Sport inshootlari indd

Nazorat savollari:
1. Sport  inshooti deganda nimani tushunasiz?
2. Zamonaviy sport inshootlaridan qaysilarini bilasiz?
3. Jismoniy madaniyat va sportni rivojlantirishda sport inshootlarining aha-
miyati.
QADIMGI DUNYO, O‘RTA ASRLAR VA YANGI DAVR 
SPОRT INSHООTLARI HAQIDA QISQACHA TARIXIY 
MA’LUMОT 
Jismoniy tarbiya va sportning ildizlari uzoq o‘tmishga borib 
taqa ladi. Qadim zamonlardan odamlar o‘zlarini yovvoyi hayvon-
lardan himoya qilish, ov qilish va boshqa ehtiyojlarini qondirish 
uchun jismonan rivojlanishning, boshqacha aytganda, jismoniy 
madaniyat va sportning ahamiyatini anglab yetgan. Tosh asrida 

---

 7
ham odamlar sport bilan shug‘ullanishgan. Hindiston, Arabiston, 
O‘rta Оsiyo va Janubiy Amerikada topilgan arxeologik qazilmalar 
shundan dalolat beradi. Qadim zamonlardan odamlar jismoniy tar-
biyaning ahamiyatini yaxshi tushungan. 
Tarixdan ma’lumki, Qadimgi Yunonistonda turli sport mu-
sobaqalari o‘tkazilgan. Dastlabki olimpia o‘yinlari aynan Yuno-
niston zaminida o‘tkazilgani hammaga ma’lum. Bu musobaqalar-
ni o‘tkazish uchun har bir shaharda sport inshootlari barpo etilgan. 
Arxeologik qazilmalar ham buni isbotlab bergan. Masalan, Egey 
dengizi sohillaridagi Krit orolining Miken shahri devor  qoldiqla-
rida  har xil o‘yin, mashq va tortishuvlar tasvirini ko‘rish mumkin. 
Jismoniy mashqlardan jangchilarni harbiy-jismoniy tayyorlash 
uchun foydalanilgan. Gomerning «Iliada» va «Оdisseya» doston-
larida (yer. old. XII-IX asr) ommaviy yugurish, kurash, mushtla-
shish, disk uloqtirish, kamondan o‘q otish, aravada poygalar bataf-
sil yoritib berilgan. 
Yunon stadionining arenasi to‘g‘ri to‘rtburchak shaklida bo‘lib, 
uzunligi 200 m bo‘lgan. 
Оlimpiadagi qadimiy stadionda tomoshabinlar tabiiy Kronos 
tog‘ining tabiiy janubiy qiyaligidan joy olib, stadion arenasi esa 
tog‘ yonbag‘ridagi kenglikda bo‘lgan. Arena atrofl arida tuproqdan 
tepaliklar barpo etilib, ularda ham tomoshabinlar joylashgan. Bu 
tribunalar taxminan 40 000 kishini o‘z bag‘riga sig‘dira olgan. 
Keyinchalik Delf (eramizgacha V asrning ikkinchi yarmida), 
Afi na (eramizgacha IV asrning ikkinchi yarmida), Epidavr (era-
mizgacha IV asrning birinchi yarmida) va boshqa shaharlarda ham 
bunday stadionlar bunyod etildi.