So’z turkumlari. Darsning borishi I. Tashkiliy qism. II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash

Maktab - dosh
O’zbek – iston
Gul – li
Chorva – dor
Meva – zor
Til – shunos
Mehnat - ning

Shundan so’ng biror bir so’zni tahlil qilib, uni o’zak, so’z yasovchi, so’z o’zgartiruvchi qo’shimchalarga ajratib, yozuvda qanday belgilanishi so’raladi.

So’z	O’zak	So’z yasovchi qo’shimcha	Soz o’zgartiruvchi qo’shimcha
sutchidan	sut	-chi	-dan
gulzorni	gul	-zor	-ni
suvsizga	suv	-siz	-ga

Javoblarga qarab o’quvchilar va guruh rag’batlantirilib boriladi. Yangi mavzuni boshlashdan oldin muammoli vaziyat yaratiladi. “Kubik usuli” orqali muammo yechimi topiladi.
(Bu jarayonda ko’chma doskadan foydalaniladi).
1.Nomi – kitob.
2.Tuzilishi – qog’ozdan.
3.Taqqoslang – daftardan katta, varaqlari ko’p.
4. O’xshating – to’rtburchak shakliga juda uxshash.
5. Vazifasi - bilim beradi.
6. Yaxshi tomoni – nutq o’stiradi, dunyo qarashni kengaytiradi, fikrlashga o’rgatadi.
7
Bilim beradi

Qog’oz

kitob
. Yomon tomoni – qog’ozdan qilingani tufayli tez yirtiladi, varaqlari sarg’ayad
O’qituvchi: - Mana, biz uchun qimmatli bo’lgan kitob haqida ancha narsalarni bilib oldik. Qani, endi bilim manbai hisoblangan kitobga atab kim she’r aytadi?
Kitob quyosh bo’lsa,
Maktab bir bo’ston.
Unda kamol topar,
Haqiqiy inson.
III. Dam olish daqiqasi n o’tkaziladi. (O’quvchilar turli mashqlar bajara turib, ashula aytishadi).
IV. Yangi mavzu bayoni.
Ot, sifat, son, fe’l – so’z turkumlaridir.
Shaxs- narsani bildirgan so’zlar - ot, shaxs narsa belgisini bildirgan so’zlar – sifat, sanog’ni bildirgan so’zlar – son, shaxs- narsa harakatini bildirgan so’zlar esa fe’l deb nomlanishi misllar orqali tushuntiriladi.
182- mashq mustaqil bajarish uchun beriladi.
O’quvchilar mashq shartiga ko’ra dastlab shaxs-narsani keyin belgini, so’ngra sanoqni va harakatni bildirgan so’zlarni aloxida- aloxida yozishadi.
V. Xotira mashqi. Magnitafondan 4 misra she’r 3 marta takror eshittiriladi. O’quvchilar she’rni xotiralarida saqlab, daftarlariga yozishadi.
“So’zlardan gap tuzish” o’yini.
Bu uyinda o’quvchilar berilgan so’zlarni o’z o’rniga qo’yib, qish faslida o’ynaladigan o’yinlarga doir matn tuzishadi. Eng ko’p gap tuzgan o’quvchi rag’batlantiriladi.
VI. Yangi mavzuni mustahkamlash. So’z turkumlari borasida savol javob o’tkaziladi.
VII. Dars yakuni va uyga vazifa. G’olib guruh aniqlanadi. O’quvchilar baholanadi. Ularga so’z turkumlari mavzusini o’qish va 183 – mashqni bajarish topshirig’I beriladi.