Спорт машғулотининг


СПОРТ МАШҒУЛОТИДА ЧАРЧАШ ВА



Download 1,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/113
Sana14.11.2022
Hajmi1,54 Mb.
#865528
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   113
Bog'liq
Sport mashg’ulotining nazariy asoslari. Salomov R.S. 2005

5.4. СПОРТ МАШҒУЛОТИДА ЧАРЧАШ ВА 
ТИКЛАНИШ 
Чарчаш жараёни
- бу жисмоний иш бажариш чоғида 
турли аъзолар, қисмлар ва умуман танада рўй бераётган ва 
охир оқибатда бу ишни давом эттиришга имкони 
бермайдиган ўзгаришлар мавжуд. 
Чарчаш ҳолати
- чарчашни шахсан сезганда рўй 
берадиган иш қобилиятини сусайиши билан белгиланади. 
Чарчаш ҳолатида спортчи ишнинг жадаллиги ёки 
сифатини (бажариш техникаси талаб даражасида тура 
олмайди ёки уни тўхтатишга мажбур бўлади. 
Чарчаганлик оқибатида иш қобилиятини сусайишнинг 
асосий сабаблари қуйидагилар: 
-энергия 
билан 
таъминловчи 
манбаларнинг 
холсизланиши (АТФ, КрФ, гликоген), 
-улардан фойдаланиш қобилиятини пасайиши 
-алмашинув моддаларини (лактат) тўпланиши, 
-танада сув миқдорини камайиши. 
Тиклаш режимига сарфланган энергияни ва тананинг 
гидро-электролит 
мувозанатини 
тиклашга 
қаратилиши 
лозим. 
Машқ жараёнида дам олиш машқнинг таркибий қисми 
сифа-тида қуйидаги икки вазифани бажаради: 
-машқ ва мусобақа пайтидаги оғирликдан кейин иш 
қобили-ятни тиклайди: 
-юклама самарасини оптималлаштиришнинг (энг 
яхши вари-антини танлаш) воситаларидан бири сифатида 
хизмат қилади. 
Кескин ва доимий, умумий ва чекланган, яширин (ўрни 
тўладиган) 
ва 
очиқ 
(ўрни 
тўлатилмайдиган) 
чарчаш 
фарқланади. 


134 
Кескин чарчаш қисқа пайтдан, аммо спортчининг 
жисмоний тайёргарлиги даражасига мос келмайдиган ўта 
жадал ишлашдан кейин рўй беради. 
Доимий чарчаш - қатор машқлардан кейин етарли 
даражада тикланиб олмаслик натижасида рўй беради. 
Доимий чарчаш жараёнида янги ҳаракат кўникмаларини 
эгаллаш қобилияти пасаяди, иш қобилияти тушади, тана 
қаршилиги сусаяди. 
Умумий чарчаш барча мушак гуруҳлари ишга жалб 
қилинган пайтда вужудга келади. Марказий асаб тизими 
доимий ишини бузилиши, мувофиқлай олмай қолиш, 
ҳаракатларни бажаришда иродани заифлашиши хос хусусият 
ҳисобланади. Бундай ҳолатда танадаги кучнинг заифлашуви 
тез тез нафас олиш, юрак уришини тезлашуви, ишни давом 
эттира олмаслик сезилади. 

Download 1,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   113




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish