So`zlashuv nutq uslubi



Download 19,73 Kb.
bet4/4
Sana06.01.2022
Hajmi19,73 Kb.
#321008
1   2   3   4
Bog'liq
SO`ZLASHUV NUTQ USLUBI

1.Qarluq lahjasi (janubiy-sharqiy guruh).

2.Qipchoq lahjasi (janubiy-g’arbiy guruh).

3.O’g’uz lahjasi (shimoliy-g’arbiy guruh).

Qarluq lahjasi asosan shahar shevalarini o’z ichiga oladi (Toshkent, Andijon, Farg’ona, Buxoro). Bu shevalarning muhim fonetik va morfologik belgilari quyidagilar:

1) so’z oxiridagi k tovushi y tarzida aytiladi: elak– elay, terak – teray kabi.

2) olashish yuz beradi: aka – oka, Akram –Akrom.

3)qaratqich va tushum kelishigi –ni tarzida: ukamni daftari.



Qipchoq lahjasi shevalari O’zbekistonning hamma viloyatlarida mavjud, ular asosan qishloqlarda tarqalgan. Belgilari quyidagilar:

1) y o’rnida j ishlatiladi: yo’l – jo’l, yo’q – jo’q,

2) g’ o’rnida v ishlatiladi: tog’ – tov , sog’ – sov

3) k ,q tushuriladi: eti(k), sari(q).



O’g’uz lahjasi Janubiy Xorazmdagi bir qancha shevalarni o’z ichiga oladi. Belgilari:

1) unlilar qisqa va cho’ziq aytiladi: at (hayvon), aad (ism).

2) t tovushi d, k tovushi g tarzida aytiladi: tog’ – dog’, keldi – galdi.

Hozirgi o’zbek adabiy tili uchun qarluq lahjasiga kiradigan Farg’ona – Toshkent shevalari asos qilib olingan.

Shevalarning o’ziga xos xususiyatlari adabiy tilning ta’siri bilan asta-sekin yo’qolib boradi.

FOYDALANILGANADABIYOTLAR:

RasulovR.MirazizovA. O'zbektili. OO'Y rus guruhlari uchun darslik. Т.:

Aloqachi. 2005.

1. Rasulov R.Mirazizov A. O'zbek tili. O'rta maxsus ta'lim

muassasalari rus guruhlari uchun qo'llanma. Т.: Fan va



texnologiyalar. 2007. 2. Adilova S., To'xtamirzayev M. O'zbek tili. Bakalavriatning barcha

yo'nalishlari rusiyzabon talabalari uchun o'quv qo'llanma. Т.: Fan va texnologiyalar. 2007.
Download 19,73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish