Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
209 
75-rasm.
Turizmning funksiyalari va sayohatdan ko’zlanadigan maqsadlar
SAYOHATDAN KO’ZLANADIGAN MAQSAD 
Rekreatsiya 
Ish yuzasidan 
Ekskursiya, tanishuv 
Diniy 
Kurort, sanatoriya 
Tarixiy - me’moriy
obyektlarni ko’rish 
Sayohat davomida
bilvosita ziyoratgohlarga 
borish va ruhan ozuqa 
olish 
Sog’lomlashtirish-
sport 
Madaniy va etnik 
jihatlari bilan 
tanishish 
Tabiat qo’yniga chiqish 
va uning go’zalligidan 
zavq olish 
Maqsadli ziyorat 
safariga chiqish 
Tijorat 
Ilmiy anjuman va 
semenar festival, 
sport musobaqalari 

---

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
210 
Kishilarning biror mintaqadan yoki hududdan boshqa joylarga safar qilishida 
bevosita geografik xususiyatlar, ya’ni qulay tabiiy geografik sharoit va siyosiy, 
ijtimoiy-iqtisodiy barqarorlik muhim ahamiyat kasb etadi. Turizm geografiyasi, 
A.Soliyev fikricha, bu «jonli, faol» yoki «harakatdagi geografiya» dir. Chunki, biror 
turistik obyektni ko’rish uchun o’sha joyga borib bevosita ko’rishi lozim. Bu maqsadga 
esa geografik marshrutlar asosida amalga oshiriladi. Qolaversa, geografiya fanining 
tarixi, kelib chiqishi ham ko’p jihatdan aynan turli xil sayohatlarga, hozirgi zamon tili 
bilan aytganda, turizmga bog’liq. 
Turistik resurslar maqsad va vazifalariga ko’ra tabiiy va ijtimoiy-iqtisodiy 
xususiyatlarni o’z ichiga oladi. Shu jihatdan, turizm geografiyasi bilan rekreatsiya 
geografiyasining farqlarini aniqlash muhim masaladir.
Shu bois, sayyohning marshrutlarga chiqishidan maqsadi va istagi har xil 
bo’lishini e’tibordan chetda qoldirmaslik lozim. Turistik faoliyatda sayyoh yakka 
yoki maxsus marshrut asosida safarga chiqishi mumkin. Shuningdek, sayohat 
paytida bir vaqtning o’zida ko’pgina maqsadlarni, ya’ni, turizmning ko’pgina 
funksiyalarida ishtirok etishi ham nazardan holi emas. 
Aholining turmush sharoitini yaxshilanib borishi, uning bo’sh vaqtini ko’payishi, 
oilaning moddiy daromadini o’sishi dam olish paytlarini ko’ngildagidek o’tkazishga 
sabab bo’ladi. Shu bois, kishilar dunyoni ko’rish, tabiat qo’ynida dam olish, sog’lig’ini 
tiklash va boshqa turistik manbalardan foydalanishni istashadi. Bu esa bevosita turizm 
geografiyasi bilan bog’liq masaladir. Chunki, kishilar dunyoni xaritadan emas, balki o’z
ko’zlari bilan ko’rishni istashadi. Darhaqiqat, sayohat davomida sayyohlar hududlarning 
turistik imkoniyatlarini safarlar uyushtirish orqali amalga oshiradi. Bu turizmning o’ziga 
xos xususiyatidir. Shu o’rinda, turizmning turlari va ko’rinishlari, jumladan, tashkiliy 
asoslari, davomiyligi, mavsumiyligi va yosh jihatlari turlicha bo’lishini hisobga olish 
lozim . Ma’lumki, turizmning 2 asosiy bo’limi mavjud: 
ichki (mahalliy) turizm; 
tashqi (xalqaro) turizm.

---