Sotsiolingvistika

Mustahkamlash uchun savollar:

1. Sotsiolingvistikadagi mavjud metodlarni qanday turlarga ajratish mumkinq

2. Sotsiolingvistlar ma’lumot to‘plashda ko‘prok qaysi metodlardan foydalanadilarq
3. Sotsiolingvistik kuzatuv olib borayotgan tadqiqotchi nimalarga e’tibor karatishi zarurq
4. Kuzatuvda nutqiy material qanday qayd kilinadi
5.To‘plangan ma’lumotlar bilan qanday ishlanadi?
6.Sotsiolingvistik tadqiqot dasturi qanday boMimlardan iborat?
7.Tadqiqotning surishtirib biHsh rejasiga nimalar kiradi?
8.Tadqiqotning tahliliy rejasini nimalar tashkil qiladi?
9.Tadqiqot jarayonida qo’llaniladigan usullarga misollar keltiring.
10. Sotsiolingvistik tadqiqotlar o‘tkazishga tayyorgarlik jarayonini tushuntirib bering.
7- Ma’ruza. TILLARNING ARALASHUVI
Reja:
1. Tillar aralashuvi. Pijinlar va kreol tillar
2. Aloqaviy tilning vujudga kelishi
3. Pijin turlari va uiarning tadrijiy rivojlanishi
4. Rivojlangan muloqot tillarining shakllanishi
5. Rivojlangan pijin va kreol tillarining koilanilishi


Tayanch so‘z va tushunchalar: tillar aralashuvi, pijin, kreol til, aloqaviy til, yordamchi til, kreolistika, prepijin, monogenezis, poligenezis, lingva-franka, leksifiqator, etnolekt, ideolekt, krio tili.

Tillar aralashuvi. Pijinlar va kreol tillar Pijin va kreol tillar tilshunoslikda 1970-yildan boshlab tadqiqotchilarning e’tiborini torta boshlagan. Muloqot jarayonida kommunikativ vazifa qiyin bo‘lganida, suhbatdoshlar uchun o‘zaro tushunarli muloqot vositalari mavjud bo‘lmaganida muloqotchilar yangi aloqa vositasi -to’lakonli grammatikaga ega bo‘lmagan, lug‘at tarkibi nihoyatda cheklangan yordamchi aralash tilni koilay boshlaydilar. Ana shunday yordamchi aralash tillar pijin vakreol tillar deb nomlanib, aloqaviy tillar hisoblanadi.
Pijin - xalqlar o‘rtasida boshqa muloqot usuli bo‘lmagan vaziyatda vujudga keladigan, etnik sohibi bo’lmagan, lug‘at boyligi va ijtimoiy funksiyasi cheklangan, bekaror grammatik tuzilishga ega bo‘lgan aloqaviy til turi.