Sotsiolingvistika

Savol-javob
1.AQShda "sotsiolingvistika" termini qachon fanga kiritildi? 1952
2.AQSh sotsiolingvistikasining asosiy muamrnolari ilk bor qaysi asarda tadqiq etildi? Xaymsning "Nutq etnografiyasi"da
3.AQSh sotsiolingvistikasi qaysi tilshunoslikka qarshi maydonga chiqdi? Deskriptiv tilshunoslik ("tasviriy t")
4.AQSh sotsiolingvistlaridan kimlami bilasiz? Xayms, Labov, Rona, Grimsho, Gersler, Fishman, Keypel, Ervin-Tripp, Brayt
5. AQSh sotsiolingvistlari lisoniy variativlikni qaysi jihatdan o'rgana i,oshladilar? Tilni ijtimoiy, o‘zaro bog‘langan turli variantlarga ajralishi jihatidan o‘rgana boshladilar
6.Nima uchun AQSh sotsiolingvistikasining tadqiqot obyektida umumiy va xususiy tavsifdagi muammolar vujudga keldi? AQShda "Sotsiolingvistika" fani predmetini aniqlashda qat‘iy bir qarashning yo‘qligi sababli
7. Ervin-Trippning metodlarida qanday kamchiliklar ko'zga tashlanadi? 2 ta :1)o‘zining o‘ta sinxron tavsifi bilan ko‘p narsa tushunarsiz qolib, strukturalistik nuqtayi nazarlarni to‘la yenga olmaganligi; 2) tadqiqotning mikrosotsiologik yo‘nalishi va materialini faqatgina chegaralangan ko‘lamda umumlashtirishga imkon berilgani.
8.U.Brayt sotsiolingvistikaning qaysi o'lchovlarini ko'rsatib berdi? 7 o‘lchovi: 1)adresant 2)adresat 3)vaziyat 4)sinxron va diaxron metodlar 5)So‘zlashuvchi tomonidan nutqiy muomalani baholash, ya‘ni tilni qanday qo‘llashlari va uni qanday o‘ylashlari ) til differensiatsiyasining darajasi: 1)ko‘p dialektlilik 2) ko‘p tillilik 3) ko‘p jamoalilik 7) sotsialingvistikaning qo‘llanish doirasi a) sotsial diagnost b) til tarixi c) til siyosati
9.Kommunikatsiya jarayonidagi uch muhim omilni tushuntirib bering. 1. Adresantning (so’zlovchining
)ijtimoiy mansubligi 2. Adresantning (tinglovchining)ijtimoiy mansubligi 3. Vaziyat

10.Qaysi hoiatga ko'p dialektlilik deyiladi? ko'p dialektlilik (multidialectal) holatida bir tilning ijtimoiy shartlangan variantlari bir jamiyat yoki bir xalq doirasida qo'llaniladi.

11. AQShda qaysi dialekt ustuvor sanaladi?
12.Pensilvaniya german dialektining shakllanish jarayonida qaysi dialekt ustunlik qilgan? Palatinat (Germaniya knyazligi) dialekti

13. 
    Kadjan fransuzchasi qaysi shtatda tarqalgan? luizianna
    

14.AQShda ispan tilining qaysi variantlari qo'llaniladi? meksika, puertorikan va kuba
15. Dialektlarning qanday turlari mavjud? 1. Hududiy 2. ijtimoiy
16. AQSh dialektlari nechta hududga ajraladi?

10. 
    AAMining kelib chiqishi haqida qanday farazlar mavjud?
    
11. 
    AQSh . Kongressiga muhokairui uchun taqdim etilgan ingliz tili haqidagi qonun loyihalarini ayting.
    

Koreya
1. Qadimgi koreys tili qaysi guruhlarga ajraladi? Qadimgi koreys tilini ikki guruhga ajratish mumkin: shimoliy - puyo va janubiy xan.
2.Koreya qachon turli tizimdagi ikki davlatga ajralib ketdi? Ikkinchi jahon umshidan keyin 1945-yilda Koreya turli tizimdagi ikki davlat: Shimoliy Koreya va Janubiy Koreyaga ajralib ketadi. 3.Genetikjihatdan koreys tili qaysi tillar oilasiga kiradi? Koreys tili genetik jihatdan oltoy tillari oilasiga, morfologik jihatdan esa agglyutinativ tillar guruhiga kiradi
4. Koreys tili so'zlashuvchilari soniga ko'ra dunyo tillari orasida nechanchi o'rinda turadi? 15-o•rinda turadi.
5.Shimoliy Koreyada qaysi shaharning tili adabiy tilga asos qilib olindi? Pxenyan shahrining "standart tili"
6. Shimoliy Koreyaning til siyosati nechta davrga ajraladi? 3 davrga: 1. Demokratlashuv (1945-1948) 2. Me’yorlashuv (1949-1963) 3. Madaniylashuv (1964)
7.1964-yilda o'tkazilgan Til qurultoyida Kim II Sung koreys tilini tozalash masalasida qanday takliflami ilgari surdi? koreys tilidan o'zlashmalami siqib chiqaris ayniqsa, qiyinchilik tug'dirayotgan xitoy yozuvidagi so'zlarni xalqqa tushunarli bo'lgan koreyscha muqobillar bilan almashtiri.sh masalasini 0'1taga tashladi.
8. Xitoy yozuvi "xanmun"ning qo'llanilishida muammolami keltirib chiqargan asosiy sabab nima edi? Xitoy tili monosillabik (bir bo'g'inli), koreys tili esa polisillabik (ko'p bo'g'inli) til bo'lganligi uchun xitoy yozuvi "xanmun"ning qo'Ilanilishi talaygina muammolami yuzaga chiqargan edi.
9.Koreys yozuvi "xunmin-chong-um" qachon va kimning tashabhusi bilan shakllantirildi? 1443-yilda qirol Sejongning tashabbusi bilan bir necha saroy olimlar tomonidan 28 ta harfdan tashkil topgan koreys yozuvi "xunmin-chong-um"
10.Janubiy va Shimoliy Koreyadagi koreys yozuvlari qanday nomlar bilan yuritiladi? koreys alifbosi Janubiy Koreyada "xangil", Shimoliy Koreyada esa "chosongil" tarzida nomlandi.
11."Xangil" alifbosidagi unli harflar Sharq falsafasining qaysi ramzlari asosida shakllantirildi? Unli harflar Sharq falsafasiga ko'ra, tabiatning uch unsuri: yumaloq nuqta (.) "osmon", gorizontal chiziq (-) "yer'' va vertikal chiziq (I) "odam" ramzlari asosida shakllantirildi.
12.f{ozirgi zamon koreys adabiy tiliga qaysi shaharning "standart tili"
asos qilib olingan? Seul shahrining "standart tili'' asos qilib olindi.
13.Janubiy Koreyada davlat tili bayrami qachon o'tadi? 9-oktabr "Koreys alifbosi kuni", deb e'lon qilindi
14.Koreys tilining hurmat shakllari qanday nomlanadi? Koreys tilining yejol, deb nomlangan hurmat shakllari
15.Koreys tilining hurmat shakllari hurmat ko'rsatish darajasiga ko'ra qanday turlarga ajraladi? tinglovchiga hurmat ko'rsatish darajasiga ko'ra 6 turga ajraladi
16.Koreys tilining hurmat shakllari qaysi grammatik ko'rsatkichlar vositasida ifodalanadi?
17. Rasmiy murojaat shakllarida hurmat qanday darajalanadi? 4 daraja:
1) eng oliy darajadagi hurm1,1t shakli;
2)oliy darajadagi hurmat shakli;
3)"oddiy burro.at shakli;
4)orttirilgan darajadagi hurmat shakli.

18.Koreys tilining gender xususiyatari qaysi murojaat shakllarida yaqqol namoyon bo'ladi? Koreys tilining gender xususiyatlari ayol va erkaklar nutqiga xos bo'lgan murojaat shakllarida, xususan, qarindoshlikni ifodalovchi murojaat shakllarida yaqqol namoyon bo'ladi.

19.Koreys muloqotida o'ziga xos noverbal vositalaming faollashuviga nimalar sabab bo'lgan? koreyslar iloji boricha kamroq gapirishga, o'z fikrlarini ochiq ifodalamaslikka va his-tuyg'ularini boshqarishga alohida e'tibor qaratishadi. Bu, o'z navbatida, koreys muloqotida o'ziga xos noverbal vositalaming faollashuviga olib kelgan
20. Koreys muloqotida asosiy e'tibor kimga qaratiladi? koreys muloqotida asosiy e'tibor suhbatdoshga qaratilgan bo'lib, uni hurmatlash birinchi o'rinda turadi.