Sport inshootlari indd

DAROMAD  VA  XARAJAT  SMETASI
Moliyaviy  reja ishlari sport inshootlar faoliyatining eng asosiy 
qismi bo‘ladi. Rejalashtirilayotgan moliyaviy operatsiyalarda 
asosiy hujjat sport inshootlarining daromad va xarajat smetasi hi-
soblanadi. Bu hujjatni tuzish sport inshootlari faoliyatini hamma 
qirrasini qamrab olishni talab qiladi. Daromad va xarajat smetasi 
bir yilga kvartalga bo‘lingan holda tuziladi. Daromad smetasi ning 
birinchi qismi sport inshootlari bo‘yicha o‘tkaziladigan har xil mu-
sobaqalar daromad moddasini o‘z zimmasiga oladi. Bu smetaga 
sport musobaqalarni, bayramlarni va boshqa tadbirlar (konsertlar, 
estrada va sirk tomoshalari, kinofi lmlar ko‘rgazmasi va sportchi-
larning ko‘rgazmali chiqishlari) kirish-to‘lov yechimlari kiradi. 
Ko‘pchilik sport inshootlar uchun jismoniy jamoalarga, klublarga, 
oliy o‘quv yurtlariga va boshqa tashkilotlarga mujassam bo‘lgan 
sport inshootlarni ijaraga topshirish asosiy daromad moddasi deb 
yuritiladi. Undan tashqari, daromad smetasiga umumjismoniy tar-
biya bo‘yicha to‘lov guruhlari sport turlari bo‘yicha pul to‘laydigan 
sport guruhlar, suzish bo‘yicha o‘rgatuv guruhlari, inventar va 
uskunalarni ijaraga berish, ulardan olingan kiruv to‘lovlar kiradi. 
Xarajatning asosiy moddasiga sport inshootlarni ta’mirlash, suv 
qiymati, isitish, elektroenergiya va transport xarajatlari kiradi.

---

 131
Inshoot ma’muriyati ishlab chiqaruvchi xodim va shtatda 
bo‘lmagan ishchilar maoshi reja xarajatini keyingi moddasiga 
kiradi. Maosh fondini va ishchilar sonini yuqori turgan moliya 
tashkilotlari tasdiqlaydi. Sport inshootlarining shtati, ularning 
tasnifi  va boshqa tashkilotlarni bu inshootlarni ta’minlashiga 
bog‘liq.  Оylik va yillik maoshlar bo‘yicha sport inshootlari ish-
chilar shtatlari bo‘yicha jadval tuziladi. Bu jadval sport inshoot-
lari ishga tushish vaqtiga qarab rahbar tomonidan tuzilib, yuqori 
turuvchi moliya tashkilot tomonidan tasdiqlanadi. Hamma davlat 
budjetiga qarashli sport inshootlari uchun yana bin muhim o‘rinni 
«Amortizatsiya ajratmalar moddasi» egallaydi. Bu degani, sport 
inshootlari har yili davlat bankiga amortizatsiya ajratmalarini 
o‘tkazadi. Ajratmalar yig‘indisi inshootlarning qiymati va ish 
muddatlariga bog‘liq bo‘ladi. Har bir sport inshooti normal ishla-
tilganda, vaqtida joriy va kapital ta’mir qilinganda uzoq muddatda 
faoliyat yurgizadi. Davlat organlarida tasdiqlangan vaqt muddati 
(ekspluatatsiya muddati) amortizatsiya normasi deb yuritiladi. Bu 
mablag‘larning yig‘indisi yillik va kvartal amortizatsiya ajratma-
larini davlat bankidagi yig‘indisidan iborat bo‘ladi. Amortizatsi-
ya fondi faqatgina inshootlarni asosiy fondlarini to‘la tiklashiga 
(renovatsiyaga) yoki ularni kapital ta’miriga safl anishi mumkin. 
Binobarin, tiklash yoki kapital ta’mir uchun alohida amortizatsiya 
normalari tasdiqlanadi. 

---

 132