar bilan bog’liqdir.